II
NIEUWS 13
RAPPORT VERKIEZINGSNEDERLAAG
Het CDA is tot op
het bot verdeeld.
Een commissie die
de verkiezings
nederlaag
onderzocht, trof
vooral ruzie en
wantrouwen. Het
vertrek van het
volledige partij
bestuur moet de rust
herstellen en boze
leden kalmeren.
Het CDA heeft bij
de Tweede Ka
merverkiezingen
in maart dit jaar
'van zichzelf ver
loren'. Dat stelt
een partijcom
missie onder leiding van oud-mi
nister Liesbeth Spies vast. ,,We
verloren door interne strijd, te veel
onenigheid, gebrek aan onderling
vertrouwen en doordat hoofdper
sonen eigenbelang boven het par
tijbelang stelden'', zei Spies zater
dag bij de presentatie van de con
clusies.
Het rapport moet de scheuren in
het CDA dichten. Niet alleen keer
den veel kiezers de partij de rug
toe, ook is een deel van de leden
woedend op de partijtop en is er
ruzie over de koers. In september
is er een partijcongres. In de tus
sentijd neemt het landelijke par
tijbestuur de schuld op zich van
alles wat misging en stapte het za
terdag op. Voorlopig nemen inte
rim-partijvoorzitter Marnix van
Rij en minister van Defensie Ank
Bijleveld de zaken waar.
Het vertrek moet boze leden en
afdelingen binnenboord houden.
De gemoederen in de partij zijn
hoog opgelopen. Het CDA verloor
bij de verkiezingen vier zetels in
de Tweede Kamer en hield er nog
maar vijftien over. Dat was het op
een na slechtste resultaat ooit voor
de partij. En dat terwijl de chris
tendemocraten ervan overtuigd
waren dat ze met Wopke Hoekstra
VVD-premier Mark Rutte uit het
Torentje konden verdrijven.
Dat liep anders. Na de verkiezin
gen splitste ook nog eens het po
pulaire Kamerlid Pieter Omtzigt
zich af. Na de zomer gaat hij op ei
gen titel verder in de Kamer en
houdt het CDA nog maar veertien
zetels over. CDA'ers vrezen dat
Omtzigt ook een eigen partij op
richt en dat CDA'ers in het land de
partij verlaten om zich bij hem aan
te sluiten. Zelf laat Omtzigt zich
daar nog niet over uit.
De kiem voor de verkiezingsne
derlaag is volgens commissievoor
zitter Spies gelegd bij de interne
lijsttrekkersverkiezing van vorig
jaar. Die leidde tot te veel ver
deeldheid. Het CDA moet daarom
in de toekomst geen lijsttrekkers
verkiezingen meer houden, advi
seert de commissie.
Ondermijning
Volgens Spies is het toenmalig
lijsttrekker Hugo de Jonge 'onmo
gelijk gemaakt' om de leider van
de partij te worden. Al direct nadat
hij de interne verkiezing nipt ge
wonnen had van Kamerlid Pieter
Omtzigt, 'weigerde een minder
heid zich neer te leggen bij de
keuze van een meerderheid'.
Spies: ,,Je zou zelfs kunnen spre
ken van ondermijning.''
Daarmee doelt de commissie
onder andere op Omtzigt, die zei
dat de verkiezingen niet eerlijk
waren verlopen. Zo zou zijn
vrouw de boodschap hebben ont
vangen 'Bedankt voor uw stem op
Hugo de Jonge', terwijl ze op Omt-
zigt had gestemd. De commissie
blijft erbij dat de verkiezingen wél
eerlijk verliepen. In totaal hebben
negen leden geklaagd bij het par
tijbureau, omdat zij een verkeerde
stembevestiging kregen.
Maar de druk op De Jonge kwam
volgens Spies 'niet van een of twee
personen'. Uiteindelijk legde hij
zijn lijsttrekkerschap neer omdat
hij 'door sommigen niet geaccep
teerd werd, de peilingen tegenvie
len en de fondsenwerving achter
bleef, schrijft de evaluatiecom
missie. Volgens Spies waren het
niet alleen sponsoren die druk uit
oefenden.
Vervolgens werd CDA-minister
Hoekstra tot nieuwe lijsttrekker
gekroond. Volgens de commissie is
er geen bewijs dat daarmee een
belofte aan Omtzigt zou zijn ge
broken. Die zei dat hem was toe
gezegd dat hij lijsttrekker zou wor
den bij een vertrek van De Jonge,
maar volgens de commissie is dat
'het ene woord tegen het andere'.
Volgens Spies voerde 'wantrou
wen de boventoon'. Door alle on
enigheid kwam ook de verkie
zingscampagne niet uit de verf.
Het ontbrak aan regie en iedereen
leek voor zichzelf bezig.
Beschuldigingen
Of het rapport en het vertrek van
het partijbestuur genoeg zijn om
de kampen in het CDA weer te
verbinden, is de vraag. Wel weer
spreekt het rapport enkele be
schuldigingen die Omtzigt deed
in een uitgelekte notitie aan de
commissie-Spies. Zo zou het ver
kiezingsprogramma van het CDA
zijn aangepast onder druk van in
vloedrijke zakenmensen die de
verkiezingscampagne sponsorden.
Ook gaf Omtzigt er voorbeelden
van dat hij door partijgenoten was
beschimpt. Zo zou iemand Hitler-
snorretjes hebben getekend op
verkiezingsposters met Omtzigts
beeltenis.
De commissie stelt dat het 'on
juist' is dat donaties effect hebben
gehad op CDA-standpunten.
Omtzigt noemde het onder an
dere 'verdacht' dat het CDA ineens
pleitte voor een betere regeling
voor bedrijfsopvolging van fami-
Als er al sorry gezegd
zou moeten worden
tegen Pieter, dan
moet hij dat ook doen
liebedrijven. Maar volgens de
commissie had de CDA-fractie in
de Tweede Kamer dat al in de zo
mer van 2020 bepleit. Volgens in
terim-partijvoorzitter Marnix van
Rij klopt ook het verhaal over de
Hitlersnorretjes niet. ,,Het is ge
woon niet juist.'' Wel is een mede
werker van de Tweede Kamerfrac
tie berispt, omdat hij Omtzigt in
apps had uitgemaakt voor 'tering-
hond'.
Van Rij roept de partij op als een
man achter Hoekstra als leider te
gaan staan. De kans dat Omtzigt
nog terugkeert bij het CDA is
klein. Volgens Spies zou het goed
zijn als mensen elkaar excuses
maakten. ,,Als ik al zou zeggen dat
er sorry moet worden gezegd te
gen Pieter, dan moet hij dat ook
doen tegen anderen.''
werken aan
herstel! I
maandag 12 juli 2021
Vertrek CDA-bestuur moet
boze leden binnenhouden
Hans van Soest
Den Haag
Voorzitter van de evaluatiecommissie Liesbeth Spies en interim-partijvoorzitter Marnix van Rij bij de presentatie van het rapport. fotos anp
- Liesbeth Spies,
commissievoorzitter
In het evaluatierapport wordt het verlies van het CDA geweten
aan 'interne strijd en gebrek aan onderling vertrouwen'.
