Naar verluidt spoelde een deel van de
harmonie bij de tewaterlating in het dok
4
«O»"**
tijd dat hier schepen werden ge
bouwd. Schuin er tegenover, op
nummer 100, een bescheiden ge
bouwtje van baksteen: de oude
verbandkamer van De Schelde,
dat nu Museum Scheldewerf
herbergt.
Boven een van de kamers met
herinneringen aan het verleden
van de scheepswerf prijkt een
fraai affiche: De Willem Ruys die
door de golven ploegt. Binnen
herleven de gloriejaren van het
gestroomlijnde vlaggenschip van
de Koninklijke Rotterdamse
Lloyd, dat tot 1958 een lijndienst
onderhield op Nederlands-Indië
(en later Indonesië). ,,Kijk: een
originele stoel van de Willem
Ruys", wijst coördinator Marian
Roos-Koolwijk. Hutkoffers, me
nukaarten, boeken en monster
boekjes en een natuurgetrouw
model van de Willem Ruys.
Al in 1938 was het schip door
de Rotterdamse Lloyd besteld bij
De Schelde in Vlissingen. In ja
nuari 1939 werd de kiel gelegd.
Door het uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog en de na
oorlogse materiaalschaarste
duurde het nog tot juli 1946 voor
het schip te water kon worden
gelaten. Roos-Koolwijk: ,,Al die
jaren zag je haar neus in de stad
boven de muren van De Schelde
uitsteken: vanaf het Betje Wolff-
plein, de Coosje Buskenstraat, de
Aagje Dekenstraat en de Van
Dishoeckstraat, maar ook vanuit
de Hobeinstraat en de boule
vards."
Paard en tankwagen
De sloepen van het schip, dat in
1940 al een eind afgebouwd was,
kwamen goed van pas toen de
geallieerden in 1944 de Wal-
cherse dijken bombardeerden en
een groot deel van het eiland
overstroomde. Bij dat bombarde
ment, vertelt Roos-Koolwijk,
was ook de toevoerleiding voor
zoetwater vanuit het waterwin
gebied bij Valkenisse beschadigd.
,,De zoetwaterinstallaties van de
Willem Ruys - die met behulp
van stoom zeewater in drinkwa
ter omzetten - leverden in de
winter van 44/45 drie maanden
lang drinkwater. Met paard en
t
Voorbereiding voor de kiellegging in 1939.
'En dan wordt het vertrek van het
grote schip een feit. De hoge hijskra
nen draaien terug naar het land, de
valreep wordt ingehaald, een kleurig
web van serpentines zwaait van
de verschillende dekken naar
de wal. De strook water
tussen het schip en de
kade wordt lang
zaam breder. ie-
en andere exclusieve bloemen, aan
boord gehaald tijdens bunkerstops
in exotische havens als Singapore;
er zijn deftige bedienden, er is een
menukaart met uitgelezen gerech
ten. En altijd, op de achtergrond,
terwijl het schip door de oceanen
ploegt, klinkt het zachte kreunen
van het hout, het kraken van de
scheepsromp, het stampen van de
motor. De reis duurt zo'n twee
maanden.
'Zo'n reis heeft tegelijkertijd iets van
huiselijke gezelligheid en van avon
tuur. Na een paar dagen al heb
ben je hut, de grote hall, de eet
zaal en de bibliotheek iets
vertrouwds voor je ge
kregen. Je bent weg
wijs geworden
in het la
byrinth van gangen, trappetjes en
trappen.'
Elf dekken heeft het schip: op
het onderste, de indrukwekkende
machinekamers. Negen trappen
hoger het commando-dek met de
brug en helemaal bovenop, het
'schoorsteendek'. Daar tussenin,
duizelingwekkend diepe laad
ruimtes met ontelbare kisten en
zelfs hele auto's; koelkamers en
vriesruimtes voor vlees en andere
voedingsmid delen; personeels-
verblijven, keukens en een linnen
kamer, het 'hospitaalgangetje'. Het
negende dek van onder af heet het
bovenpromenadedek. Op het
zelfde dek, maar dan aan de ach
terkant, kun je dektennis spelen.
Of, een etage lager, pingpongen op
het andere sportdek, zwemmen in
het grote blauwbetegelde bassin,
heerlijk zonnen aan de rand daar
van. Er wordt gedanst, er zijn
'paardenraces' met houten
paarden. In een win
kelcentrum op
tankwagen werd dit water in de
stad gedistribueerd, maximaal
twee liter per persoon per dag en
anderhalve cent per liter."
Daar ging de harmonie
Op 1 juli 1946 was het dan einde
lijk zover: de tewaterlating. Roos
Koolwijk: ,,Nog nooit was zo'n
zwaar schip van de helling gegaan.
Het casco woog 12.000 ton. De hel
ling was verlengd, het dok uitge
baggerd; bij de tewaterlating zou
het water tot wel een meter boven
de kade kunnen komen, wist men,
en daarom was er een verhoging
gebouwd vanaf waar het publiek
veilig kon toekijken. Desondanks
spoelden enkele mensen het dok
in, waaronder, naar verluidt, een
deel van de harmonie."
Pas op 2 december 1947 begon de
Willem Ruys aan zijn eerste offici
ële reis als passagiersschip.
mand roept iets, dat je niet meer kunt
verstaan; iemand geeft een teken, dat
je niet meer begrijpt. Het schip
krijgt vaart, na een paar minuten al
zijn de mensen aan de kade nauwe
lijks meer te onderscheiden'
Aldus Henriette van Eyk in het
boekje 'Avonturen op de Willem
Ruys, een spannend verhaal voor
jonge mensen', dat zij in 1948
schreef in opdracht van de Ko
ninklijke Rotterdamsche Lloyd.
Aan boord is het een loom en
luxe leven, met name voor de
reizigers eerste klas. Het diner,
aangekondigd door een gong
die door het hele schip te
horen is, in een enorme
eetzaal met arico. Op
de tafels boeketten
met orchideeën
ZATERDAG 3 JULI 2021 GO
VERVOLG VAN PAGINA 3
De Willem Ruys op de werf in Vlissingen, 1946.
FOTO ZEEUWS ARCHIEF/STICHTING BEHOUD SCHELDECOLLECTIES
FOTO ARCH IEF LLOYD MAIL
