Ouderen
terug in
supermarkt,
aandeel
online daalt
II
UGOUD
ECONOMIE 17
|E"DNING5
Online boodschappen bestellen zat
al in de lift, maar door de corona-
uitbraak steeg het marktaandeel van
online supermarkten van 4,3 procent
in maart 2020 naar 7,6 procent een jaar
later. ,,Maar sinds april zien we een
daling'', zegt GfK-onderzoeker Nor
man Buysse. ,,Het marktaandeel van
online is inmiddels 7 procent. Dat is
een fors verschil in zo'n korte tijd.''
GfK keek voor een verklaring van de
daling naar het klantprofiel. ,,De uit
komst is helder: vooral de groep van
50 jaar en ouder keert terug naar de
supermarkt.'' De marktonderzoeker
vermoedt dat ouderen weer naar bui
ten gaan omdat ze zijn gevaccineerd
en het aantal besmettingen terug
loopt. ,,Wij gaan ervan uit dat per
soonlijke veiligheid de motivatie was
van ouderen om tijdens de crisis
boodschappen online te doen. Nu ko
men ze weer terug'', aldus Buysse.
„Jongeren en gezinnen blijven wel
online bestellen, zij zijn gewend ge
raakt aan het gemak en de tijdwinst.''
Albert Heijn herkent de uitkomsten
van het onderzoek. Vorig jaar moest de
grootste supermarktketen van Neder
land geregeld nee verkopen aan
nieuwe klanten. Ook was het lastig
tijdslots voor bezorgtijden te reserve
ren. Daar heeft AH nu geen last meer
van. ,,Dat komt ook doordat we door
uitbreiding van onze capaciteit al vol
doende mogelijkheden hadden om
online boodschappen te bestellen'',
vertelt een woordvoerder. ,,De grote
piek ligt achter ons, maar we krijgen
nog steeds elke week nieuwe klanten.''
Ook bij andere supermarkten mer
ken ze dat de grote druk op de bezorg
diensten minder wordt. Michiel Mul
ler, mede-eigenaar van onlinesuper-
markt Picnic, verwacht dat de toeloop
minder massaal wordt, maar geeft
meteen aan dat zijn bedrijf nog steeds
behoorlijk lange wachtlijsten heeft.
in Groningen, hun lobby was
aanvankelijk ook veel minder vo
caal. Als het gasveld onder Zuid
Holland had gelegen, was er on
getwijfeld véél sneller actie on
dernomen vanuit Den Haag.''
,,Dat is een puur politiek verhaal.
PvdA en VVD spraken in de na
sleep van de financiële crisis
tientallen miljarden aan bezuini
gingen af, de gaskraan ook nog
dichtdraaien zou vrijwel zeker
het einde van Rutte II hebben be
tekend. Toenmalig minister
Henk Kamp (Economische Za
ken) besefte dat en koos voor dé
beproefde Haagse tactiek: uitstel.
Terwijl de oorzaak al lang duide
lijk was, kondigde hij een nieuwe
serie onderzoeken naar de bevin
gen aan."
,,In feite maakte hij een klinische
rekensom. De economie draaide
weer goed, het Groninger gasveld
raakte leeg en de maatschappe
lijke onrust was groot. Financieel
hoefde het kabinet bijna geen
veer te laten.''
,,Mijn boek trekt het gordijn weg
en laat zien dat het leed van de
Groningers weliswaar een factor
is, maar dat wat aan de andere
kant op de weegschaal ligt - de
geopolitieke belangen, het geld -
vele malen zwaarder weegt."
,,Niet als het modern sprookje
dat het tientallen jaren leek. Voor
het gras moest alles wijken, ook
de Groningers. Het verhaal is
overigens niet af: duizenden Gro
ningers wachten nog op compen
satie voor de schade aan hun wo
ning. De ruzie tussen bewoners
en de NAM over compensatie is
ondertussen verworden tot een
gevecht tussen de staat en Shell
over wie betaalt voor de beëindi
ging van de gaswinning. Decen
nia lang waren dat twee handen
op één buik, maar nu is Shell er
helemaal klaar mee."
daarbij nadrukkelijk oog voor het
vrouwelijk schoon boven de
grond, met de nodige gestrande
huwelijken tot gevolg.
,,Het is grotendeels aan één man,
Esso-ingenieur Douglas Stewart,
te danken. Hij werd in 1960 door
de Esso-top naar Holland ge
stuurd na geruchten over een
grote gasvondst in Groningen.
Stewart had in Texas gezien hoe
lucratief de gasverkoop aan con
sumenten is. Shell, dat samen
met Esso het recht bezat om in
Nederland naar olie en gas te
zoeken, zag gas als bijvangst van
olie en wilde het snel verkopen.
Stewart wist Shell ervan te over
tuigen dat huis aan huis gas leve
ren profijtelijker was.''
,,Nederland heeft de door de staat
gedomineerde gasmarkt in Eu
ropa uitgevonden. Rusland heeft
dat kapitalistische marktmodel
gekopieerd. Tot eind jaren 70 ex
porteerden Nederland en de Sov
jet-Unie ongeveer evenveel gas
naar West-Europa."
,,Nederland hoopte als rotonde
voor Russisch gas te fungeren dat
via de Nord Stream-pijpleidin-
,,In mijn jeugd waren er nog geen
aardbevingen, die werden pas
vanaf de jaren 90 frequenter.
Gaswinning is in vergelijking
met steenkool bovendien minder
vervuilend. Zodra de buizen in
de grond zitten, merk je er wei
nig meer van."
,,De hoop was dat de gaswinning
extra banen en goedkoop gas
voor de eigen inwoners zou ople
veren, net zoals Limburgers pro
fiteerden van goedkope kolen uit
de mijnen. Het kabinet stak daar
echter een stokje voor.''
,,Met de gasbaten is de welvaarts
staat vanaf de jaren 60 verder op
getuigd en zijn allerlei infra
structurele projecten voltooid.
Daar hebben de Groningers
mede van geprofiteerd. Tegelijk
leverde het gas niet de beoogde
extra banen op, Shell stuurde
vooral werknemers vanuit de
Randstad naar het Noorden. Gas
unie weigerde aanvankelijk zelfs
zijn hoofdkantoor in Groningen
te zetten. De bevolkingskrimp in
Noordoost-Groningen is ook ge
woon doorgegaan.''
,,Er wonen maar weinig mensen
gen naar het Westen zou worden
vervoerd. Het leidde tot talloze
bezoeken van ministers en Gas
unie-topmensen aan het Krem
lin en Gazprom. Toen Poetin
steeds autocratischer ging rege
ren, kwamen de betrekkingen
onder druk, al helemaal na de
Russische annexatie van de Krim
Rusland heeft de
staatgedomineerde
gasmarkt van
Nederland
gekopieerd
en de ramp met MH17. Toch ble
ven de banden, zij het functio
neel. De gasrotonde moest er ko
men, ondanks verzet van de VS
en de Europese Commissie. Zo
belangrijk was het gas."
jtS^VET BOERSEMA
zaterdag 3 juli 2021
De enorme opmars van online
boodschappen doen is gestuit.
Sinds april daalt het marktaandeel
van online supermarkten weer, ziet
marktonderzoeker GfK. De reden:
ouderen doen weer 'echt' bood
schappen.
Sanne Schelfaut
Amstelveen
K
Sinds april is het marktaandeel
online van 7,6 naar 7 procent
gegaan. ,,Een forse daling.''
Gronings Goud plaatst de
gaswinning in internationaal
perspectief. foto ambo/anthos
Zelfs toen het kabinet de aard
bevingen eindelijk serieus nam,
ging de gaswinning niet om
laag.
Kamps opvolger Eric Wiebes
besloot in 2018 de gaskraan
wél dicht te draaien. Een histo
risch besluit?
Welk gevoel hou je aan het
schrijven van dit boek over?
Hoe zullen latere generaties te
rugkijken op de gaswinning?
Gasleidingen worden aangelegd in de jaren 60. Boersema schrijft onder meer over de 'gaskara-
vaan' van buitenlandse bouwlieden, die door het land trok. fotos hollandse hoogte/anp
Dat we onze acht miljoen hui
zen met aardgas verwarmen,
lijkt de normaalste zaak van de
wereld. Dat is het geenszins.
Nu is Rusland de gasmacht in
Europa, dankzij Groningen was
Nederland dat eerst.
Als het Groninger veld leger
raakt, proberen kabinetten en
Gasunie enthousiast in het ge
vlij van Rusland te komen.
ning in je eigen provincie?
Het anti-Randstadsentiment
heerste begin jaren 60 al,
schrijf je. Groningers vroegen
zich af of zij zouden profiteren
van het nieuwe gas.
Is Groningen inderdaad een
wingewest gebleken?
Waarom duurde het zo lang
voordat de Groningers hun
zaak op de kaart kregen?
-Wendelmoet Boersema,
journalist
Waarom wist je zelf aanvanke
lijk zo weinig van de gaswin-
