NIEUWS 3
'Eerlijke kans geven'
'Racisme is institutioneel'
'Trauma in maatschappij'
SLAVERNIJVERLEDEN ERKENNING
Waarom is het zo belangrijk
om bij ons slavernijverleden stil te
staan? En hoe vrij is de vrijheid die
gevierd wordt eigenlijk echt?
Nederland moet de slavernij en de
slavenhandel waar Nederlanders
zich tot 1863 schuldig aan maakten,
erkennen als misdrijven tegen de
menselijkheid en excuses daarvoor
maken. Dat zijn de belangrijkste
aanbevelingen van het Adviescol
lege dialooggroep slavernijverle
den, dat vorig jaar juli is ingesteld
door het inmiddels demissionaire
kabinet.
Demissionair minister Kajsa Ol-
longren van Binnenlandse Zaken
ziet het als een nieuwe stap op weg
naar excuses, erkenning en herstel
voor de slavernij. „Terugkijken be
tekent meer dan het verleden on-
derzoeken. Het betekent ook ver
antwoording afleggen.'' Het vol
gende kabinet moet daar gestalte
aan geven.
,,Het is geen teken van zwakte
om ons hiervan rekenschap te ge
ven. Zo toont een democratie juist
haar kracht. Door ons verleden on
der ogen te zien, kunnen we onze
toekomst veranderen. Dat is geen
luxe, maar een noodzaak'', aldus
Ollongren. In een brief aan de
Tweede Kamer schrijft de minister
dat een volgend kabinet die stappen
op weg naar excuses kan zetten.
Vorig jaar liet minister-president
Mark Rutte nog weten dat zijn
derde kabinet geen excuses zou
maken voor de slavernij vanwege
'het risico dat een debat hierover
juist de tegenstellingen in Neder
land aanjaagt'. Ook vond hij het als
historicus moeilijk zich te excuse
ren voor iets wat tot anderhalve
eeuw geleden gebeurde.
Het adviescollege wil dat die ex
cuses, erkenning en herstel in een
wet worden geregeld. Daarin moet
de slavernij in de Nederlandse ko
loniën tussen de 17de en de 19de
eeuw als misdaad tegen de mense
lijkheid worden aangemerkt. De fa-
ciliterende rol van de Nederlandse
staat moet daarin worden ge
noemd.
Het adviescollege Slavernijverle
den wil dat 1 juli een Nationale Her
denkingsdag wordt die wordt ge
steund en bijgewoond door de ko
ning en de regering. Het doel is na
tionaal stil te staan bij 'de ver-
schrikkingen van de slavernij en
het leed en lot van de tot slaaf ge
maakte mensen in het hele voor
malige Koninkrijk'. Andere aanbe
velingen die het college doet zijn
het instellen van een fonds per 1 juli
2023 voor structurele en duurzame
financiering van herstelmaatrege
len.
In Amsterdam maakte burge
meester Femke Halsema gisteren
namens het stadsbestuur al excuses
voor de rol die de hoofdstad heeft
gespeeld in het slavernijverleden.
Ze deed dat tijdens de nationale
herdenking van de afschaffing van
de slavernij in het Amsterdamse
Oosterpark. ,,Voor de actieve be
trokkenheid van het Amsterdamse
stadsbestuur bij het commerciële
systeem van koloniale slavernij en
de wereldwijde handel in tot slaaf
gemaakten bied ik, namens het col
lege van burgemeester en wethou
ders, excuses aan", zei Halsema.
De kans dat Amsterdam financi
eel aansprakelijk kan worden ge
steld na het maken van de excuses
is 'bijna nihil', zegt Wouter Veraart,
hoogleraar rechtsfilosofie aan de
Vrije Universiteit (VU) in Amster
dam. ,,Dat komt omdat het onrecht
al lang geleden heeft plaatsgevon
den. Juridisch kun je niet meer aan
tonen dat een individu op dit mo
ment concrete schade lijdt als een
direct gevolg van het verleden van
zijn voorouders.'' De hoogleraar
weet dat vergelijkbare rechtszaken
elders in de wereld niet tot een suc
ces hebben geleid.
„Mensen denken weleens: donkere mensen, die horen
hier niet. Maar ze waren er altijd al, ook in de 17de en
18de eeuw. Dat we ze verzwegen hebben betekent niet
dat ze er niet waren. Deze mensen verzwijgen is alsof
ze het niet waard waren opgeschreven te worden. Al
leen in de kasboeken. Tot slaaf gemaakte mensen wer
den behandeld als handelswaar. Het is zo belangrijk
die geschiedenis te kennen, omdat de geschiedenis
nog altijd invloed heeft op onze huidige maatschappij
en hoe wij naar elkaar kijken. Keti Koti (herdenking
en viering van de afschaffing van de slavernij) gaat
niet alleen over vrijheid, het gaat over een inclusieve
samenleving. Mensen eerlijke kansen geven en echt
deelnemer laten zijn van de maatschappij. Het is nog
altijd zo dat je met een lastig uit te spreken achter
naam niet op sollicitatiegesprek wordt uitgenodigd."
Nana Scholten, geboren in Ghana, woont in Wilp. ,,Ik
heb een Nederlands paspoort en mijn kinderen zijn
hier geboren. Toch word ik soms als asielzoeker gezien
en ook m'n kinderen horen er niet altijd bij, of wor
den onderschat. Dat is psychologisch erg zwaar. Ik ge
bruik zelfs nog de achternaam van mijn ex-man, om
dat ik daarmee meer geaccepteerd word. Het voelt
alsof ik een stukje van m'n identiteit moet opgeven
om erbij te horen. Als we meer begrijpen over onze
geschiedenis, snappen we het huidige racisme en dis
criminatie ook beter. Mensen weten niet wat ze niet
weten. Daarom is Keti Koti zo belangrijk. Wat ik wil
meegeven is: geef mensen ruimte en het gevoel dat ze
erbij horen. Racisme is ook institutioneel. Toen ik een
tijd terug met m'n vriend onderweg was en ik alleen
in z'n Tesla zat te wachten, klopte de politie op de ruit.
Of ik wilde uitstappen. Ik zat daar gewoon, maar een
zwarte vrouw in een Tesla kan niet kloppen.''
Percy Cicilia Jr, geboren in de VS, opgegroeid op de
Antillen en sinds zijn studie woonachtig in Wagenin-
gen. ,,De slavernij was een massale misdaad tegen de
menselijkheid. De gebeurtenissen van toen zitten nog
als trauma in onze maatschappij. Keti Koti is een
pleister, maar niet voldoende. Want we kunnen wel
meelopen in de carnavalsparade, maar als er rond de
cember weer discussies zijn over Zwarte Piet is er ei
genlijk nog steeds niets veranderd. Tijdens de eerste
dag van mijn studie internationale ontwikkelingsstu
dies werd ik verwelkomd door een studiegenoot met
'Yes, we hebben een neger in de klas.' Wat ik vermoei
end vind, is dat ik telkens moet uitleggen dat je som
mige dingen niet kunt zeggen. Als je echt iets wil
doen rondom inclusiviteit, zorg dan dat jouw wereld
divers is en praat met mensen die een andere achter
grond hebben. Laat jonge kinderen kennismaken met
diverse mensen in de samenleving.''
vrijdag 2 juli 2021
GO
Kabinet zet na advies
deur open voor excuses
De roep om een nationaal ex
cuus voor slavernij en de slaven
handel is gisteren gegroeid, na
een nieuw advies over het sla
vernijverleden. Amsterdam
heeft gisteren al excuses ge
maakt.
Jan Hoedeman
Den Haag/Amsterdam
M Burgemees
ter Femke Hal-
sema van Am
sterdam bood
gisteren bij de
nationale her
denking excu
ses aan voor
de rol van het
stadsbestuur
in het verle
den.
Barbara Esseboom, bestuurslid van de eerste offici-
ele Keti Koti-herdenking en -viering in Arnhem:
Jantien Klein Ikink
