Ongevalletje
Uien-dna ontrafeld,
en dat is bijzonder
9
Grootste exporteurs
zonder diploma. Om een diploma
of 'startkwalificatie' te krijgen,
moet je op mbo-2 niveau of hoger
zitten. Daar zitten ze onder."
Praktijkcertificaten
Bij het project 'Leren op de werk
vloer' van STOZ snijdt het mes
aan twee kanten. Ten eerste wor
den leerlingen van het praktijk
en speciaal onderwijs warm ge
maakt voor techniek en logistiek.
Ten tweede kunnen de jongeren
op de werkvloer praktijkcertifica-
ten halen die erkend zijn in de
branche van techniek en logis
tiek. Rodts: ,,Het project bij Sagro
in 's-Heerenhoek, met Praktijk
school Het Bolwerk in Middel
burg, is het eerste. Daarna willen
we uitbreiden met de Sagro-ves-
tigingen in Zeeuws-Vlaanderen,
waaronder Terneuzen en West-
dorpe, en mogelijk een bedrijf bij
Goes."
Eén ding moeten ze allemaal
leren: werknemersvaardigheden.
Visser: „Bijvoorbeeld, dat je elke
dag op tijd op je werk bent. Wij
komen ze nog speciaal halen met
een busje. De eerste dag al ging
het mis. Om 7.30 uur zou het
busje vertrekken, maar ze waren
er niet! Normaal gesproken zou je
dan direct ontslagen worden, nu
zijn we wat soepeler geweest."
Arjan Jobse, lachend: ,,Het leuke
is dat ze na drie weken al een
beetje een team zijn geworden.
Ze beginnen elkaar te corrigeren:
,,He! Morgen ben je wel op tijd,
hè!" Je ziet ze hier echt groeien."
MEHMET GUMUS
Op tijd bij de baas zijn?
Geen probleem voor
Mehmet Gumus (16) uit
Middelburg. Hij somt
vlot nog wat werkne
mersvaardigheden op
waarop hij bij Sagro
heeft kunnen oefenen:
„Sociaal zijn. Met andere
mensen kunnen wer
ken."
Het belang van veilig
werken hoeft ook nie
mand hem meer uit te
leggen. Mehmet heeft al
een bedrijfsongevalletje
gehad.
,,Ik was bezig met de
plasmasnijder. Dat is een
ontzettend hete vlam
die als een mes door me
taal snijdt. Ik had hem
even niet goed gericht en
toen sprong er een vonk
op mijn veiligheids
schoen. Dwars erdoor
heen."
Het mag de pret niet
drukken. Leuk werk,
leuke mensen hier. Wat
hem betreft mag Sagro
hem zo aannemen.
,,Het decoderen van het dna van
de ui is een geweldige prestatie.
Ik had verwacht dat het NOS-
journaal daar wel aandacht aan
zou besteden, maar deze door
braak is tot nu toe onderbelicht
gebleven", zegt voorzitter Gijs-
brecht Gunter van de Holland
Onion Association.
Hij spreekt van een 'klus van
wereldformaat'. Bijna 20 jaar na
dat het menselijk genoom in
kaart werd gebracht, is nu de
dna-code van de ui gekraakt. En
dat onderzoek was misschien
nog wel ingewikkelder dan de
speurtocht naar het menselijk
dna. Dat laatste bestaat uit 3
miljard letters. Het dna van de
ui omvat 16 miljard letters. Wie
al die tekens zou uitschrijven,
heeft 5 miljoen Aatjes nodig.
Deze lange dna-code zit
opgerold in elke
uiencel. De
WUR-onder-
zoekers Ri
chard Finkers
en Olga Schol
ten slaagden er
toch in de code te ontcijferen,
mede dankzij hypermoderne
dna-afleesmachines.
Belang voor telers
Hoe belangrijk is dit soort fun
damenteel onderzoek voor de
uientelers en de omvangrijke
Zeeuwse uienhandel? Gunter:
,,Met de kennis van het uienge-
noom kunnen plantenverede-
laars gerichter toewerken naar
gewenste planteigenschappen,
bijvoorbeeld om uien weerbaar-
der te maken tegen lange perio
den van droogte. De ui is een
ondiep wortelend gewas. Als
het lukt de ui langere wortels te
geven, kan hij beter bij water dat
dieper in de bodem zit. Het is
wellicht ook mogelijkde was-
laag van de ui dikker te maken,
zodat de plant minder snel uit
droogt. Daarnaast kun je bij
voorbeeld ook gezondheidsbe
vorderende eigenschappen van
uien versterken."
Genetische modificatie
Gunter onderstreept daarbij dat
het gaat om traditionele verede
ling, niet om in de Europese
Unie verboden genetische mo
dificatie. ,,Maar als je in het la
boratorium bepalende chromo
somen kunt identificeren, kun
je wel sneller nieuwe rassen in
troduceren. Nu duurt dat ge
middeld 15 tot 20 jaar. Met deze
doorbraak hopen we dat de ver-
edelingsperiode kan worden ge
halveerd."
Druppelbevloeiing
Zeeland kan een nieuwe gene
ratie klimaatbestendige uien
hard gebruiken. De laatste drie
zomers waren warm en droog.
Doordat veel boeren niet kun
nen beregenen en de ui ondiep
wortelt, kwamen planten niet
op of legden ze uiteindelijk het
loodje. Om die reden
wordt onder meer
geëxperimenteerd
met druppelbe
vloeiing en uien-
teelt op bedden.
Gunter: „De laat
ste drie seizoe
nen waren dra
matisch voor
Zeeuwse uiente-
Iers. Dit seizoen staan
ze nergens zo mooi. Het areaal
zaaiuien is in Zeeland niettemin
teruggelopen van 6000 naar
4000 hectare. Het aandeel plan-
tuien neemt wel toe, omdat de
risico's van die teelt lager zijn.
Het is goed dat er naast oplos
singen voor de korte termijn zo
als druppelirrigatie ook nieuwe
rassen worden ontwikkeld die
de grillen van het klimaat beter
aan kunnen."
De ui staat wereldwijd in de top drie van meest gegeten
groenten. Nederland is één van de grootste exporteurs. Zo'n
80 tot 85 procent wordt verhandeld door Zeeuwse uienhan-
delaren. Naar verwachting zal Nederland dit seizoen 1,2 mil
jard kilo uien uitvoeren naar 120 landen. Senegal, Ivoorkust
en het Verenigd Koninkrijk zijn de belangrijkste afnemers.
De brexit heeft tot nu toe geen invloed op het exportvolume.
dinsdag 29 juni 2021
GO
M Mehmet Gumus op de kleine graafmachine.
M Op proef-
boerderij De
Rusthoeve
werden dit
jaar proeven
gedaan met
uien in plant-
bedden. foto
MARCELLE DAVIDSE
Euforie in uienland. Het is we
tenschappers van Wagenin-
gen University Research
(WUR) gelukt om het dna van
de Nederlandse ui te ontrafe
len. Dankzij deze doorbraak
kunnen plantenveredelaars
waarschijnlijk sneller en ge
richter uien ontwikkelen die
beter bestand zijn tegen ex
tremer weer zoals hevige re
genval en langdurige droogte.
Zeeland heeft zo'n nieuwe ge
neratie uien hard nodig.
Frank Balkenende
Colijnsplaat
