De ministers die verruimingen willen, vormen front tegen de
S «MS
12
Coalitie binnen
de coalitie
Vaccineren
'Nu lopen we in de
pas, maar het
beeld van die
trage start kleeft
er nog altijd aan'
Eerste rempoging
Gedeeltelijke
lockdown
Verkiezingen
Tijdelijke
verzwaring
Nederland in
harde lockdown
er op Twitter of aan de talkshow
tafel aan toegaat, zo botst het ook
aan de tafel van de Tuinzaal in het
Catshuis, vertelt een minister. ,,Je
neemt je privé ook mee. Je bent
moe, soms denk je: 'Wat is dit nou
voor een inbreng, klootzak'.'' Op
enig moment verzucht een van de
aanwezigen: ,,Waarom moeten die
sportwedstrijden voor kinderen
stoppen? De ouders dragen alle
maal hesjes, iedereen houdt af
stand. Waarom doen we dit?''
Zo'n bijna wanhopige vraag
stuit steeds op dezelfde stoïcijnse
epidemiologische muur van Van
Dissel, gestut door De Jonge en
Rutte: heel precies weten we niet
wat elke losse maatregel doet,
maar in het algemeen moeten we
zo min mogelijk contacten hebben
om het virus niet te laten over
springen. En dan geldt: hoe min
der activiteiten, hoe minder reis
bewegingen, hoe minder poten
tiële contacten.
Het is een abc'tje voor experts,
maar toch wordt er zondag na
zondag over gesteggeld in het
Catshuis. ,,We keken ook continu
naar andere landen: waar kunnen
we van leren?'' zegt een aanwe
zige. Maar afkijken blijkt lastig: elk
land lijkt een keer aan de beurt te
komen: ,,Zelfs Duitsland.''
De ministers van 'de bredere blik'
bereiden hun bijdragen vooraf
nauwkeurig voor, om zo meer een
front te kunnen vormen versus
Rutte, De Jonge, Van Ark en Grap-
perhaus. Dat kernteam ziet elkaar
bijna dagelijks bij de informele
corona-lunch op het ministerie
van Algemene Zaken.
Tegenwicht is nodig: ,,Je moet
oppassen dat je niet maar wat
doet 'om maar iets te doen'. Daar
hamerden wij op. Niet in de val
kuil trappen van: 'we moeten iets!
Dft is iets, laten we dit doen.'"
Sluipenderwijs krijgen econo
mische, psychologische en maat
schappelijke aspecten meer aan
dacht, al duurt het lang. ,,Ik reed
die maanden weleens gefrustreerd
naar huis, na weer zo'n Groundhog
Day-ervaring (naar de film waarin
de hoofdpersoon elke dag exact
hetzelfde beleeft als de dag ervoor,
red.) Je was moe, er was zo'n ge
voel van uitzichtloosheid, en dan
krijg je alleen maar slecht nieuws,
en is er amper zicht op een oplos
sing.''
Achteraf erkennen anderen dat
het beter was geweest om veel
eerder een 'brede bril' op te zetten,
om de crisis ook zichtbaarder van
uit andere perspectieven te bena
deren. ,,Niet heel lang na die eerste
kritiek zijn de planbureaus aan
boord gekomen, zijn ook de
'zachte kanten' betrokken. Dat
hadden we ongetwijfeld eerder
moeten doen. Dan straalde je in
het beeld meer uit dat je als kabi
net oog had voor alle aspecten. Die
kwamen wel terug in discussies,
maar in de structuur hadden die
onvoldoende een plek gekregen.''
Er is één belangrijke lockdown-
loze weg uit de coronacrisis: vacci
neren. En juist die megaoperatie
kent voor Nederland een uiterst
moeizame start. Minister De Jonge
belooft op enig moment 'in de
eerste week van januari de eerste
prik te zetten'. Aanvankelijk wordt
zijn belofte weggezet als de zo
veelste onhaalbare ambitie, maar
niet lang daarna dreigt Nederland
het sloomste jongetje van de Eu
ropese klas te worden door 'pas in
januari' te beginnen. Diverse an
dere lidstaten kiezen ervoor
om al voor de jaarwisseling
hun schaarse eerste ampullen
vaccin weg te prikken. Een
'symbolische' daad, sust De
Jonge na consultatie van de
GGD's. De gezondheids-
diensten kunnen het niet sneller,
dus begint Nederland wat later.
Niks aan de hand, is de laconieke
boodschap, we komen er wel.
Maar de boel ontploft: dag in dag
uit vullen experts de krantenko
lommen en talkshowtafels met
internationale vergelijkingen,
lijstjes waarin Nederland onder
aan bungelt. Het regent oproepen
om 'het leger' in te zetten, dag en
nacht door te prikken, daarvoor
sporthallen leeg te ruimen.
Later beginnen was inderdaad
een taxatiefout, vinden betrokke
nen. ,,Het exacte moment van
beginnen maakt op termijn epide
miologisch niets uit, maar we heb
ben qua beeldvorming onderschat
2020
Augustus
OKTOBER
Oktober
wat dit betekent'', zegt een minis
ter. ,,Inmiddels lopen we volmaakt
in de pas met andere landen, laatst
prikten we zelfs het meeste weg in
een week. Maar het beeld van die
trage start kleeft er nog altijd aan.''
In het Torentje bij Rutte heerst
eveneens 'ongemak' over die
stroeve aanloop naar de eerste
prik, zag een betrokkene: ,,Als dit
de belangrijkste uitweg is: hadden
we dat dan niet sneller moeten
doen? Dat zat ons niet lekker.''
In aanloop naar de verkiezingen
vrezen virologen voor een giftige
invloed van de campagne op het
coronabeleid. Het kabinet stapt in
januari op vanwege de Toeslagen
affaire, ingewijden vrezen dat
zelfs coalitiepartijen nu met het
corona-thema 'aan de haal gaan'.
Dat zou haaks staan op de op
roep die Rutte al vrij snel na de
start van de corona-uitbraak doet
in de wekelijkse ministerraad:
,,We gaan hier geen populariteits-
prijs mee winnen, we moeten ge
woon de verstandige dingen
doen'', zei de premier volgens een
aanwezige. ,,Zijn boodschap was:
'Jongens, vergeet de persoonlijke
consequenties, we moeten de din
gen doen die goed zijn, weg van de
politiek, als een crisiskabinet'."
Dat lukt grotendeels, menen
bronnen, al sluipt er bij D66 par
tijpolitiek in bij de discussie rond
de avondklok, zien anderen, ter
wijl het CDA intern ruziet over
het lijsttrekkerschap, waarbij door
partijgenoten gefluisterd wordt
dat De Jonge de coronacrisis niet
aankan.
De Jonge trekt zijn conclusies in
december en stapt terug als partij
leider. Daarna wordt het rustiger.
December
ZATERDAG 26 JUNI 2021 GO
VERVOLG VAN PAGINA 11
SEPTEMBER 2020
Gemiddeld meer dan duizend
infecties per dag. Eerste aange
scherpte maatregelen na een
relatief losse zomer. Horeca moet
na middernacht dicht.
Meer dan zesduizend
infecties per dag ge
middeld. Gedeeltelijke
lockdown om nieuwe
golf te breken. Horeca
dicht, mondkapjes in
voortgezet onderwijs,
ov en binnenruimtes,
thuis drie gasten.
NOVEMBER
Gemiddeld negendui
zend besmettingen
per dag. Met een 'tij
delijke verzwaring'
hoopt het kabinet het
virus knock-out te
slaan. Nog maar twee
gasten op bezoek,
geen sportlessen of
-wedstrijden meer,
bioscopen, attractie
parken en musea
dicht.
6 JANUARI
start
vaccinaties
DECEMBER
Na een daling klimt het
aantal infecties weer.
Nederland gaat in harde
lockdown: scholen dicht,
sporten mag alleen nog
buiten, kappers moeten
stoppen, niet-essentiële
winkels op slot. Thuis zijn
twee gasten welkom.
