De flets, kaas en melk:
MEDIA CULTUUR 19
Kunstenaars lieten zich inspireren door Nederlandse
iconen. Het resultaat is te zien in het Zuiderzeemuseum in
Enkhuizen. Zo komen dagjesmensen met kunst en design in
aanraking - en de makers met een groot publiek.
2
- -
en groot fietswiel stuitert de lucht
in. En nog eens. De zwaartekracht
dwingt het wiel telkens naar bene
den, naar een draaiende rol rood
asfalt. Door een oneffenheid
daarin, zwiept het wiel zo weer
omhoog.
Dit is fietsen in Nederland, volgens de Utrechtse
kunstenaar Bart Schalekamp. Vroeg of laat kom je
altijd die kuil tegen op het fietspad, of juist die
boomwortel die het fietspad splijt. Schalekamp:
,,Wat vooral lastig was: ik probeerde afgelopen
winter aan rood asfalt te komen, maar dan zijn alle
asfaltfabrieken dicht vanwege de kou. En dan is
rood asfalt ook nog eens een stuk zeldzamer dan
zwart asfalt, hoeveel fietsstroken we ook hebben in
Nederland.''
Schalekamp bedacht en maakte de installatie
voor het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, waar de
hele zomer de tentoonstelling 'Must See' naast de
permanente expositie te zien is. Vijftien kunste
naars/grafisch ontwerpers/designers kregen van
curator Anne van der Veen een Nederlands icoon
en maakten daar naar eigen inzicht een kunstwerk
van, dat ook nog eens goed paste in het Zuiderzee-
museum. Daar zijn gebouwen (huizen, boerde
rijen, een kerk) uit het gebied rond de vroegere
Zuiderzee heen gebracht of nagebouwd.
Neem de kerk in het openluchtmuseum: steen
voor steen afgebroken in Wieringen en steen voor
steen weer opgebouwd aan de boorden van het
IJsselmeer. Iets verderop: het voormalige kaashuis
uit Landsmeer, dat in z'n geheel is overgebracht
naar het museum. Zo'n beetje tussen die twee ge
bouwen in, op het dorpsplein, staat nu een enorm
blok kaas op een gigantische plank: een vondst van
de Utrechtse ontwerpstudio Kars+Boom. Omdat
op het plein allerlei oud-Hollandse spelen ge
speeld kunnen worden door museumbezoekers,
hebben de makers van hun blok kaas een puzzel
gemaakt, met allerlei aspecten van kaas op hun af
beeldingen. Van de Alkmaarse kaasmarkt tot de
veganvorm van het product.
Melkbussen
Van kaas is het een kleine stap naar melk; vlak ach
ter de kaasplank staat een boerderij uit het Friese
dorp Baard. Op de plek in de stal waar ooit de
koeien stonden, lopen nu negen melkbussen
voortdurend over. Een ingeving van kunstenaar
Maze de Boer.
,,Hij staat kritisch tegenover de overconsumptie
en heeft dat zo uitgebeeld", verduidelijkt
curator Van der Veen, die al eerder exposities
op bijzondere plekken samenstelde, zoals Pa
leis Soestdijk en de voormalige Bijlmerbajes in
Amsterdam. „Wat ik hier geweldig aan vind, is dat
dagjesmensen in dit museum met beeldende
kunst in aanraking komen, op een moment
dat ze er niet op verdacht zijn. Onder hen
zullen veel mensen zijn die nooit een galerie
of kunstmuseum bezoeken. En de kunste
naars kunnen hier maandenlang exposeren,
dat is nogal anders dan twee dagen in een ga
lerie staan. En er komen hier jaarlijks zo'n
250.000 bezoekers, ook nogal een verschil.''
Kunst in de buitenlucht is anders, dat blijkt
vooral bij het thema 'properheid'. Kunstenaar
Sander Wassink (what's in a name) maakte
grote roze zeepsculpturen, die de traditionele
boenstoepjes van huisvrouwen in het toen
malige Zuiderzeegebied volgens het museum
'transformeren tot een eigentijds altaar,
waarop het reinigen niet alleen een prakti
sche, maar ook een rituele betekenis krijgt'.
Door de hoge temperaturen van de laatste
weken veranderen de sculpturen van kleur.
Van felroze nu roomwit.
Maar toch? Properheid een Nederlands
icoon? Van der Veen lacht: ,,Ja joh. Denk
alleen maar aan al die witte was die in de
wind aan die droogmolens wappert, in tui
nen en op het erf van boerderijen. Dat is echt
typisch Nederlands. En ook nog eens typisch
Zuiderzeegebied!"
zaterdag 26 juni 2021
GO
Media&Cultuur
3titUttüü
Puzzelen met een blok kaas in het Zuiderzeemusuem, bedacht door ontwerpstudio Kars+Boom. fotos Zuiderzeemuseum
Nederlandse iconen worden
kunst in Zuiderzeemuseum
Jeroen Schmale
De expositie 'Must See'is tot en met 24 oktober
2021 te zien in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.
..-M
