PFOS wijdverspreid
in Vlaamse wateren
Aanwijzingen dat PFAS kanker veroorzaakt én immuunsysteem aantast
§11111 Mil ËhË - -
Folkert (14)
naar WK
y - f Hm SÜ I j
Vlissingse zeiler
mag naar Italië
Dat zegt professor Jacob de Boer
van de Vrije Universiteit in Am
sterdam. Een groot deel van zijn
werkzame leven heeft hij besteed
aan onderzoek naar schadelijke
chloor-, broom- en fluorverbin
dingen, zoals DDT, dioxines en
PCB's. Poly- en perfluoralkylstof-
fen (PFAS) passen ook in dit be
ruchte rijtje. Naar aanleiding van
de enorme concentraties PFOS
(een vorm van PFAS) bij de 3M fa
briek bij Antwerpen gaat in
Vlaanderen een parlementaire
onderzoekscommissie aan het
werk. De Boer is gevraagd om
voor de commissie als deskundige
zijn inzichten te geven.
,,Als ik de provincie Zeeland was
zou ik snel de gehaltes in zee
groenten laten meten. Dan weet je
wat er aan de hand is. En meet dan
niet alleen PFAS, maar ook andere
schadelijke stoffen. Van de Wes
terschelde is bekend dat er ontzet
tend veel broomverbindingen in
zitten. De vraag is in welke mate
zeegroenten dit soort stoffen op
nemen. Meet het gewoon, zou
mijn advies zijn."
En vis?
,,In het algemeen is het advies om
niet regelmatig zelfgevangen
zoetwatervis te eten. Met vis uit
de oostelijke Westerschelde zou ik
ook voorzichtig zijn."
,,In het Kanaal van Gent naar Ter-
neuzen is zwemmen om heel veel
redenen niet verstandig. Dat geldt
voor elk drukbevaren kanaal, ze
ker in een gebied met veel indu
strie. In het oostelijke deel van de
Westerschelde is het niet aan te
raden om te gaan zwemmen. In
de buurt van de Belgische
grens is het water gewoon
ontzettend vervuild."
Moet er opnieuw
gemeten worden?
,,De vervuiling zat
AALST Overal in Vlaanderen
zit het schadelijke PFOS in ri
vieren en kanalen. Dat meldt
de Vlaamse Milieumaatschap
pij (VMM) die om de drie jaar
op 40 plaatsen meet hoeveel
PFOS, een vorm van PFAS, in
het water zit. Bijna al deze wa
teren monden uiteindelijk uit
in de Westerschelde.
Op basis van de meetresulta
ten concludeert de VMM dat
PFOS wijdverspreid is: ,,De
Europese milieukwaliteits
normen worden op de meeste
meetplaatsen overschreden."
Vorig jaar bracht de VMM al
resultaten naar buiten
onderzoek naar giftige
stoffen in vis. Toen
bleek dat vis in de
Vlaamse waterlopen veel te
veel kwik, dioxines, PFOS en
andere chemische verbindin
gen bevat. VVM spreekt van
'sterke overschrijdingen van
de milieunorm'. In de Schelde
en in zijrivieren als Nete, Den
der en Zenne werd de norm
vijf tot acht keer overschreden.
Een van de meetpunten voor
PFOS is in de Schelde op de
grens met Nederland. In 2018
en dit jaar werd de PFOS-
norm sterk overschreden.De
normen voor zout water zijn
strenger dan die voor zoet wa
ter. Ter hoogte van de grens
varieert het zoutgehalte. De
gemeten PFOS-concentraties
waren 20 tot 30 keer hoger dan
de kwaliteitsnorm voor zoet
water en 100 tot 200 keer dan
de norm voor zout water.
maatregelen getroffen, zoals het
advies geen groenten uit eigen
tuin en eieren van eigen kippen te
eten. De voorzorgsmaatregelen
zijn terecht. De normen voor
PFOS zijn recent nog naar bene
den bijgesteld. Hulst zou er op zijn
minst goed aan doen om de resul
taten van de metingen uit 2019 te
toetsen aan de nieuwe normen.
PFAS verspreidt zich ook door de
lucht. Het zou mij niet verbazen
als de verontreiniging zich alsnog
tot in Zeeuws-Vlaanderen en
West-Brabant uitstrekt."
,,PFAS werd eerder in verband ge
bracht met kanker, en dan vooral
nierkanker. Maar nu zijn er aan
wijzingen dat deze chemische
stoffen ook het immuunsysteem
kunnen aantasten. Mensen kun
nen dan sneller ziek worden en
vaccinaties werken minder goed.
Dat maakt in deze coronatijd, de
kwestie heel actueel. Voor de Eu-
PFAS zit in voedsel
en water maar ook in
cosmetica als
lipstick en mascara
-Professor Jacob de Boer
ropese voedselautoriteit EFSA re
den om de normen aanzienlijk
strenger te maken. We hoeven
niet meteen in paniek te raken. Je
moet je realiseren dat die normen
met ruime veiligheidsmarges zijn
bepaald. Van het eten van één ei
met een te hoog PFAS-waarde
word je niet onmiddellijk ziek, zo
als je ook na het roken van één si
garet niet direct longkanker krijgt.
Maar als je jaar in, jaar uit voedsel
met te veel schadelijke stoffen eet
kan het je gezondheid wel scha
den. Het gaat trouwens niet alleen
om voedsel en water. PFAS zit ook
in cosmetica als lipstick en mas
cara."
bij 3M in de grond. Bij
1 graafwerkzaamhe
den is dat naar bo
ven gekomen. Nu
blijkt dat er nog
veel meer PFOS
zit dan gedacht.
Het is daar echt
veel erger dan bij
Chemours in
Dordrecht. In een
grote straal rond
de fabriek zijn
iÉÊI "\\ss-ry
x
I
■•t
It
I vrijdag 25 juni 2021
I pzc.nl e-mail: walcheren@pzc.nl
ZEELAND15
'Voorzichtig zijn met vis uit
oostelijk deel Westerschelde'
Er is geen reden voor paniek,
maar wel dringend behoefte
aan meer kennis over de con
centraties PFAS en over an
dere schadelijke stoffen in het
oostelijk deel van de Wester
schelde en het Kanaal Gent-
Terneuzen. En het is niet on
verstandig om de situatie in
Nieuw Namen en omgeving
goed in de gaten te houden.
Theo Giele
Amsterdam
In Zeeland is men vooral be
zorgd over de hoge concentra
ties in de Westerschelde en het
Kanaal van Gent naar Terneu-
zen. Kunnen we nog zeegroen
ten als zeekraal en lamsoor
van de schorren eten?
Loop je risico als je gaat zwem
men?
De 3M-fabriek ligt op
een kleine 14 kilometer
van de grens. In 2019
heeft de gemeente
Hulst bij Nieuw
Namen metingen
laten doen en
toen bleek de
grond daar
'schoon' te zijn.
Waarom zijn die normen eigen
lijk bijgesteld?
ProiuMflPtWPI
De Schelde gaat de grens over ter
hoogte van de Hedwigepolder.
