Schilderij dat van een ezel
waait, blijkt een Rembrandt
Undercoveragenten worden verhoord in afpersingszaak
5
i
t
Ontdekking
beeldhouwkunst van het Rijks
museum, is dik tevreden over het
resultaat. ,,De missende stukken
van De Nachtwacht zijn een groot
mysterie. Elke generatie heeft
geprobeerd het schilderij naar
eigen vermogen te reconstrueren.
Dat doen wij nu ook weer, met de
meest geavanceerde technieken
die nu voorhanden zijn."
Veren op helmen
Het onderzoek naar de missende
delen is onderdeel van 'Operatie
Nachtwacht', een omvangrijk
onderzoek naar het werk van
Rembrandt dat in 2019 van start
ging. De kunstwereld is sinds die
tijd veel te weten gekomen over
het meesterwerk. Zo bleek, door
middel van een geavanceerde
scanner, dat Rembrandt aanvanke
lijk veren op helmen aanbracht.
Daar schilderde hij later weer
overheen. Ook werden wapens,
benen en schoenen aangepast, en
werd hier en daar een hoofddeksel
verplaatst. En er stond dus een
schuttersduo op links. De twee
zijn slechts tijdelijk te bewonde
ren. De reconstructie, die gisteren
werd onthuld, zal een paar maan
den te zien zijn in het Rijksmu
seum.
In 2016 waaide De aanbidding der
wijzen bij het open raam van een
schildersezel. De eigenaar, een
telg uit een adellijke familie in
Rome, bracht het beschadigde
schilderij naar restaurateur An-
tonella di Francesco. Zij had al
snel door dat ze iets bijzonders
in handen had. „Eenmaal in
mijn atelier ging ik in dialoog
met het schilderij", zegt de res
taurateur aan de telefoon. „Hoe
langer ik het observeerde, des te
meer details vielen me op: het
perfecte samenspel tussen het
papier en inkt boven en het
doek onder, de techniek. Ik
raakte er steeds meer van over
tuigd dat het een Rembrandt is."
In overleg met de familie
besluit Di Francesco internatio
nale experts naar het schilderij
te laten kijken. Na vijf jaar in
tensieve studie komen die tot de
conclusie dat het beschadigde
schilderij zo goed als zeker
Rembrandts De aanbidding der
wijzen is. „Heel bijzonder", zegt
Guido Talarico, oprichter van
Fondazione Patrimonio Italia,
een stichting die zich inzet voor
het Italiaanse culturele erfgoed
en de presentatie in Rome orga
niseerde. „Alles - het formaat,
het materiaalgebruik, het on
derwerp - wijst in de richting
van Rembrandt, het is voor
90 procent zeker dat het schilde
rij van de Nederlandse meester
is. Maar naar goed wetenschap
pelijk gebruik blijven we voor
zichtig."
Het schilderij meet 54 bij 44
centimeter en is een afbeelding
van een Bijbels tafereel, de wij
zen die bij de geboorte van
Christus de Madonna en kind
aanbidden. Volgens kenners
schilderde Rembrandt het doek
in de jaren 30 van de zeven
tiende eeuw, als voorbereiding
op een serie gravures over het
leven van Christus.
Tot nu waren er alleen twee
kopieën van het schilderij be
kend, doeken die hangen in het
Zweedse Göteborg en in de Her
mitage in Sint-Petersburg. De
Schilderij hing
eeuwen in het huis
van een adellijke
familie in Rome
echte Aanbidding der wijzen
werd als verloren beschouwd.
Maar de zeldzame Rembrandt
hing dus al eeuwen in een van
de vele adellijke palazzi van
Rome, zonder dat de internatio
nale kunstexperts daarvan op de
hoogte waren. „Het schilderij is
al eeuwen in het bezit van een
Romeinse adellijke familie",
vertelt Talarico. „Het werd ge
woon gebruikt als decoratie van
de huizen waarin ze woonden."
De huidige eigenaar - Talarico
wil de naam van de familie niet
prijsgeven - vond het een mooi
schilderij, maar had geen idee
dat het een Rembrandt was. Tot
dus die windvlaag vijf jaar gele
den. „Eigenlijk heb ik nooit be
grepen hoe het schilderij heeft
kunnen vallen", vertelt restau
rateur Di Francesco. „Het doek
bevond zich in een redelijk be
schermde hoek. Maar ik geloof
dat kunst onze aandacht trekt
als het nodig is."
De Aanbidding der wijzen is in
het begin van de negentiende
eeuw door de Nederlandse kun
stenaar en kunsthandelaar
Abraham Teerlink naar Rome
gebracht, weet Talarico. „Teer
link was een handelaar die Ne
derlandse kunst kocht voor Ita
liaanse cliënten en Italiaanse
kunst naar Nederland bracht."
Directe link
Teerlink werd in 1776 in Dor
drecht geboren en was zelf ook
een niet onverdienstelijk schil
der. In 1808 vertrok hij op uitno
diging van de Franse staat naar
Parijs om daar te schilderen,
twee jaar later verhuisde hij
naar Rome.
Hij bleef nauw contact hou
den met zijn vaderland en met
het Nederlandse hof, maar in
Rome trouwde hij, doceerde er
aan de universiteit en zou er tot
zijn dood blijven. „De huidige
eigenaar is een familielid van
Abraham Teerlink. Hij is de di
recte link tussen Nederland en
de Romeinse adellijke familie",
zegt Talarico.
Rembrandts doek heeft een
geschatte waarde van tussen de
70 en 200 miljoen euro en
bevindt zich nu in een kluis,
maar volgens Talarico is de
familie niet van plan het schil
derij te verkopen. „Na de restau
ratie zal het schilderij in Italië
en daarbuiten worden tentoon
gesteld."
Yelle Tieleman
Arnhem
De Gelderse fruithandel wordt
sinds de zomer van 2019, toen tus
sen een vracht bananen ruim 400
kilo cocaïne werd gevonden, gecon
fronteerd met een bijna onophou
delijke stroom aan gewelddadige
incidenten. De eigenaren moesten
een miljoenenbedrag betalen, an
ders zou er een medewerker wor
den vermoord. Wat volgde was een
reeks aan beschietingen en brand-
stichtingen. In een poging het ge
weld te stoppen, zette de politie in
december 2020 een omstreden op
sporingsmiddel in: een WOD-tra-
ject, wat staat voor Werken Onder
Dekmantel. Undercoveragenten
benaderden een verdachte en trok
ken hem een busje in, waarna hij
volledig leegliep over de twee
hoofdverdachten in deze zaak. Een
paar dagen na zijn verklaringen
werden deze verdachten aangehou
den.
Geweld
Over de omstandigheden rond deze
undercoveractie is veel te doen. De
verdachte zegt dat er met geweld
werd gedreigd, en dat hij anders
nooit het busje zou zijn ingestapt.
De agenten hebben in hun verslag
van de actie juist verklaard dat er
van geweld of enige druk geen
enkele sprake was. Omdat ook
geluidsopnamen ontbreken (vol
gens justitie was er geen tijd om dit
te regelen) vroegen de advocaten
van de verdachten of ze de under
coveragenten mochten bevragen.
Een van de officieren van justitie
zei dinsdag 'not amused' te zijn over
het ontbreken van de opnamen,
'omdat daar gedoe van zou komen'.
Dat er geen opnamen zijn, zegt vol
gens het OM echter niets over de
betrouwbaarheid van het verslag
dat de agenten hebben opgemaakt.
Advocaten leverden dinsdag felle
kritiek op de opsporingsmethoden
die zijn ingezet.
De rechtbank heeft nu besloten
dat de agenten, maar ook hun bege
leiders, gehoord moeten worden
over de gang van zaken rond de
undercoveractie, die door de advo
caat van de betrokken verdachte
een ontvoering werd genoemd.
Hoofdverdachte Ali G. beweert
dat de eigenaar van fruithandelaar
De Groot betrokken zou zijn bij de
smokkel van drugs. Criminele top
stukken Piet S. en Roger P., alias
'Piet Costa', zouden dat kunnen
verklaren. G.'s advocaat Bénédicte
Ficq deed daarop het verzoek aan de
rechtbank ook Costa te horen, maar
zag daar later van af.
S. en P. staan in verschillende
rechtszaken terecht voor grote
drugstransporten, en gelden in het
criminele milieu als grote spelers in
de drugssmokkel. De twee werden
vorig jaar allebei opgepakt na het
kraken van het versleutelde chat-
systeem Encrochat.
Ali G. heeft steeds gezegd dat hij
wel wist van de afpersingszaak,
maar dat hij er niets mee te maken
had.
donderdag 24 juni 2021
GO
CÜËKrt,
De aanbidding der wijzen, het
verloren gewaande schilderij
van Rembrandt, werd eerder
deze week in Rome aan het
publiek getoond. Zonder een
onfortuinlijke windvlaag was
het waarschijnlijk nooit ont
dekt.
Angelo van Schaik
Rome
De aanbidding der wijzen
van Rembrandt werd in Rome
teruggevonden.
Undercoveragenten die onder
zoek doen naar aanslagen rond
fruithandel De Groot uit Hedel
moeten worden verhoord. Dat
heeft de Arnhemse rechtbank
besloten.
De politie na een drugsvondst
in Hedel. foto bart meesters
