GEZOND
Negen weetjes over onze spieren
Ik hielp mensen met
een burn-out, en zat
er zelf ook tegenaan
TJ tweakers
WE WETEN NIKS VAN OPSTELLINI
MAAR WEL ALLES VAN INSTELLIN
20
René Diekstra
Ze zijn de hele dag voor ons aan het werk, maar wat weten we
nou over ons spieren? In zijn boek 'De gespierde mens' verza
melt huisarts Steven van de Vijver (43) de nieuwste inzichten.
CHECKTWEAKERS.NET/SPORTZOMERVOOR EEN ONAFHANKELIJK OVERZIC
e zorgt heel goed
voor je cliënten,
maar niet voor je-
i zelf. Dat gaat ooit
mis'', zei een wijzere
collega eens tegen me. Dat
was nota bene in een peri
ode dat ik als psychothera
peut verbonden was aan
een herstellingsoord voor
overspannen mensen. Ik zat
dus zelf dicht tegen over
spannenheid of burn-out
aan. Dat wist ik wel, maar ik
wilde het niet weten.
Ik voelde me
schuldig als
cliënten om
hulp vroegen
en ik weigerde
Ik vond haar feedback ook
vervelend. Je wilt als psy
choloog niet zelf tekort
schieten op een gebied
waarop je juist anderen
helpt. Maar veranderen is
moeilijk. Hulpverzoeken
van cliënten weigeren vond
ik lastig, ook als die konden
wachten of als ze niet tot
mijn takenpakket behoor
den. Dan voelde ik me
schuldig en had het idee dat
ik de ander tekortdeed. Als
ik al weigerde, kwam ik er
daarom vaak op terug. En
dat is niet stoer maar slap,
soms onverantwoord zelfs.
'Ja' zeggen was een ge
woonte geworden zonder
dat ik dat doorhad. En elke
René Diekstra kreeg ooit
een wijze les van een
collega over zichzelf, toen
hij dreigde overspannen te
raken. Terwijl dat toen juist
zijn vak was, om anderen
er mee te helpen.
gewoonte die je wilt door
breken gaat aanvankelijk
gepaard met spanning. De
onvermijdelijke verande
ringsspanning.
Als je die spanning niet als
zodanig herkent, maar er
juist het etiket op plakt dat
je iets niet goed hebt ge
daan, dan val je vrijwel ze
ker terug in je oude ge
woonte van 'ja' zeggen. En
zo laat je je agenda, je werk
last en -lust vooral door an
deren bepalen. Hét recept
voor een burn-out.
Mijn collega heeft me voor
de poorten van die burn
out weggesleept. Op de eer
ste plaats door me bij her
haling in te peperen dat niet
alleen in de internationale
politiek, maar ook in het
persoonlijke leven het be
waken van grenzen een cru
ciale opgave is. De talloze
thuiswerkers als gevolg van
de pandemie weten daar in
middels alles van.
En vervolgens wreef ze me
vaak m'n eigen uitspraak in:
,,Ben jij niet degene, René,
die zei: 'Leefje leven als het
bewonen van een huis met
vijf kamers. Een werk- rela
tie-, gezondheids-. vrije-
tijds- en een spirituele of
zingevingskamer. Zorg er
voor dat je dagelijks in elke
kamer tenminste even en
over langere tijd gezien een
aanzienlijke hoeveelheid
tijd doorbrengt, en bewaak
de grenzen tussen je kamers
goed'. Het is toch hopelijk je
eer te na om niet zelf te
praktiseren wat je preekt!''
c Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
VIVIAN DE GIER
1. Een mens heeft maar
583 spieren
Ook al zijn we beslist niet het klein
ste wezen op aarde, toch hebben
we in verhouding weinig spieren.
Zelfs een kleine slang heeft er al
10.000 tot 15.000, en alleen al de slurf
van een olifant bestaat uit 148.000
spiertjes. De mens? Die heeft er 583.
Van de Vijver: ,,Voor mij was het een
eyeopener dat we als mens eigenlijk
weinig fysieke vaardigheden hebben.
We kunnen niet het hoogst springen,
het hardst rennen of goed zwemmen.
Voor onze overleving moeten we het
hebben van onze intelligentie en
slim gebruik van gereedschap."
2. De helft van je gewicht
bestaat uit spiermassa
We hebben drie soorten: de gladde
spieren, de dwarsgestreepte spie
ren en de hartspieren. De gladde
spieren functioneren autonoom,
denk aan de darmen en longen. Ook
onze huid bevat tal van gladde-spier-
deeltjes: kippenvel bijvoorbeeld ont
staat spontaan. Qua oppervlakte heb
ben de gladde spieren een groot aan
deel in onze spiermassa, maar qua
gewicht is het dwarsgestreepte spier
weefsel het grootst.
,,De bovenbenen, bilspieren, kuit
spieren, grote borstspieren en de
grote rugspieren zijn echt grote bief
stukken. Wat zelfs mij als huisarts
verrast is hoe belangrijk onze spieren
zijn, ook voor je stofwisseling en vet-
verbranding. Omdat de helft van je
lichaamsgewicht bestaat uit spier
massa, gaat de hele machine pas aan
de gang als je die aan het werk zet.''
3. De kaak heeft de sterkste
spier, het oor de kleinste
Niet de grote spierbonken zoals bil
en bovenbeen, maar de kaakspier
is, gemeten naar kracht per vier
kante centimeter, het sterkst. Vol
gens Van de Vijver kan dit spiertje
wel 4000 Newton in beweging bren
gen - dat is 400 kilo.
De kleinste spier is de stijgbeugel-
spier in je oor. ,,Die is maar 5 milli
meter, maar heeft een belangrijke
functie: bij plotseling hard geluid
trekt dat spiertje in een reflex samen,
waardoor het slakkenhuis wordt be
schermd tegen gehoorschade.''
4. Ons gezicht is het meest
gespierde lichaamsdeel
Ons gezicht telt 57 spieren, waar
van 28 die dienen voor gezichtsuit
drukkingen. Daarmee is dit het
meest gespierde lichaamsdeel. ,,Veel
andere dieren hebben nauwelijks
mimiekspieren, maar volgens de leer
van survival of the fittest - de best aan-
gepasten - is het voor ons als sociaal
wezen van levensbelang om allerlei
gezichtsuitdrukkingen te kunnen la-
ten zien. We hebben geen mooie
staart of kleuren; wij kunnen op zeer
gedetailleerd niveau emoties tonen.''
5. De tong is de meest
veelzijdige spier
Als je kijkt maar wat-ie allemaal
kan, is de tong de meest veelzij
dige spier. Proeven, trekken, draaien,
kussen, eten, jagen, zweten. Voor ons
is de tong essentieel voor spraak en
sociale interactie, voor honden is de
tong belangrijk voor de warmteregu-
lering en een kameleon vergaart er
zijn voedsel mee. De tong is de enige
spier waar geen huid omheen zit en
waarbij je direct de spier ziet.
Hoewel het één spier lijkt, zijn het
er eigenlijk acht. ,,Een tong moet al
lerlei vormen kunnen aannemen om
klanken te genereren. De verschil
lende spieren binnen die ene grote
spier kunnen door samenspel de
juiste posities aannemen om nuances
in klank en volume te geven.''
6. Gespierdheid is
genetisch bepaald
Het aantal spiervezels staat gro
tendeels vast bij je geboorte. ,,Na-
tuurlijk kun je met trainen in de
sportschool meer spieropbouw krij
gen. Maar de verdeling tussen explo
sieve en minder explosieve spieren is
voor een deel biologisch bepaald. De
meeste mensen zijn geschikter voor
DINSDAG 15 JUNI 2021 GO
'Train je diepe
buikspieren, die
zijn essentieel'
