Effect op
formatie laat
zich moeilijk
voorspellen
5
op hem blijft uitoefenen, dan komt dat
herstel niet.''
Afgelopen weekend trok Omtzigt de on
ontkoombare conclusie dat hij niet terug
kan keren in de CDA-fractie. ,,Nu dit stuk
en een deel van mijn scherpe visie op
straat ligt, is het voor mij nog moeilijker
geworden in het CDA te blijven functio
neren.'' En kondigde aan dat hij bij terug
keer zijn eigen zetel zal innemen.
Wie kwaad wil denken, zal zeggen dat
het allemaal opzet was van Omtzigt om
zich af te scheiden. Maar veel waarschijn
lijker is het dat er geen masterplan was en
hij zichzelf hierin heeft gerommeld.
,,Denk je nou echt dat ik een eigen partij
zou willen?'', zei hij vorig jaar met ver
baasde blik, als er weer een gunstige pei
ling kwam over zijn populariteit.
'Onze Pieter' werd hij genoemd tijdens
zijn absentie, maar het explosieve memo
toont oogverblindend scherp aan dat er
een kloof is tussen de huidige nummer
één in de partij, Hoekstra, en zijn tweede
man Omtzigt. En ook al tussen de bijna-
lijsttrekker Hugo de Jonge - die afhaakte -
en Omtzigt.
De Jonge en Hoekstra zijn klassieke
CDA-bestuurders, terwijl Pieter Omtzigt
onconventioneel opkomt voor de burger
en misstanden aanpakt, zoals bij de Kin
dertoeslagenaffaire. Zijn visie op de
falende overheid legde hij neer in zijn
boek Een nieuw sociaal contract. De manier
waarop hij parlementair actief was, leidde
ertoe dat hij 'gesensibiliseerd' moest wor
den. Tevergeefs, meldde Hoekstra in de
ministerraad.
De partijtop heeft de afgelopen maan
den alles gedaan om Omtzigt geen enkele
aanleiding te geven om te breken. Van Rij
en Bijleveld werden met die missie aange-
Nu dit stuk op straat ligt, is
het voor mij nog moeilijker
geworden in het CDA te
blijven functioneren
steld als interim partijvoorzitter en advi
seur. Het contact was 'nauw en goed'
schrijft Omtzigt, maar toch voltrok de
breuk zich als in een Griekse tragedie.
Zijn 'gedrevenheid', zo noemde hij het
zelf, bracht Omtzigt in 2017 in de proble
men. Namens het CDA voerde hij het
woord over de MHi7-ramp. Tijdens Ka
merdebatten bleef hij doorvragen omdat
hij vermoedde dat er zaken werden achter
gehouden. Op een bijeenkomst met nabe
staanden was er een nepgetuige die een
verklaring voorlas die achteraf mede door
Omtzigt bleek te zijn opgesteld. Daarvoor
betuigde hij later spijt. Hij had slechts de
avond in goede banen willen leiden en
willen voorkomen dat de doorgedraaide
man ten overstaan van nabestaanden nep-
verhalen de wereld in zou helpen.
Daarop legde Omtzigt zijn woordvoer
derschap tijdelijk neer. Ook stond hij een
tijd lang zichtbaar onder curatele van frac
tievoorzitter Sybrand Buma. Maandenlang
liep er een woordvoerder van de partij
overal achter hem aan. Voor de buiten
wacht werd duidelijk dat er een vertrou
wensbreuk was tussen de partijtop en het
Kamerlid.
Dat litteken is nooit meer verdwenen.
Daar kwam vorig jaar de chaotische lijst-
trekkersstrijd in zijn partij bovenop. Er
was al oud zeer omdat hij in 2012 onver
kiesbaar op de lijst was gezet. Maar als
enige CDA'er kon hij bogen op 37.000
voorkeursstemmen, genoeg voor een eigen
zetel. Per verkiezing werd dat getal groter,
tot 340.000 dit jaar. De partijtop moet het
benauwd krijgen van de gedachte hoeveel
kiezers hij op eigen kracht buiten het CDA
achter zich kan krijgen.
FORMATIE
Crisis of niet, Hoekstra is vandaag 'ze
ker' bij Hamer, meldt zijn woordvoer
ster desgevraagd. De CDA-leider wordt
verwacht voor twee sessies, één met
Gert-Jan Segers (Christenunie) en één
met Lilianne Ploumen (PvdA).
Hoe productief die bijeenkomsten
zullen zijn is de vraag. Hamer is al ruim
een week later met haar verslag. De for
matie zit bijna drie maanden na de ver
kiezingen muurvast, omdat geen van
de partijen wil bewegen. De interne
sores bij het CDA maken het niet per se
makkelijker om een doorbraak te force
ren.
Toch zal het CDA niet opeens harder
op de rem trappen dan Hoekstra tot
dusver deed. ,,Problemen in eigen
kring worden niet sneller opgelost als
je niet formeert", stelt een betrokkene.
Deze wijst erop dat het conflict dat tot
de vertrek van Omtzigt leidde, voort
vloeide uit persoonlijke verwijdering.
Het ging niet om een 'inhoudelijke
koersdiscussie' en dus kan de CDA-
fractie besluiten om mee te doen aan
gesprekken over kabinetsdeelname.
Andere partijen reageren terughou
dend op de ontwikkelingen bij het
CDA. ,,Het stof zal eerst moeten neer
dalen", stelt een Haagse ingewijde.
Waar de ene partij het vertrek van
Omtzigt ziet als een factor die het CDA
'duidelijk instabieler' maakt, denkt een
ander juist dat het CDA er wel eens
goed uit kan springen, omdat Omtzigt
de partij niet langer in onzekerheid laat
over wat hij wil.
Bij de concurrentie wordt ingeschat
dat het CDA uiteindelijk het liefst zal
willen meeregeren. ,,In de oppositie is
de kans levensgroot dat de partij ver
zandt in navelstaarderij, dat is niet erg
aantrekkelijk", klinkt het daar. Hoek
stra zei vorige week zelf overigens nog
- voordat de bom van Omtzigt barstte -
dat hij zich goed kan voorstellen dat het
CDA in de oppositie gaat. ,,Maar ik kan
mij ook zeer wel voorstellen dat wij
deel worden van een kabinet."
maandag 14 juni 2021
GO
toch alleen verder
- Pieter Omtzigt, Kamerlid
CDA-leider Wopke Hoekstra schuift
vandaag gewoon aan bij informateur
Mariëtte Hamer. Wat het vertrek van
Pieter Omtzigt uit de partij betekent
voor de formatie zal moeten blijken.
Laurens Kok
Den Haag
Pieter Omtzigt uitte zo veel kritiek
op de gang van zaken binnen het
CDA, dat hij uit de fractie stapt.
FOTO ANP
