'Dit debat raakt aan de normen en waarden van mensen, aan
De morele boodschap
maakt de discussie
extra venijnig
'Mijn tante wil mijn
moeder niet meer zien,
omdat ze zich niet wil
laten vaccineren'
14
len mensen dat niet zo.''
Kenneth, 30 jaar, chef-kok, re
kent zichzelf zeker niet tot de
twijfelaars. Hij wijst het spuitje
sowieso af en neemt gedoe voor
lief. ,,Het kan zijn dat ik zonder
vaccinatie sneltesten voor concer
ten en festivals moet doen, maar
dat heb ik er voor over. En als zo'n
vaccinatie voor buitenlandse rei
zen verplicht wordt, ga ik maar
even niet naar het buitenland.''
Kenneth vertrouwt de prikken
namelijk voor geen meter. ,,Hoe-
wel de overheid dat bestrijdt, denk
ik zelf nog steeds dat ze zulke in
gewikkelde vaccins veel te snel
hebben ontwikkeld. Wat voor mij
ook zwaar telt, is dat niemand nog
iets weet van de effecten op de
lange termijn.''
Groepsimmuniteit
Sommigen hebben grote moeite
met Kenneths keuze. ,,Een collega
zei boos tegen me dat ik maar bij
de andere protesterende gekken
op het Leidseplein moest gaan
staan. En, nee, dat was geen grap.
Ook mijn moeder begint er de
hele tijd over. Zij wil per se dat ik
het neem, voor mezelf en voor an
deren. Maar ik vind die groepsim-
muniteit onzin. Ook als niet ieder
een het neemt, komt die immuni
teit er wel.''
Dat het vaccin voer is voor heftig
debat, blijkt uit een oproep die
deze krant plaatste. Marga, die
geen prik wil, meldt dat ze som
mige vrienden door haar stand
punt niet meer ziet. Jeannette
mailt dat ze het er eigenlijk niet
meer over durft te hebben. ,,Het is
moeilijk om te vertellen dat je niet
wilt, vooral als je vrienden boven
de 70 jaar hebt met een onderlig
gende ziekte. Ik word door hen
voor gek versleten.'' Ruth schrijft
dat het zelfs tot een scheuring in
haar familie leidt. ,,Mijn tante laat
zich wel vaccineren en mijn moe
der, ha^r zus, niet. Mijn tante wil
mijn moeder nu niet meer zien of
spreken.''
Familiepsycholoog Dave Niks
begrijpt dat de discussie soms es
caleert. ,,We leven in een tijd van
ongekende angst en onzekerheid
en krijgen daar allemaal een tik
van mee. Dan is het niet makkelijk
om rustig te praten over een zwaar
onderwerp dat op korte termijn
ook nog eens flinke consequenties
kan hebben. Zo zou deze zomer
inderdaad zomaar eens kunnen
blijken dat je, als je op vakantie
wilt naar bepaalde landen, toch
een vaccinatie nodig hebt. En blijf
je dan alleen thuis als je vrienden
wel gaan?''
De discussies raken ook verhit
omdat het niet alleen over een vac
cin gaat, stelt hoogleraar Timmer
mans. ,,Dit debat raakt aan de nor
men en waarden van mensen, aan
hun manier van leven, hun identi
teit. Denk aan de mensen die geen
vaccin willen vanuit de antroposo
fische benadering dat je niet moet
ingrijpen in de natuur. Als je hun
weigering niet serieus neemt,
neem je hun manier van leven niet
serieus en ja, dat doet pijn.''
Daar komt volgens hoogleraar
psychologie Carsten de Dreu
(Universiteit Leiden) bij dat wei
geraars soms ten onrechte in een
bepaald hokje belanden. „Mis
schien hebben mensen niks met
het gedachtegoed van Viruswaar
heid, maar wordt dat ze wel voor
de voeten geworpen. Dan ontstaat
nog meer boosheid, net als toen
mensen Black Lives Matter of Me-
too steunden en daardoor in een
bepaald politiek ideologisch kamp
geduwd werden.''
Wat de discussie volgens hoog
leraar Van Lange extra venijnig
maakt: de morele boodschap. ,,Als
je je niet laat inenten, is er toch het
idee dat het een beetje asociaal is.
En zo'n verwijt komt hard aan,
want het gaat niet om iets wat je
uit luiheid of gemakzucht doet,
zoals rommel achterlaten in een
park. Het gaat om een keuze die je
uit geloofsovertuiging, principe of
angst maakt.''
Bij prikweigeraar Tiny, gerefor
meerd opgevoed, speelt het geloof
zeker mee. ,,Ik heb de conclusie
getrokken dat ze je dna veranderen
en dat staat me ontzettend tegen.
Ik ben geschapen naar Gods even
beeld en ben, cel voor cel, goed zo
als ik ben.''
De 61-jarige Tiny, inmiddels al
overgrootmoeder, koestert daar
naast een grote argwaan tegen de
overheid. ,,Ik heb een heel nare
scheiding gehad waar ik met veel
schulden uit ben gekomen en heb
geen hulp van de overheid gekre
gen toen ik het erg nodig had. Dus,
nee, ik geloof niet dat de overheid
het beste met ons voorheeft.''
Tiny, al enige jaren arbeidsonge
schikt, is er zelfs van overtuigd dat
de regering verkeerde informatie
verstrekt. ,,Ik heb zo veel materiaal
kunnen vinden over dat je zelfs
dood aan deze vaccins kunt gaan,
dat ik het niet in mijn lichaam wil
hebben. Maar zodra ik kritiek op
Facebook post, wordt die eraf ge
haald. Ik mag deze mening blijk
baar niet hebben.''
Haar overtuiging heeft haar ver
schillende vriendschappen gekost.
,,Ik had een goede verstandhou
ding met een dominee, maar die
wil niks meer met me te maken
hebben. Ik vond het namelijk ab
surd dat hij in het gebed dankte
voor het vaccin en dat hij de kerk
openstelde als vaccinatielocatie.''
Bedenkingen of niet: hoogleraar
Van Lange denkt dat veel twijfe
laars uiteindelijk toch overstag
gaan. ,,Er is inmiddels een meer
derheid voor de prik en die meer
derheid zet vanouds de norm.
Dan denken velen: als iedereen
het neemt, doe ik het ook.''
Ook Kees van den Bos, hoogle
raar sociale psychologie en empi
rische rechtswetenschap (Univer
siteit Utrecht), denkt dat het aan
tal twijfelaars zal slinken. ,,Maar
de voorlichting kan dan wel wat
beter. Zo doet de overheid er goed
aan serieus op alle onzekerheden
in te gaan. En ervoor te zorgen dat
de informatie wat minder tech
nisch is. Het zou ook een prima
plan zijn om met bussen naar wij
ken te gaan waar veel weigeraars
wonen om ze daar te informeren
én direct te prikken, als mensen
dat willen.''
Volgens hoogleraar Timmer
mans kan het debat juist weer op
vlammen als jongeren en kinde
ren aan de beurt zijn. „Prikken
ZATERDAG 12 JUNI 2021 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
