Hoekstra en
Rutte op de grill
over verdwenen
kassabonnetjes
9
ontsnapping, terwijl die er wel is'
is dat nu 26 minuten en 30 secon
den'', zegt Remco Meerstra van
TomTom.
De vertraging is nog niks verge
leken met vroeger, maar dat kan
snel veranderen. Wat gebeurt er
na de zomervakantie? Of hoe zal
november, met stip de ergste file-
maand van het jaar, verlopen?
Broekhuis: ,,Het reisgedrag wordt
de bottleneck. Het gebruik van het
ov zal ondanks de vaccinaties nog
lange tijd op zich laten wachten. Ik
hoop dat we niet terugkeren in die
enorme filesituatie als voor co
rona. Het hoeft niet. Ik hoor dat
werkgevers en werknemers het
toch prettig vinden als er een tot
twee dagen thuis wordt gewerkt.
Het wordt wel een uitdaging om
ook dat thuiswerken te spreiden.
Als iedereen op dinsdag en don
derdag - de drukste dagen op de
weg - de kantoordagen plant, dan
staat heel Nederland weer vast.
We moeten ook op die dagen thuis
willen werken. Als de thuiswer
kers weer allemaal naar kantoor
gaan en de mensen die het ov heb
ben ingeruild voor een auto dat
ook doen, dan wordt de situatie op
de weg erger dan het was. Sprei
den is moeilijk, mensen zitten
toch vast aan een vast patroon.''
Verkeerspsycholoog Gerard Ter-
Als iemand vroeger
nieste, zei je 'proost'.
Nu klinkt die nies
als een aanslag
toolen vreest het ergste. ,,Er zijn
tal van bedrijven die thuiswerken
mogelijk maken, maar als je ziet
wat er nu gebeurt word je er som
ber van. Het zet niet genoeg zoden
aan de dijk. Mensen gaan weer
voor de oude patronen. De pijn
van de files is niet groot genoeg
om het gedrag aan te passen. Ik
denk dat mensen weer met de
zelfde gelatenheid als voor de co
ronacrisis in de file gaan staan. In
de psychologie noemen we dat
'aangeleerde hulpeloosheid'. Als je
ratten die niet kunnen ontsnap
pen elektrische schokjes geeft, dan
proberen ze op den duur niet eens
meer weg te komen, ook al doen
de schokjes pijn. Zo worden men
sen die dagelijks in de file staan
ook. Ze zien geen ontsnapping,
terwijl die er wel is: thuiswerken.''
Ook Tertoolen ziet het drukker
worden. Mensen die de collegiale
sociale contacten zó erg gemist
hebben dat ze toch weer naar kan
toor gaan, ook al is het niet ver
plicht, en het risico van extra reis
tijd voor lief nemen. ,,Het is ook
extra druk, omdat het gebruik van
het openbaar vervoer achterblijft.
Er blijft angst voor besmetting. Als
vroeger iemand in de coupé nieste,
zei je 'gezondheid'. Nu klinkt die
nies als een aanslag.''
Meer asfalt
Thuiswerken alleen gaat de files
op de langere termijn niet oplos
sen. De Mobiliteitsalliantie,
waarin 26 organisaties op het ge
bied van vervoer - van ANWB tot
de NS, Schiphol en Transport
Logistiek Nederland - samenwer
ken, stuurde al een brief naar in
formateur Hamer. Het roer moet
om als Nederland tot 2030 1 mil
joen extra huizen bouwt en tot
2040 1,6 miljoen inwoners extra
krijgt. Hoe gaan al die mensen rei
zen? Tal van maatregelen worden
voorgesteld. Van rekeningrijden,
beter ov en meer fietspaden tot
flexibele werk- en schooltijden.
Maar ook: meer asfalt. Een nieuw
kabinet zou tot 2040 3 miljard
euro per jaar extra uit moeten
trekken om Nederland niet vast
te laten lopen.
In zekere zin was de coronacrisis
een stresstest voor de uitgaven
van het kabinet. Het resultaat is
treurig: minister Wopke Hoekstra
(Financiën) en zijn kabinetscolle
ga's zijn andermaal gezakt. De re
kenmeesters van de Algemene
Rekenkamer becijferden dat het
kabinet vorig jaar 9,1 miljard euro
uitgaf waarvan niet vaststaat dat
dit volgens de wettelijke regels
verliep. Vooral toen het kabinet de
beurs trok voor corona - mond
kapjes, handschoenen, testen, be
ademingsapparatuur - werd liefst
5,1 miljard euro 'deels onrechtma
tig uitgegeven'.
In praktijk: bonnetjes werden
niet gevraagd, verdwenen, of ap
paratuur en materiaal werd gele
verd aan ziekenhuizen en zorgin
stellingen zonder dat iemand no
teerde wat-nou-precies-waar-
heen ging. Voor ruim 590 miljoen
verliet zo het ministerie van
Volksgezondheid. Tweede Ka
merleden stonden gisteren in
rijen opgesteld om demissionair
premier Mark Rutte en Hoekstra
daarover de maat te nemen.
Wat veel Kamerfracties steekt,
is dat de Rekenkamer opmerkte
dat het financieel beheer op het
ministerie van Volksgezondheid
al jaren rammelt. Zeventien jaar
al ziet de Rekenkamer 'onvol
komenheden'. Daar kwam het
rampjaar van vorig jaar gewoon
bovenop. De problemen waren er
al, concludeert D66-Kamerlid
Joost Sneller. ,,De coronacrisis is
geen aflaat voor alle zonden."
Van Rutte hoefde de Tweede
Kamer toch al geen mea culpa te
verwachten. Zelfs bij het gros van
de miljarden zijn vooral spelregels
overtreden, zoals het niet infor
meren van de Eerste of Tweede
Kamer over uitgaven. ,,In het geval
van de Eerste Kamer komt dat
neer op een postzegel extra.''
Naar 590 miljoen uitgegeven
euro's wil hij 'heel serieus' kijken,
omdat daarvan niet te achterhalen
is welke medische spullen aan
welke zorginstellingen zijn gele
verd. ,,Dus'', somde Rutte op, ,,het
is niet allemaal goed gegaan, maar
het betekent niet dat de goederen
niet zijn geleverd."
Volgens PvdA'er Henk Nijboer
neemt Rutte daarmee de kritiek
niet serieus genoeg. Dat wijst de
demissionair premier van de
hand. ,,We gaan het voor die bijna
600 miljoen alsnog na voor zover
dat kan, maar ik vraag ook begrip:
het was gierende paniek in die
tijd.'' Ook minister Hoekstra 'wil
niets wegmoffelen of goedpraten'.
,,Maar het is een heel kleine cate
gorie waarin het écht is misge
gaan. In de extreem uitzonderlijke
context van toen hadden mis-
Hoe komen we
aan spullen terwijl
Nederlanders liggen
doodtegaan?
schien dingen anders gemoeten,
maar de hoofdvraag was: hoe ko
men we aan spullen terwijl Ne
derlanders liggen dood te gaan."
Toch is de Tweede Kamer niet
gerust. Op initiatief van D66 wor
den de ministeries van Volksge
zondheid en Defensie (nog een
hoofdpijndossier) gedwongen
voorlopig twee keer per jaar tus
sentijds te rapporteren over hoe er
wordt gewerkt aan verbetering.
Nijboer wij st op het patroon: de
uitgaven, aangegane schulden en
de gemaakte fouten (it-projecten)
stapelden zich 'de afgelopen jaren
op'. ,,Er is gewoon meer nodig. Ik
had op het gebied van toezicht
toch meer verwacht, zeker van
een minister van Financiën."
[WOLTEf
donderdag 10 juni 2021
GO
- Gerard Tertoolen, psycholoog
Rutte en Hoekstra tijdens het Verantwoordingsdebat. foto anp
Dat het kabinet in blinde pa
niek in het wilde weg mond
kapjes en beademingsappara
tuur kocht, snapt de Tweede
Kamer best. Maar niet dat de
bonnetjes kwijt zijn en spullen
op papier 'verdwenen' zijn.
Want: de boekhouding rammelt
al jaren.
Tobias den Hartog
Den Haag
- Wopke Hoekstra, minister
intertamk
Cov.'d jj
ïestsl
*o'g/fd
KOOPS
