Een Kleermaker in Kruiningen, van de Vlaamse schilder Adolf Dillens. Eén van de werken die te zien is
op de wisselexpositie. foto adolf Alexander dillens, public domain, via wikimedia commons
7
HISTORISCH MUSEUM DE BEVELANDEN EUROPESE STREEKDRACHTSCHILDERIJEN
Niks mooiers dan
een lieflijk
plattelandstafereel
met een
wonderschoon
Zeeuws meisje in
de hoofdrol aan de
muur.
donderdag 10 juni 2021
Joeri Wisse
Goes
o dachten althans veel
welgestelden uit alle
windstreken er in de
negentiende en twin-
I tigste eeuw over. Bel
gische, Franse, Duitse en Engelse
schilders togen in de periode van
industrialisatie naar het Zeeuwse
platteland om de onbedorven
schoonheid te vereeuwigen. Niet
zelden met een flinke dosis fanta
sie, om het net iets mooier te ma
ken.
Een bijzondere selectie van deze
Europese streekdrachtschilderij en
uit deze tijd is tot november te be
wonderen bij Historisch Museum
De Bevelanden. Hofleverancier
voor de expositie 'Europa is hier!
Zo zagen zij Zeeuws Meisje' is de
Vlaming Adolf Dillens. ,,Hij reisde
samen met schrijver Charles de
Coster -bekend van Tijl Uilenspie
gel- vanaf 1854 meerdere malen
naar Zeeland", vertelt conservator
Koen van Rooijen. ,,Ze kwamen
uit Antwerpen, maar het was alsof
ze de rimboe in gingen. De trein
was er nog niet, dus het was een
hele reis met bootjes en koetsjes."
Verliefd
Het duo was verliefd op de provin
cie. De Coster schreef lyrisch over
'vrolijke krachtige levenslustige
landelijke bevolking in haar bont
gekleurde schilderachtige kleder
dracht'. Ook Dillens schroomde
niet om het leven mooier te schil
deren dan de werkelijkheid, ont
dekte Van Rooijen. Op 'Een kleer
maker in Kruiningen' zijn bijvoor
beeld twee Zeeuwse vrouwen in
Ze kwamen uit
Antwerpen, maar
het was alsof ze de
rimboe in gingen
-Koen van Rooijen,
conservator
een ondenkbare setting te zien.
,,Ze lopen met een hooihark, en
uit het schort steekt wat groen. Ze
komen dus van het land af. Maar
ze dragen wel hun zondagse muts,
dat kon natuurlijk niet! Dillens
wilde het zo graag laten zien, dat
hij het gewoon deed."
De romantische werken waren
zeer geliefd bij welgestelde bevol
king in geïndustrialiseerde steden.
,,Er was een een grote markt voor
Conservator Koen van Rooijen van Historisch Museum De Bevelanden in Goes vertelt over het werk 'Bagijnen van Goes' van de Engelse
kunstschilderes Cecil Jay. Het derde meisje van rechts is een zelfportret. foto cynthia cats
der elementen uit andere kerken
en gaf de meisjes armbandjes en
pofmouwen. „Waarschijnlijk ge
woon omdat ze het mooier vond."
Ondanks de artistieke vrijheid
die de Europese schilders zichzelf
toedichtten, zijn de werken toch
een schat van informatie voor de
streekhistorie, zegt Van Rooijen
,,Veel dagelijkse gebruiken en ge
woonten werden nooit vastgelegd,
daar was geen noodzaak voor."
Europa
Leuk, zo'n Goes' themajaar over
Afrika of Azië of Zuid-Amerika.
,,Maar ik heb geen Afrikaanse of
Aziatische collectie, dus ik kon er
al die jaren vrij weinig mee", zegt
conservator Koen van Rooijen van
Historisch Museum De Bevelan-
den. In het jaar 2020, later ver
schoven naar 2021, zou het conti
nent Europa centraal staan.
„Eindelijk had ik een onderwerp
dat een beetje past. Het toeval
wilde ook nog dat ik een aantal
Europese schilders op mijn pad
kreeg. Nu het themajaar weer is
verschoven, zijn we blijkbaar de
inleidende expositie op het the
majaar van 2022 geworden."
Van Rooijen baalt van de situa
tie, maar de wisselexpositie uit
stellen tot volgend jaar was ook
geen optie.
,,De afspraken met de particu
liere eigenaren waar we de schil
derijen van mogen lenen waren al
gemaakt. Mogelijk gaan we vol
gend jaar ook nog eens verbou
wen, dus ik kan niet eens garande
ren dat de expositie dan wel door
zou kunnen gaan."
Zeeuwse streekdrachtschilderijen.
Men vond het in Parijs leuk, maar
er zijn ook heel wat schilderijen
naar Amerika gegaan." Eén van de
schilderijen hing zelfs in Soestdijk
aan de muur", zegt conservator
Koen van Rooijen. Het gaat om het
werk 'De Zeeuwse vrijage', dat ook
wel 'De Oorlog' wordt genoemd.
Een Zeeuwse jongeman in z'n be
ste goed probeert een in kleurige
Walcherse dracht gestoken meisje
te verleiden. ,,Zij twijfelt. Ietwat
koket, ik geef het toe. Hij vindt dat
minder leuk, begint duidelijk wat
te mopperen."
Herenbank
In de wisselexpositie is ook werk
van de Engelse Cecil Jay te zien,
waaronder het alleen al door het
formaat spectaculaire stuk 'De Be-
gijnen van Goes'. Ook zij nam een
loopje met de werkelijkheid, weet
Van Rooijen. Zo zijn de in een
chique kerkbank geportretteerde
dames beslist geen katholieke be
gijnen, maar protestantse boerin
nen.
,,Het was ondenkbaar dat zij in
de herenbank mochten zitten. Die
was voor de burgemeester en an
dere notabelen." Jay 'shopte' ver-
BE
Zeeuws meisje met een eigen twist
