WERK Wat alsje baas een egoïstische manipulator Je hoeft helemaal niet terug naar 'normaal' Schadebehandelaar 1 18 Je brein op het werk Verdeeldheid zaaien op de werkvloer, successen van anderen claimen, loze beloftes doen en zelfs fraude. Een narcistische manager kan een grote, negatieve impact hebben op de sfeer en prestaties op de werkvloer. Alice Vlottes, psycholoog en narcisme-expert, schreef er een boek over. De laatste tijd ver schijnen er allemaal berichten dat we moeten oppassen met teruggaan naar 'normaal'. Zouden we zomaar weer vijf dagen per week naar kantoor gaan, vrijmibo's hou den en alle feestjes afstruinen, dan frituren we zogenaamd ons brein. Nu geloof ik daar niet zo in. Ten eerste zullen er volop mensen zijn die dolblij zijn dat er weer prikkels zijn. Ein delijk weer nieuwe avonturen en adrenaline door de aderen. Mensen die prikkelgevoeliger zijn en de lockdowns juist heerlijk rustig vonden, zullen in het begin misschien wat vaker moe zijn, maar je kiest natuurlijk zelf hoeveel prik kels je wilt. Net zoals je met je ogen tegen het licht knijpt als je uit een donkere kamer komt, zo laat je lichaam heus wel weten dat het meer wil slapen of uit de drukte wil. Zeg gewoon nee tegen die borrel, wees kritisch met vergaderingen en trek je zonodig wat vaker terug in stilte. Ik denk niet dat je brein het probleem is, het probleem zijn de anderen. De sociale druk van alles weer 'moeten'. Het goede nieuws is: je hoeft helemaal niet terug naar de situatie voor corona. Bij grote levensveranderingen, zoals nu, kun je makkelijker nieuw gedrag ontwikkelen, ontdek ten onderzoekers van de Uni versiteit van Bath. Ze noemen dit het discontinuïteitseffect. Zij gaven achthonderd men sen handvatten om minder water en energie te verbrui ken, duurzamer te reizen of minder voedsel te verspillen. De helft was net verhuisd, een situatie vol veranderingen, en juist zij konden nieuw gedrag het beste volhouden. Komende tijd richten we ons dagelijks leven opnieuw in en hebben we de unieke kans om dingen anders te doen dan voor corona. Misschien heb je ontdekt hoeveel tijd je be spaart als je niet in de file staat, hoe fijn het is om rustig een gezonde lunch te eten, ben je uitgeruster nu je meer stilte om je heen hebt of leef je erg op van buiten zijn en af en toe een wandeloverleg. Terwijl de wereld opengaat, kun jij opnieuw kiezen wat je wel en niet wilt. En met een beetje geluk heeft ook je werkgever het idee gekregen dat dingen die we normaal vonden, mis schien niet zo normaal zijn. Wat doet een Wat is het leukste aan je baan? ,,Dat ik snel voor resultaat kan zorgen. Bijvoor beeld dat er anderhalf uur na een incident al een schoonmaakbedrijf aan de slag kan.'' Lijkt dit je wat? Kijk voor vaca tures op de site van deze krant bij /werkt Een narcist is, simpel gezegd, een egoïstische manipulator, een wolf in schaapskleren. Toch is hij - het overgrote deel van de narcistische managers is man - niet zo makkelijk te herkennen. Dat blijkt uit onderzoek van psy choloog Alice Vlottes. Zelfs doorgewinterde selecteurs prikken daar bij sollicitaties niet doorheen. Juist omdat narcisten zo'n vlotte babbel hebben, charis matisch zijn en intelligente plan nen beschrijven. Het duurt min stens een half jaar voordat de eer ste problemen aan het licht ko men. Vlottes: ,,Maar het kan ook jaren duren.'' Vaak is het iemand uit de omgeving die erop wijst. ,,Ofje herkent het omdat je er eer der mee te maken hebt gehad.'' Toch is het belangrijk de narcist snel te herkennen, zodat je je er beter tegen kunt wapenen. ,,Een narcist kan je beschadigen. Hij maakt je onzeker, je voelt je door zijn gedrag minderwaardig. Als je doorhebt dat je met een narcist te maken hebt, is het makkelijker om afstand te bewaren en zijn opmer kingen niet tot je door te laten dringen.'' Donald Trump is een standaard voorbeeld van zo'n narcistische manager, zegt Vlottes. ,,Hij blijft geloven in zichzelf, praat op een bizarre manier over vrouwen en een groot deel van zijn personeel hield het niet lang met hem uit.'' Werk jij samen met een narcist? Zo ga je daar het beste mee om: TIP 1 Weet wanneer je 'gegaslight' wordt 'Omdat je een lekker smoeltje hebt, heb ik je graag in mijn omge ving.' Dat is typisch iets dat een narcistische manager tegen een werknemer kan zeggen. Het lijkt een compliment, maar tegelijker tijd word je vernederd. Een mani pulatietechniek die je in verwar ring achterlaat. ,,Dat heet gasligh- ting", zegt Vlottes. Die term komt uit de Amerikaanse film Gaslight (1944). Daarin is een charmante man voortdurend bezig zijn vrouw psychisch te verzwakken, terwijl hij doet of hij van haar houdt. Zo draait hij stiekem de gastoevoer van de lampen lager en 'Je baas heeft zelf geen last van zijn narcisme. Hij is juist tevreden met zichzelf' zegt, als ze daarover begint, dat zij zich vergist. Zij twijfelt steeds meer aan zichzelf en wordt gek. Narcistische managers gebrui ken de techniek ook tijdens verga deringen. ,,Door zijn behendige verbale kwaliteiten heb je dat wel licht niet door. Maar als je daarna op de gang staat, denk je: waarom houd ik hier zo'n raar gevoel aan over?'' Het boek van Vlottes is een vervolg op haar eerdere boek over narcisme in relaties. ,,Narcisten zorgen in de thuissituatie voor een hoop gedoe. Ik vermoedde dat dat ook gold op het werk. Dat bleek inderdaad het geval te zijn.'' TIP 2 Zet alles op papier Ongeveer 1 procent van de Neder landers heeft narcisme. Volgens schattingen van hoogleraar Man fred Kets de Vries heeft echter 20 procent van de ceo's een geeste lijke stoornis, waaronder nar cisme. Vlottes adviseert werkne mers zo veel mogelijk op te schrij ven. Een narcist blinkt uit in het maken van vage afspraken en be loftes en daardoor zijn jouw pres taties nooit goed genoeg. Door duidelijke afspraken over je eigen werk zwart-op-wit te zetten, lig gen die vast. ,,Daar kan hij je dan niet meer op pakken.'' Opschrijven heeft een tweede r t J DONDERDAG 10 JUNI 2021 PC Neuropsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? LOUIS SCHENKEL (42) is bouwkundig scha debehandelaar bij MainPlus Schadeherstel. Wat doe je precies voor werk? ,,Ik ben de schakel tussen klanten die een schade melden en de schadeherstellers.'' In samenwerking met Nationale Vacaturebank Zo overleef je een narcistische manager MARJOLEIN KOOYMAN - ALICE VLOTTES

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2021 | | pagina 18