EK VOETBAL 13
Waarom veel diehard clubsupporters zo weinig met Oranje hebben
Veel bloedfanatieke
clubsupporters hebben
weinig affiniteit met
de fancultuur rondom
het Nederlands elftal. Ze
vinden de oranjegekte
'te blij' en 'onecht'. Maar
hoe is dat zo gekomen?
Stadskanaal. Vortum-Mullem. Margra
ten. De spandoeken met oud-Hol
landse dorpsnamen kun je ook deze
zomer weer uittekenen in de Johan
Cruijff Arena, zoals bij vrijwel elke
uit- of thuiswedstrijd van het Neder
lands elftal.
Het zijn de altijd zichtbare handteke
ningen van de provincie, van voetbalfans
die niet per se een seizoenkaart hebben
van een profclub, maar die bovenal
Oranje een warm hart toedragen. Vrolijk
uitgedost zingen ze mee met Wolter
Kroes en Snollebollekes.
Hun fanatisme kun je moeilijk be
twisten, vaak sparen ze jarenlang voor
een zomerse hoogmis: een EK of WK
voetbal. Ze reizen in normale tijden heel
Europa door voor kwalificatiewedstrij
den.
Door clubsupporters wordt daar niet
temin vaak badinerend over gedaan.
Veel gezien op sociale media is een span
doek dat ooit in Constanta hing, bij een
wedstrijd tussen Roemenië en Neder
land. 'You're clowns, notfootballfans'
stond erop. Een leus die ook door Neder
landse voetballiefhebbers vaak wordt
omarmd om het 'oranje legioen' te dui
den als een stelletje polonaiselopers.
Maar waar komt die tegenstelling van
daan? Waarom zou je niet fanatiek een
club kunnen supporten én hartstochte
lijk Oranje kunnen omarmen?
Culturen
,,Het zijn in de kern twee nogal verschil
lende culturen'', zegt Matthijs Keuning
van Supporterscollectief Nederland, zelf
AZ-fan. ,,Clubsupporters hechten erg
aan loyaliteit, aan de vanzelfsprekend
heid dat je je club steunt, elke week, in
goede en in slechte tijden. De sfeer
rondom Oranje is veel meer een soort
feestje. Een vorm van entertainment.
Veel mensen zien zo'n interland echt als
een uitje, een dag die vooral leuk en ge
zellig moet zijn.''
Overigens is die tegenstelling uiter-
aard niet zwart-wit. Ook bij Oranje ko
men heus mensen met een seizoenkaart
van pakweg Go Ahead Eagles of Feyen-
oord. En ook de vele tienduizenden
clubsupporters genieten in de zomer
van een EK of een WK. Maar onmisken
baar tref je in de stadions twee verschil
lende doelgroepen. Iets wat je in voet
ballanden zoals België, Duitsland of
Frankrijk ook ziet, maar bijna nergens zo
scherp als in Nederland.
Wat helder is, is dat die kloof dieper
werd naarmate het moderne fenomeen
'oranjegekte' in Nederland steeds meer
wortel schoot. Een nationaal soort
koorts die zijn oorsprong vindt in het
succesvolle EK van 1988 en de dolle we-
Als Oranje op voorsprong
komt, is het feest. Maar
als het moeizaam gaat,
valt het stadion stil
ken daarna. Die zomer was de populari
teit van Oranje nog tamelijk spontaan en
ongecompliceerd, veel voetbalfans reis
den op de bonnefooi naar Duitsland om
Nederland te steunen. Van een schei
ding der geesten was nog amper sprake.
Iets als merchandise bestond rondom
het Nederlands elftal destijds nog heel
summier: het domein van slechts een
handvol kleine textielhandelaren die uit
de losse pols maar wat probeerden.
Grote commerciële campagnes van su
permarkten, compleet met wuppies of
juichcapes? Het bestond nog niet of nau
welijks. De typische Hart van Nederland
reportages over feestelijk aangeklede
'oranjestraten'? In 1988 was het nog to
taal geen thema. Snel daarna groeide dat
allemaal in hoog tempo.
De commercie sprong achterop de
brommer en omarmde het Nederlands
elftal innig, in het bijzonder rond eind-
toernooien. Oranje-spelers doken volop
op in commercials. En steeds meer
vormde zich stilaan ook een nieuw soort
voetbalfan: de Nederlander die dol was
op fanpleinen, vrolijke fanmarsen en
'van voor naar achter, van links naar
rechts'.
Carnavaleske
,,Clubsupporters zetten zich daar graag
tegen af, die hebben niets met dat vro
lijke en carnavaleske. Maar het is ook
niet zo dat het alleen maar negatief is'',
zegt Keuning. ,,Internationaal staan
Oranje-fans er goed op. Veel speelsteden
vinden het prachtig, zo'n oranje zee van
mensen. Het leidt ook zelden tot proble
men of onrust.''
De KNVB en zijn commerciële part
ners omarmen dat graag. Ze stemden
hun marketing in de laatste twee decen
nia nadrukkelijk af op de gemiddelde
Oranje-fan, die altijd te porren is voor
een feestje. Je ziet dat terug in commer
cials, in samenwerkingen met de Sup
portersclub Oranje (opgericht in 1995)
en in het feestelijke randprogramma
rondom interlands.
Het Nederlands elftal wordt daarmee
gericht gepositioneerd als een gezins
uitje. Als een voetbaldag waar je uitste
kend je zakenrelaties mee naartoe kunt
nemen bovendien. Het is één van de
redenen dat de meeste interlands in de
Johan Cruijff Arena worden gespeeld,
waar de 'hospitality' veel beter en lucra
tiever is dan in de Kuip. En aangezien
het commercieel succesvol is en veel
mensen plezier geeft: waarom zou je het
ooit nog veranderen?
Bijvoorbeeld, zeggen de critici, omdat
een echte intense voetbalsfeer vaak ont
breekt bij wedstrijden van het Neder
lands elftal. ,,Als Oranje op voorsprong
komt, is het feest'', constateert ook Keu-
ning. ,,Maar waar je bij clubs vaak ziet
dat het publiek de spelers echt onder
steunt als het moeizaam gaat, is dat bij
interlands veel minder het geval. Dan
valt het stadion stil, want veel mensen
zijn vooral gekomen voor een feestje.
Daarom vond ik het wel aardig om te
zien dat een groep voetbalsupporters
zich vorig jaar verenigd heeft onder de
naam Dutchfanatics. Die jongens wilden
echt iets aan die sfeer gaan doen - en
kregen daar op Instagram veel steun
voor.''
De groep, een samenwerking tussen
fans van diverse clubs, had zich in maart
2020 al verenigd om in een paar stadion
vakken van de Arena voor meer kabaal te
zorgen. Door corona kreeg het initiatief
van de Dutchfanatics (dutchfanatics.nl)
geen vervolg, maar de plannen zijn nog
altijd levend. Het zou stilaan iets kun
nen veranderen aan de soms wat vrijblij
vende sfeer rondom wedstrijden van
Oranje - om zo langzaam wat meer fana
tieke clubsupporters naar het stadion te
trekken.
,,Voetbalcultuur is niet in beton gego
ten'', aldus Keuning. ,,Het verandert
voortdurend, dus waarom zou dat
rondom Oranje niet kunnen?''
woensdag 9 juni 2021
nee noor, oe
••■h imam*-:'-
hossen?
Sjoerd Mossou
De Hollandse leeuw brult. Niet elke
voetbalfan vindt zoiets leuk. foto pim ras
- Matthijs Keuning
Een fan van Oranje op de tribune.
,,Veel mensen zien zo'n interland echt
als een uitje, een dag die vooral gezel
lig moet zijn.'' foto pim ras
