y
y>t rr.
Gaat het licht uit
tijdens de komende
zonsverduistering?
ECONOMIE 17
op het bordje van de fabrikanten. De
consument merkt er nog weinig van,
als je naar de inflatie kijkt. Schijnbaar
hebben producenten nog ruimte om
die stijgende kosten op te vangen.
Alan Jopé, de topman van Unilever,
zei bij de presentatie van de kwar
taalcijfers dat hij hoopte met efficien
cyverbeteringen de stijgende kosten
te compenseren.
Maar steeds meer fabrikanten be
ginnen de prijsstijging wel door te
rekenen aan de consument. Meubels
en kleding werden al duurder, even
als benzine. En de voedselprijzen lig
gen nog wel onder het niveau van een
jaar geleden, maar dat verschil wordt
snel kleiner.
Dat de vraag zo sterk stijgt, heeft
ook te maken met de stimulering
van de economie door de centrale
banken en regeringen. Die pompen
duizenden miljarden in de economie
om de motor maar aan de gang te
houden.
Stabiliseren
De grote vraag is hoe blijvend de
prijsstijgingen zijn. Vooralsnog gaan
de meeste economen en beleidsma
kers ervan uit dat de prijzen weer
zullen stabiliseren. Hogere prijzen
lokken meer aanbod uit en dat zet
weer een rem op de prijsstijgingen.
Maar er zijn ook ontwikkelingen die
juist tot verder stijgende prijzen kun
nen leiden.
De coronapandemie maakte be
drijven duidelijk hoe afhankelijk ze
geworden zijn van buitenlandse toe
leveranciers. Toen de Chinese stad
Wuhan vorig jaar als eerste op slot
ging, vielen kort daarna de Italiaanse
autofabrieken stil. Juist uit Wuhan
kwam een essentieel onderdeel voor
de auto's. En dat kon van de ene op de
andere dag niet meer geleverd wor-
den. Om minder afhankelijk te wor
den van buitenlandse leveranciers,
halen bedrijven de productie terug.
Maar thuis maken is duurder en dat
zal tot hogere prijzen leiden. Ook
duurzaamheid kan tot hogere prijzen
leiden, bijvoorbeeld voor energie.
Maar het kan ook zijn dat een suiker
taks wordt ingevoerd die voeding
duurder maakt.
Toch zijn de inflatieverwachtingen
in Nederland, en de rest van Europa,
niet al te hoog. In de VS is de inflatie
al 4 procent, hier blijft hij rond de
2 procent hangen. De enige manier
om die inflatie echt omhoog te krij
gen is een forse loonstijging.
Hogere lonen
Als mensen vrezen voor blijvend ho
gere inflatie, zullen ze meer loon ei
sen om de koopkracht op peil te hou
den. Hogere lonen betekenen hogere
kosten en vervolgens hogere prijzen,
de klassieke loon-prijsspiraal.
Maar zover is het in Nederland in
ieder geval niet. De lonen stijgen wel
weer wat, maar niet heel hard. In veel
Europese landen is de werkloosheid
bovendien hoog. Dat zet ook een rem
op loonstijgingen.
In de Verenigde Staten maken ze
zich meer zorgen. Daar groeit de eco
nomie veel sneller dan in Europa en
dreigt al bijna een oververhitting
van de economie. Dat komt mede
vanwege de enorme stimulerings
pakketten van de regering.
Janet Yellen, de minister van Fi
nanciën, zei dat een hogere rente,
om de economie en inflatie wat af
te koelen, wenselijk is. Maar in Eu
ropa is daar geen sprake van. Hier
heeft de Europese Centrale Bank juist
gezegd dat de rente nog lang laag
blijft, want gevaar voor oververhit
ting is er niet.
Voor het eerst sinds 20 maart 2015
kunnen we onze eclipsbril weer
opzetten, want morgenmiddag
komt er een gedeeltelijke zonsver
duistering aan. Tussen 11.19 en 13.31
uur schuift de maan voor de zon
langs. Deze keer zal de maan maxi
maal 17 procent van het zonopper-
vlak bedekken. Deze verduistering
zorgt ervoor dat er tijdelijk minder
zonne-energie kan worden opge
wekt. Zeker nu er weinig bewol
king wordt voorspeld, is het ver
schil tussen 100 procent zonne
kracht en de verduistering extra
groot.
,,Aangezien we niet alleen in Ne
derland, maar in heel Europa steeds
meer elektriciteit uit zonne-ener-
gie halen, kan een eclips een groot
effect hebben op de elektriciteits
voorziening. Tennet neemt daarom
samen met de andere hoogspan
ningsnetbeheerders in Europa
voorzorgsmaatregelen om het elek
triciteitsnet in balans en op de
juiste frequentie te houden'', zegt
Jan Vorrink, bij landelijke netbe
heerder Tennet spin in het web als
het gaat om de voorbereidingen.
Balanshandhaving
Omdat het hele Europese elektrici
teitsnet met elkaar is verbonden en
de zonsverduistering overal tegelij
kertijd plaatsvindt, kunnen er op
hetzelfde moment tekorten of over
schotten ontstaan, en dat kan ge
volgen hebben voor de balanshand-
having en de frequentie.
Vorrink: ,,In Nederland is het ef
fect relatief groot. Want hoe meer
zonne-energie we opwekken, hoe
meer risico we lopen. Als het 10 juni
zeer zonnig is, heeft de eclips voor
ons land een tijdelijk verlies van
800 megawatt tot gevolg, wat groter
is dan het verbruik van Amsterdam.
Ter vergelijking: in 2015 ging het om
500 megawatt voorspeld verlies.
Om problemen met de stroom het
hoofd te bieden, kan het zijn dat we
extra vermogen moeten inzetten.
We hebben 400 megawatt aan ex
tra vermogen ingekocht. Die extra
energie wordt voornamelijk gele
verd door gascentrales en ook door
batterijen. Dan moet je onder meer
denken aan batterijen van elektri
sche auto's. Via een blockchain-
technologie hebben we een plat
form ontwikkeld waardoor we in
de toekomst met toestemming van
eigenaren tijdelijk energie kunnen
afnemen. Het enige wat ze hiervan
merken is dat de accu trager oplaadt
dan normaal.''
t Zeker nu er weinig
bewolking wordt
voorspeld, is het
effect extra groot
Door de verknoping van het Euro
pese netwerk is het volgens Tennet
vooral zaak om morgen de situatie
in Duitsland in de smiezen te hou
den. Vorrink: ,,In Duitsland wordt
helemaal veel zonne-energie gele
verd. Door de verduistering kan dit
in snel tempo zomaar 4000 mega
watt minder zijn. Gelukkig hebben
we nauw contact met elkaar en
weet ik dat ook onze oosterburen
goed zijn voorbereid. We kunnen
snel met elkaar schakelen. Toch is
en blijft het een spannende gebeur
tenis.''
De volgende gedeeltelijke zons
verduistering is op 25 oktober 2022.
De zon wordt dan midden op de
dag voor maximaal 22 procent ver
duisterd. Ook op 29 maart 2025
vindt een gedeeltelijke verduiste
ring plaats die vanuit Nederland te
zien is, maar het echte spektakel
vindt plaats in de zomer van 2026.
Op 12 augustus vindt in de avond
een bijna volledige zonsverduiste
ring (90 procent) plaats.
woensdag 9 juni 2021
GO
M Winkel
straten stro
men vol,
want men
sen willen
hun geld
weer uitge
ven. foto anp
tfilj
de vraag trekt aan
Vorig jaar kostte
een liter euro 95 in
mei 1,48 euro. Nu
was dat drie dubbel
tjes meer.
In de VS is de infla
tie al 4 procent, hier
blijft hij rond de 2
procent hangen.
Blijft ons stroomnetwerk over
eind tijdens de zonsverduiste
ring van morgen? Die vraag
houdt Europese netbeheerders
al maanden bezig. Zij hebben
onder meer extra vermogen in
gekocht om te voorkomen dat er
grootschalige stroomstoringen
optreden. ,,Hoe meer zonne-
energie we opwekken, hoe meer
risico we lopen.''
Sanne Schelfaut
Arnhem
Onze hoog-
spannings-
masten, zoals
deze in Maas-
driel, maken
deel uit van
het Europese
elektriciteits
netwerk. foto
HOLLANDSE HOOGTE
ANP
