EUWS 11
Kritiek op Grapperhaus na onverwachte repatriëring uit Syrië
Met de verrassende repatriëring van IS-ganger
Ilham B. en drie jonge kinderen uit een Koerdisch
kamp, laait het politieke debat op. Minister Ferd
Grapperhaus (Justitie) krijgt de volle laag, want de
Syriëgangers zijn ook een heet hangijzer aan het
Binnenhof.
Ze 'verlangde' ooit 'naar het kalifaat',
maar wilde na jaren in een Koerdisch
kamp nu vooral terug naar N ederland.
Met een zeer geheime operatie van de
Nederlandse overheid slaagde dat dit
weekend: Ilham B. en haar twee kin
deren (2 en 5 jaar) werden samen met
een 12-jarig kind van andere ouders
overgedragen aan de Nederlandse au
toriteiten.
Tot ieders verbazing, erkende haar
advocaat Tamara Buruma. ,,Ik had alle
hoop zo langzamerhand verloren.''
Ilham vertoefde in Gouda in fana
tieke kringen, jaren terug. Rond 2013
besloot ze naar het IS-kalifaat te gaan,
trouwde met een Vlaamse jihadist en
streek neer in Aleppo en later in IS-
hoofdstad Raqqa. Daar bleef ze - on
danks kritiek en bombardementen -
de extremist die ze was: ,,Dat er een
raket op je huis valt, is levenserva
ring.''
Later kwam ze in handen van Koer
dische strijders, toen het IS-gebied
werd overlopen. En de laatste jaren
sleet ze dus in een kamp, waarbij het
verlangen naar terugkeer naar haar ge
boorteland groeide.
Door haar terugkeer ontvouwt zich
ook weer een wat weggeëbde politieke
discussie. In politiek Den Haag staan
partijen, ook binnen de coalitie, lijn
recht tegenover elkaar als het gaat om
het 'ophalen' van voormalig IS-strij-
ders en sympathisanten.
Grapperhaus liep over een dun
koord: D66 is juist voor terugkeer en
berechting, terwijl VVD en oppositie
partijen als PVV niets willen weten
voor welke repatriëring dan ook.
VVD-Tweede Kamerlid Ulysse
Ellian spreekt van een 'onbegrijpelijke
Stel dat we ooit zo
zouden zijn omgegaan
met SS'ers. Het is
ongelooflijk
actie'. Mijn bloed kookt. De rechts
staat afwijzen, democratie afwijzen,
mensenrechten op grote schaal schen
den, en dan wel lekker terug naar Ne
derland? Stel je voor dat we ooit zo
zouden zijn omgegaan met SS'ers.
Ongelooflijk.''
Ook PVV-leider Geert Wilders stelt
het kabinet een pittig debat in het
vooruitzicht. ,,Het is onacceptabel en
onaanvaardbaar dat we de vijand, isla
mitische IS'ers, hierheen halen. Die
meegenomen naar
Syrië, tegen de wil
van de vader in.
Die vader spande
in Nederland een
rechtszaak aan die
de repatriëring in
gang zette.
Maar door ver
schillende rech
terlijke uitspra
ken moest de
overheid ook meer doen om de vrou
wen en mannen tegen wie hier in Ne
derland rechtszaken lopen 'op te ha
len'. Zij moesten, vond het gerechts
hof bijvoorbeeld, de kans krijgen om
hun proces bij te wonen.
Veilig genoeg
Grapperhaus reageerde in algemene
zin steeds afwijzend. De kabinetslijn
was: het is te gevaarlijk die gebieden
in te gaan om mensen op te halen. Pas
als Koerden of Turken hen in rustig
gebied overdragen, zou er actie wor
den ondernomen. Kennelijk was het
oordeel nu dat het (veilig genoeg) kon.
Zeldzaam is het wel: in 2019 werden
twee weeskinderen gerepatrieerd, va
ker ontsnapten Nederlandse vrouwen
uit kampen in Syrië; het afgelopen jaar
zeker tien. Slechts enkelen melden
zich bij een Nederlands consulaat in
Turkije en werden gearresteerd. Ande
ren vluchtten naar een deel van Syrië
waar jihadisten de baas zijn.
Ook B. vroeg sinds 2018 omwille
van haar rechtszaak om terugkeer.
Een rechter honoreerde dat, maar
omdat Nederland geen actie on
dernam, dreigde haar zaak naar
de prullenbak te worden verwe
zen, zegt haar advocaat Bu
ruma. „Ze moest worden te
ruggehaald, maar actie bleef
uit. Dan kan het moment
komen waarop wordt ge
zegd: kennelijk wil Neder
land haar niet vervolgen en
komt de zaak te vervallen.''
B. is bovendien niet de
laatste. Er zitten, volgens
cijfers van inlichtingen
dienst AIVD, nog zo'n 45
Nederlandse mannen en
vrouwen en 75 kinderen in
kampen en gevangenissen.
terreurvrouwen hebben hun recht
verspeeld ooit nog voet op Neder
landse bodem te zetten.''
Toch is de redenering van Grapper-
haus een andere, blijkt uit zijn toelich
ting. Hij stelt voorop dat B. bij terug
keer op Nederlands grondgebied
wordt aangehouden. Er loopt immers
al een strafzaak tegen haar. De Raad
voor de Kinderbescherming zal zich
over de kinderen ontfermen.
Grapperhaus wil juist dat B. haar
strafzaak niet ontloopt: ,,Teneinde
straffeloosheid te voorkomen.'' Ofwel:
als we haar niet hadden opgehaald,
was ze misschien in vrijheid op een
dag het kamp uitgewandeld.
Dat is precies wat D66 prijst: „Goed
voor de veiligheid van Nederland:
deze IS-vrouwen hierheen halen, be
rechten en voorkomen dat ze van de
radar verdwijnen."
Bovendien werd de overheid de
afgelopen jaren meermaals door
rechters aangespoord om meer
te doen om IS-gangers terug
naar Nederland te halen. Al
lereerst de kinderen die
niet voor de reis hadden
gekozen.
Zo werd het 12-jarige
meisje dat nu terug
keert jaren geleden
door haar moeder
maandag 7 juni 2021
IS-vrouw Ilham is terug
het debat laait weer op
Tobias den Hartog
Cyril Rosman
Den Haag
-Ulysse Ellian, VVD
Leden van Koerdi
sche veiligheidstroe
pen begeleiden drie
kinderen die in de Sy
rische stad Qamishli
zijn overgedragen aan
Nederlandse diploma
ten. FOTO AFP
Enkele tientallen
Nederlandse mannen
en vrouwen zitten nog
in detentiekampen in
Syrië. foto afp
