II
5
Wat schoot het rijk voor bij mondkapdeal?
Alle GGD'en zetten op verzoek stempel in gele boekje
Dertigers zijn nu aan de beurt
voor vaccinatie, dan de
twintigers. Zij lopen minder kans om
ernstig ziek te worden. Het virus is op
z'n retour. Waarom zou je je nog laten
vaccineren? Zijn Pfizer en Moderna
wel helemaal veilig? De belangrijkste
vragen en antwoorden op een rij.
Lareb ruim 60.000 meldingen binnen
van bijwerkingen. Er werden 351 over-
lijdens gemeld. Deze cijfers, die elke
twee weken geüpdatet worden, zeg
gen weinig. Overlijden nS een prik be
tekent niet dat het overlijden een ge
volg is van een bijwerking van de vac
cinatie, zegt immunoloog Marjolein
van Egmond. ,,Als je heel veel mensen
vaccineert, zitten daar bijvoorbeeld al
tijd mensen tussen die ook zonder de
vaccinatie een hartstilstand hadden
gekregen. Vooral in het begin, toen de
90-plussers werden ingeënt, werden
relatief veel overlijdens gemeld. 90-
plussers lopen nu eenmaal een grote
kans om te overlijden. In die zin zijn
de Lareb-cijfers misleidend. Maar als
de meldingen niet gepubliceerd zou
den worden, zou Lareb van sceptici
het verwijt krijgen dat informatie
wordt achtergehouden. Daarom is ge
kozen voor transparantie.''
De meldingen van het aantal overlij
dens en aandoeningen worden door
lopend vergeleken met de aantallen
die normaal gesproken per leeftijds
groep en in de hele bevolking voorko
men. Als er méér meldingen zijn in de
gevaccineerde groep, zoals de stol
lingsproblemen na vaccinatie met
AstraZeneca, gaan de alarmbellen af.
VVD-minister voor Medische Zorg,
Tamara van Ark, is nog niet klaar
met de mega-mondkapdeal die
haar ministerie vorig jaar sloot met
ondernemer Sywert van Lienden.
Ze beantwoordde al een reeks
schriftelijke vragen, vertelde giste
ren in het coronadebat wat ze nog
meer wist, maar daar kreeg ze toch
nieuw huiswerk mee. Hoe zit het
precies met het voorschieten van de
lading mondkapjes? Is het gebrui
kelijk dat een ministerie meer dan
100 miljoen euro vooruit lapt voor
een ondernemer?
Eerder op de dag had de VVD-be-
windsvrouw tegenover journalis
ten nog ontkend dat er sprake was
geweest van een 'voorfinanciering',
naar eigen zeggen omdat ze het zelf
niet kon geloven. Maar later had ze
het gecheckt en bleken er diverse
inkooporders die waren voorge
schoten door de overheid.
Dat is in een pandemie doodnor
maal, stelde Van Ark sussend in het
debat. Maar ze gaat alle details nog
na, beloofde ze tegenover een fel
parlement: ,,Ik hecht aan transpa
rantie. Er wordt de hele tijd gespro
ken over politieke partijen (Van
Lienden schreef mee aan het CDA-
programma, red.), maar ik sluit ook
niet uit dat het feit dat iemand zo
veel publiciteit zocht en op zo veel
plekken liet weten dat hij het zelf
beter kon, een rol heeft gespeeld.
Maar ik wil niet gissen. Ik wil het
uitzoeken.''
Onder vuur
Waarschijnlijk volgende week
krijgt de kwestie-Sywert dus een
vervolg. Van Lienden en het kabi
net liggen onder vuur vanwege de
grote mondkap-order uit april 2020:
de voormalige ambtenaar regelde
toen met compagnons 40 miljoen
mondmaskers voor ruim 100 mil
joen euro. Hij pretendeerde dit be
langeloos - 'om niet' - te doen, maar
toucheerde aan het einde van de rit
9 miljoen euro winst, onthulden di
verse media onlangs.
Dus werd de crisisheld van vorig
jaar in het debat gisteren afgeschil
derd als een ordinaire graaier die
een pandemie en zijn CDA-relaties
misbruikte om miljonair te wor
den. ,,Je moet geen slaatje slaan uit
een crisis'', zei VVD-Kamerlid
Aukje de Vries (VVD) streng. ,,Het
is verwerpelijk als je zegt zonder
winstoogmerk te werken en dat wel
Als je exorbitante
winsten maakt in
een crisis, is dat
geen goed beeld
doet.'' PVV-leider Geert Wilders
noemde Van Lienden 'een oplich
ter': ,,Dit riekt naar corruptie en
vriendjespolitiek.'' Van Lienden
stuurde berichtjes naar minister De
Jonge om zijn mondkapjes aan te
bieden, zo bevestigde Van Ark eer
der deze week. Ook had hij contact
met diens politiek adviseur.
Oppositiepartijen PVV en Denk
vroegen het kabinet de miljoenen
winst terug te vorderen, de SP wil
ook extra onderzoek naar de manier
waarop het kabinet hulpmiddelen
en apparatuur heeft ingekocht.
Van Ark verdedigde de aankoop op
nieuw: levertijd, kwaliteit en prijs
waren in orde. Daarbij was het ook
een wens van de Kamer om zo snel
mogelijk zo veel mogelijk bescher
mingsmiddelen in te slaan. Geld
speelde geen rol, leek de dominante
boodschap op het Binnenhof vorig
voorjaar.
Winst
Volgens de minister was intern
overigens wel bekend dat Van Lien
den opereerde onder de vlag van
een commercieel bedrijf en dus
winst 'mocht' maken. Dit terwijl de
buitenwereld ondertussen in de il
lusie verkeerde dat hij als nobele
crisisheld de zorginstellingen voor
zag van mondmaskers, terwijl de
overheid faalde. Maar Van Ark zei
ook: ,,Als je exorbitante winsten
maakt in een crisis, is dat geen goed
beeld.'' Ze komt dus zo snel moge
lijk met meer informatie naar de
Kamer.
Het debat draaide verder vooral
over de versoepelingen, vaccinaties
en de naderende zomer
vakantie. Vanaf morgen gaat het
land meer van het lockdownslot:
restaurants en cafés mogen open,
net als bioscopen, concertzalen en
theaters. De volgende versoepe
lingsronde is voorzien op 30 juni, al
kan dat iets naar voren worden ge
haald als alles meezit. Het demissi
onaire kabinet wil daar nog niet op
vooruitlopen.
Wel gaat het snel de goede kant
op, zag ook RIVM-directeur Jaap
van Dissel eerder deze week: ,,We
zien een snelle daling in de zieken
huizen, van ongeveer 70 procent
ten opzichte van de piek eind april.''
Het aantal inentingen stijgt on
dertussen gestaag. Gisteren konden
mensen uit geboortejaar 1982 een
prikafspraak maken en bereikte Ne
derland de mijlpaal van de tien mil
joenste coronavaccinatie.
Voor begin september moet ie
dereen die dat wil volledig gevacci
neerd kunnen zijn. Andere landen
besluiten ook kinderen vanaf 12 jaar
in te enten. Nederland wacht nog
op advies hierover van de Gezond
heidsraad.
UTRECHT Alle GGD'en gaan
vanaf maandag de coronaprikken
met een stempel in de gele inen
tingsboekjes zetten van de ge-
vaccineerden die daar bij de
priklocatie om vragen. Veel
GGD'en deden dat al, maar nog
niet allemaal.
De GGD'en Drenthe en IJssel-
land hebben aangegeven dat ze
vandaag beginnen, evenals de
GGD Brabant-Zuidoost. Aange-
raden wordt de registratiekaart
van de prikken bij het boekje te
houden.
Mensen die al gevaccineerd
zijn, kunnen ook een stempel
krijgen als ze dat willen. Daar
voor moeten ze met hun vacci
natieregistratie en het gele
boekje naar de priklocatie gaan,
laat de overkoepelende organisa
tie GGD GHOR Nederland we
ten. Het kan zijn dat GGD-re-
gio's dat alleen op vaste tijden en
op een centrale plek doen. Daar
wordt nog aangewerkt.
Het vaccinatieboekje van het
ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport is al jaren in
omloop en wordt vooral gebruikt
door mensen die veel reizen. Be
paalde landen eisen ook prikken
tegen bepaalde ziekten en die
kunnen met het boekje worden
aangetoond.
ruimd, zijn die ook op geen enkele
manier te verwachten. De enige lange-
termijnbijwerking is immuniteit.'' De
moleculair viroloog wijst erop dat de
mRNA-technologie bovendien hele
maal niet zo nieuw is. ,,mRNA is
nu weliswaar voor het eerst toegepast
in virusvaccins, maar daar gaat al der
tig jaar onderzoek aan vooraf. Onder
meer naar therapeutische vaccins te
gen kanker. Ook kankercellen zijn iets
lichaamsvreemds dat met de juiste in
structies door ons eigen afweersys
teem kan worden opgeruimd.''
Op de 8,5 miljoen vaccins die
tot en met begin vorige week
toegediend waren, kreeg
Bijwerkingencentrum
Beide vaccins
worden snel
doorliet lichaam
afgebroken
vrijdag 4 juni 2021
GO
Kwestie-Sywert
krijgt een staartje
Nu de acute coronacrisis weg
ebt, verlegt de Tweede Kamer
het vizier: wat ging er allemaal
mis bij de start van de uitbraak?
Politici vrezen dat de Sywert-
deal een voorbode is van meer
potentiële missers.
Niels Klaassen
Peter Winterman
Den Haag
-Tamara van Ark, minister
In andere
landen wor
den kinde
ren vanaf
12 jaar in
geënt. Ne
derland
wacht nog
op advies.
4 Kun je overlijden door
of na een corona
vaccinatie?
- Marjolein van Egmond,
immunoloog
