9
De bits en
bytes
kreeg ik
met de
paplepel
ingegoten
-Yolanda van
Setten
Je moet
niet
alleen de
rechter in
de zaal
helder
kunnen
uitleggen
waarom
je vindt
dat
iemand
schuldig
en
strafbaar
is
en de pakkans is minder groot."
Verzuchtend: ,,En zelfs als je men
sen in beeld hebt, dan heb je ze
nog niet hier."
,,Ja en nee. Op de keper be
schouwd is het criminaliteit van
gisteren. Het zijn oplichtingsprak
tijken zoals die altijd al voorkwa
men. Mensen een rad voor ogen
draaien. Wel met een groot ver
schil: één klik op de knop kan dui
zenden slachtoffers maken met
een enorm financieel verlies."
Bovendien is er weinig zicht op
wat er met het geld gebeurt. ,,We
zien jongens en meisjes met
merkkleding en dure auto's die er
een jetsetbestaan op na houden."
Ze slaat met de vlakke hand op ta
fel: ,,Maar waar gaat het geld nog
meer naartoe? Drugs, wapens,
mensenhandel?"De methodes zijn
ook niet nieuw. Aandacht aflei
den, tijdsdruk en stress creëren.
,,Een sms'je dat je bankrekening is
geblokkeerd, komt meestal op
vrijdagmiddag. Je denkt: oh shit.
Net een leuk weekend gepland of
een mooi uitstapje. Tja, en dan klik
je op een dubieuze link."
Webwinkel Bol.com maakte
750.000 euro over naar een vals
bankrekeningnummer in Spanje.
Criminelen hadden een uiterst
knullig mailtje gestuurd naar de
boekhoudafdeling: 'Voortaan
moten all incoming betalingen
have been overgemaakt naar
onze filiaalrekening in Spanje'.
Hoe is dat toch mogelijk?
Ze haalt semi-onverschillig haar
schouders op. ,,Een staaltje ordi
naire factuurfraude. Negentig pro
cent van wat er misgaat, komt nu
eenmaal door menselijke missers.
Een variant is CEO-fraude, ook
zo'n bedrieglijke valstrik. Iemand
doet zich voor als (financieel) di
recteur of manager binnen een be
drijf en geeft een financieel mede
werker een betaalopdracht of
vraagt om een rekeningnummer
te wijzigen. Bijvoorbeeld via e-
mailspoofing, een techniek die het
mogelijk maakt om een e-mail uit
naam van iemand anders te ver
sturen.
,,De schadebedragen, zowel in
het bedrijfsleven als bij de over
heid, kunnen enorm zijn." Bios
coopketen Pathé Bioscopen ging
op die manier in 2018 voor 19 mil
joen euro het schip in.
Cloud
De cybercrime-officier werkt
thuis met een eigen server en net
werk. Maar, benadrukt ze, ook een
bescheiden internetgebruiker kan
veel aan beveiliging doen. ,,Begin
met veilige wachtwoorden en
back-ups. De 'cloud' is niet iets in
de wolken, hè. Mensen realiseren
zich onvoldoende dat al hun be
standen ergens op een fysieke lo
catie staan, bij gigantische data-
centra. We zijn voor veiligheid on
line steeds meer afhankelijk van
die bedrijven. Kijk maar naar alle
datalekken van de afgelopen tijd."
Een prachtig initiatief in het ka
der van bewustmaking vindt ze
het project met digitale buurtam-
bassadeurs in Breda. De gemeente
leidt, samen met de politie en
Avans Hogeschool, mensen op die
in hun eigen woonomgeving en
op scholen als vraagbaak kunnen
fungeren over digitale criminali
teit.
,,De ontknoping in die zaak was
vooral een kwestie van data-ana
lyse. Het kon niet anders dan een
inside job zijn. Maar dat moet je
wel bewijzen. Je begint bij de be
drijven die te maken hebben met
de beveiliging van de bank. Ver
volgens heb ik onderzoek gedaan
naar alle data: pasjes, telefoonver
keer, toegang tot sleutelkastjes, vi
deobeelden, tijdstippen. Het com
bineren daarvan maakte het
plaatje compleet."
Twee mannen van een Bredaas
beveiligingsbedrijf werden ver
oordeeld. Twee oud-collega's
zijn ervandoor met minimaal 12
miljoen aan buit. Ze zitten er
gens in Turkije en Kroatië. Toch?
Tikkeltje mysterieus: ,,U zegt
hetIn mijn hoofd is deze zaak
helemaal opgelost. Alleen nog niet
effectief. Begrijpt u?"
Van de roof is haar met name
bijgebleven hoezeer mensen wer
den gedupeerd. ,,Zoals een man
die zijn leven lang met een me
taaldetector munten had verza
meld. En vooral een gezin dat op
names van hun overleden kindje
in een kluisje bewaarde." Veront
waardigd: ,,Zoiets vind ik vreselijk.
Tegen de verdachten is nog ge
zegd: 'Jongens, al beken je niets.
Stop het alsjeblieft anoniem in een
enveloppe.' Maar helaas
Voor het gesprek hebben we,
zonder erbij stil te staan, afgespro
ken op een dag dat vrijwel ieder
een vrij is. De rechtbank is dicht.
Ze stelt op de valreep voor om naar
het Valkenbergpark in Breda te
gaan. Op een tijdstip dat een nor
maal mens nog op één oor ligt.
Over bevlogenheid gesproken.
Bij gratie van een vriendelijke me
dewerker van het T-Huis krijgen
we buiten een kop koffie. ,,O ja, co-
ronaregels. Even totaal niet aan ge
dacht", bekent de officier van jus
titie.
Ze is, wat voorbarig, zomers ge
kleed. De bril op het hoofd, joviaal
en toegankelijk. Maar in de zit
tingszaal stond ze te boek als een
uitgesproken officier die haar aan
klacht meestal beeldend voor
droeg. ,,Je moet niet alleen de
rechter in de zaal helder kunnen
uitleggen waarom je vindt dat ie
mand schuldig en strafbaar is."
Wat ze van iets vond, was ook vaak
af te lezen uit haar non-verbale
taal. Verontwaardigd opgetrokken
mondhoeken, ongelovig hoofd
schuddend, verbaasd gefronste
wenkbrauwen. Vermeend onwe
tend: ,,O, deed ik dat?"
,,Tuurlijk. Maar ik verlaat mijn stiel
niet. Bij Deloitte kan ik mij veel
breder bezig gaan houden met de
aanpak van fraude. Binnen het
Openbaar Ministerie ben je toch
beperkt. De strijd tegen fraude
vraagt om een bundeling van
krachten. Burgers, overheid en on
dernemers. En dat ga ik doen. Met
dezelfde inzet en passie."
vrijdag 4 juni 2021
GO
M Yolanda van
Setten neemt
afscheid als
Officier van
Justitie. foto
PIX4PROFS/RENÉ
SCHOTANUS
-Yolanda van
Setten
Phishing, ransomware, DDos-
aanvallen, sexting, grooming, ro
mance scams, staatshackers.
Criminaliteit van de 21ste eeuw?
U had ook de leiding in andere
spraakmakende onderzoeken.
Zoals de liquidatie van Soufian
Zouagh in Breda. En de specta
culaire kluisjeskraak in Ouden
bosch.
Die rol als magistraat gaat u
missen.
