Geef je brein een optimale stimulans door te lezen
a
/W»
fYVW *T>rrr>
Jl o>-
Af aa/WO fjA
Lezen is goed voor je, hoor je vaak. Maar waarom
dan precies? Aan het begin van de Boekenweek legt
neuropsycholoog Erik Scherder uit hoe het werkt.
27
A/^ f
s
Lezen houdt je
hersenen in vorm
„Zenuwcellen hebben het nodig om
geactiveerd te worden. Als je elke
dag precies dezelfde dingen doet,
worden de hersenen luier, minder
actief. Dan werken ze minder goed.
Lezen biedt steeds weer iets nieuws
aan de hersenen, iets waar ze moeite
voor moeten doen. Lezen verbindt
horen, zien en voelen: elke zin is
anders, je moet de betekenis van de
woorden begrijpen, zinnen en gro
tere tekstdelen met elkaar verbin
den, je hoort de klank van de woor
den, de fantasie wordt geprikkeld en
het verhaal roept gevoelens op. Dat
activeert je hersenen en stimuleert
de groei. Je wordt er dus slimmer
van, in tegenstelling tot veel achter
een beeldscherm zitten. Dat maakt
je hersenen passief.''
Je wordt er een
empathischer mens van
,,Het leren begrijpen van taal stimu
leert dezelfde hersengebieden die
een rol spelen bij het ontwikkelen
van invoelend vermogen. Met
andere woorden: hoe beter je leert
lezen, hoe beter je snapt wat iemand
bedoelt en hoe empathischer je
wordt. Kinderen in de jeugdcrimina
liteit hebben er vaak last van dat ze
niet zo goed begrijpen wat een ander
bedoelt en dat kan een rol gespeeld
'Lezen biedt
steeds iets
nieuws aan
hersenen,
iets waar ze
moeite voor
moeten
doen'
hebben bij het ontstaan van het
delict. Bijvoorbeeld omdat een mis
verstand heeft geleid tot geweld.
De betekenis van taal leren is dus
belangrijk voor een goede ontwikke
ling van een mens. Bovendien luis
tert een kind dat meer leest, beter
naar iemand die een verhaal vertelt.
Ook doet het het beter op school.''
Wie leest, heeft emoties
beter onder controle
,,Lezen activeert netwerken in je
brein, ook die het reguleren van
emoties als functie hebben. Hoe
meer je die gebieden traint, hoe
beter je controle houdt over je emo
ties en de mate waarin je in de stress
schiet. Als iemand te veel alcohol
drinkt, zegt of doet hij weleens iets
waar hij later spijt van heeft. Lezen
doet het tegenovergestelde: het geeft
meer invloed op hoe je je gedraagt.
Vandaar dat gedetineerden in
sommige gevangenissen in Brazilië
strafvermindering krijgen als ze
boeken gaan lezen. Doorgaans zijn
die netwerken bij gedetineerden
zwakker en lezen geeft ze de kans
om meer controle te krijgen over
hun emoties en daarmee hun
gedrag. Dat verkleint de kans op
terugval als ze uit de gevangenis
zijn. Daarom is het ook goed om kin
deren veel te laten lezen. Kinderen
zijn vaak nog heel impulsief, maar
door veel te lezen gaan ze beter
nadenken over wat ze doen.''
Van lezen krijg je een
beter humeur
,,De emotionele netwerken spelen
ook een rol bij angst, depressie en
somberheid. Als je iets hoort wat je
stress oplevert, word je tegelijk mis
schien angstig of verdrietig. De con
trolerende netwerken die door lezen
beter gaan functioneren, zorgen
ervoor dat die gevoelens onder con
trole blijven. Om die reden, zo bleek
ook uit een groot onderzoek, voel
den kinderen die lazen zich tijdens
de coronalockdown beter dan kinde
ren die dat niet deden.''
Lezen is niet vervangbaar
door iets anders
,,De verbindingen in je hersenen
groeien door tot je 30ste levensjaar.
Als je daar een optimale stimulans
aan wilt geven, is lezen een geweldig
middel, net als bewegen en muziek
maken. Het is niet zomaar vervang
baar door iets anders, juist omdat
lezen een beroep doet op zo veel
vaardigheden van je brein.
Onderzoek heeft uitgewezen dat
het verschil in hersenactiviteit met
achter een beeldscherm zitten
enorm is. Hoe meer tijd je door
brengt achter een scherm, hoe
zwakker de connecties tussen visu
ele informatieverwerking en cogni
tieve controle. Je hersenen worden
er passief van. Gamen kan een goede
training zijn voor je brein, maar dat
moet je maar een uurtje doen, niet
üren zoals veel kinderen. Het is
belangrijk dat lezen, bewegen en
muziek veel aandacht krijgen in het
basisonderwijs.''
GO ZATERDAG 29 MEI 2021
Wie leest is slim,
begripvol en vrolijk
- ERIK SCHERDER
VIVIAN DE GIER
Hersenen
t ;5, willen
Kl.-z™
Hersenen willen lezen.
Waarom lezen goed is
voor je brein van Erik
Scherder is verschenen
bij Athenaeum (€7,50).