aantal zieken en doden wellicht zesmaal zo laag geweest
'Long covid staat niet
voldoende op de radar
van beleidsmakers. Of
ze willen het niet horen'
'Een beetje
wheelen
en dealen
werkt niet
als je een
crisis moet
beteu
gelen'
15
het virus onder twintigers en der
tigers in het OMT-verslag van 17
augustus vooral een probleem ge
acht omdat zij het dan door kun
nen geven aan ouderen - niet om
dat het hun eigen levens ernstig
kan beschadigen.
Volgens Koopmans heeft long
covid bij het OMT echter altijd
wel een rol gespeeld in de discus
sies. ,,We weten van andere infec
ties dat postinfectieuze klachten
kunnen optreden. Daarom is
vanaf het begin ook ingezet op het
vaccineren van de gehele bevol
king, en ons niet te beperken tot
ouderen. We hebben nooit een
zwart-wit grens getrokken tussen
kwetsbaren en niet-kwetsbaren.''
De Rotterdamse virologe is
groot voorstander van meer on
derzoek naar het fenomeen. ,,Heel
veel is nog onduidelijk, maar het
lijkt om indrukwekkende aantal
len te gaan. Dat wordt nu pas bre
der maatschappelijk onderkend.''
Ook Kluytmans maakt zich zor
gen. ,,Ik denk dat we long covid
onderschatten. Ik heb in mijn om
geving een paar indrukwekkende
voorbeelden gezien, en daar ben
ik erg van geschrokken. Het kan
veel schade aanrichten.''
De spiegel: we zijn
nogal eigenwijs
Naast kritiek op beleidsmakers,
kan een blik in de spiegel wellicht
ook geen kwaad. Een overschot
aan eensgezindheid kon Neder
land de afgelopen maanden moei
lijk worden verweten.
Koopmans kan zich nog steeds
verbazen over de moeite die het
kost om wetenschappelijke in
zichten te vertalen in effectief
beleid. ,,Alles wat bediscussieerd
kan worden, zal bediscussieerd
worden. Alles wat wordt voorge
steld, wordt aangevochten. In de
rechtbank, via wob-verzoeken.
Het hoort bij een democratie,
maar ik vraag me echt af of het in
andere landen ook zo heftig is.''
Rudi Westendorp, een hoogle
raar die zowel in Leiden als Ko
penhagen werkt, legde eerder te
genover deze krant uit dat in De
nemarken de cultuur van oudsher
echt anders is. Denen, stelde hij,
vormen één gemeenschap, op het
tribale af. Collectief denken zit
diep in de genen. Nederlanders
gaan veel meer uit van zelfbe
schikking.
De mondkapjes, de corona-app,
het vaccinatiepaspoort, de avond
klok, een quarantaineplicht: de
samenleving laat zich het niet zo
maar opdringen. ,,Daardoor is het
echt heel moeilijk om te zeggen:
zo gaan we het doen, en daar blij
ven we bij'', zegt Koopmans. Bij
elke maatregel vindt in de Tweede
Kamer een hele serie debatten
plaats, waarna weer wat wordt
aangepast. En over die aanpassing
volgt dan weer een hele serie de
batten. Jongens jongens, denk ik
dan soms. Wat vermoeiend.''
De lange discussies komen de
doelmatigheid niet altijd ten
goede, denkt de virologe. ,,De le
gitimiteit van het beleid wordt
erdoor uitgehold. Een beetje
wheelen en dealen werkt niet als
je een crisis moet beteugelen.''
Daarnaast lijkt de Nederlander
soms echt geen boodschap meer
te hebben aan de pandemie. ,,Na
reizen vanuit het buitenland gaat
slechts een kwart van de Neder
landers in quarantaine. Een
kwart! Dat nieuwe varianten ons
land binnenkomen, komt omdat
sommige mensen nog steeds vin
den dat het heel erg nodig is om
naar het buitenland te gaan. Uit
eindelijk is dat de kern van het
probleem: ben je bereid om echt
je best te doen om het virus bui
ten te houden.''
Ook in Denemarken wonen
natuurlijk niet alleen maar men
sen die trouw ja en amen knikken.
Koch: ,,Er zijn ook wel demon
straties. Je hebt de Men in Black,
een beweging die vindt dat de
maatregelen te strikt waren. Maar
over het algemeen vertrouwen we
autoriteiten. We zijn het niet al
tijd eens met wat besloten wordt,
maar we volgen het wel op.''
Toekomst: dijken
bouwen
Zo kan het gebeuren dat in Dene
marken de heropening van de sa
menleving hand in hand gaat met
een strak test- en toegangsbeleid,
terwijl het in Nederland nog vol
strekt onduidelijk is hoe we het
nou precies gaan doen.
Nu, met een epidemie die sterk
aan kracht afneemt, is dat nog niet
zo'n probleem. Maar volgens de
experts die deze krant spreekt, is
het van essentieel belang dat Ne
derland zich eindelijk echt uit het
debatteermoeras trekt, en een
duidelijk plan voor de toekomst
neerlegt. ,,Dat is er nu niet'', zegt
Baidjoe. ,,Het enige plan van het
kabinet is dat corona in augustus
weg is. Maar dat gaat niet gebeu
ren. We moeten nu beslissen hoe
we het dit najaar doen. De dijken
moeten nu gebouwd worden.''
Kluijtmans is dat met hem
eens. Sneltesten spelen daarin een
cruciale rol, denkt de Brabander.
,,Als we willen voorkomen dat we
dit najaar bij een uitbraak van een
onbekende variant weer meteen
in lockdown moeten, zul je toch
een manier moeten verzinnen om
er mee om te gaan. We moeten
toch in staat zijn om dat op een
slimme manier te doen?''
Want doen alsof we al van co
rona af zijn, dat is jezelf afsluiten
voor de realiteit, zegt Koopmans.
,,Wereldwijd is het nog lang niet
onder controle. We're the lucky
ones, met onze vaccins. Dat beseft
bijna niemand, maar zo is het.''
Dat werkt in Nederland niet. Ook
nu heb je gezien hoe mensen zich
verzetten tegen maatregelen, hoe
boos ze soms waren.''
»Long covid:
een blinde vlek?
Sinds het najaar heeft de Neder
landse zorg constant onder zware
druk gestaan. Meestal lagen er
meer dan 2000 coronapatiënten
in het ziekenhuis. Gemiddeld
werd dagelijks bij 6500 mensen
het coronavirus vastgesteld. Acht
maanden lang, dag na dag na dag.
Volgens Baidjoe, werkzaam bij
London School of Hygiene and
Tropical Medicine, heeft Neder
land in zijn omgang met het virus
last gehad van een grote blinde
vlek. Door vooral te kijken naar de
ziekenhuizen, waar vooral oudere
mensen met overgewicht of
kwetsbare longen werden opge
nomen, vergaten we dat ook jon
geren hard getroffen werden.
Hij doelt op long covid: langdu
rige klachten na een besmetting.
Dit treft naar verhouding vaak
jongere mensen. Zij hebben di
verse en soms erg zware klachten,
zowel fysiek als cognitief. Sommi
gen zijn daar ook na een jaar nog
niet van verlost. Volgens een re
cente schatting lopen in Neder
land nu 60.000 tot 75.000 mensen
met langetermijn klachten bij de
fysiotherapeut.
Baidjoe: ,,Het kost tien jaar om
een virus goed te leren kennen,
zei viroloog Jaap Goudsmit ooit.
Als je geconfronteerd wordt met
een nieuw virus, zou je toch
moeten zeggen: we weten niet
zeker wat de impact is, laten we
het aantal besmettingen zo laag
mogelijk houden? Of als je pas la
ter ontdekt dat veel mensen lan-
getermijnklachten houden, moet
je alsnog bijsturen. Want dan
klopt je verhaal, over een virus dat
vooral ouderen treft, niet meer.
Dan moet je de stip aan de hori
zon veranderen en zorgen dat de
epidemie minder slachtoffers
maakt. Uit het feit dat dat niet ge
beurd is, blijkt dat het long covid-
dossier niet voldoende op de radar
staat bij de beleidsmakers. Of ze
willen het gewoon niet horen,
omdat ze dan moeten erkennen
dat ze gefaald hebben.''
In de communicatie van het
kabinet speelden langetermijn-
klachten bij jongere Nederlanders
eigenlijk nooit een rol. In de
OMT-stukken wordt voor zover
deze krant kan nagaan eind maart
2021 voor het eerst expliciet mel
ding gemaakt van het bestaan van
long covid. Pas de laatste weken
wordt het ook genoemd als be
leidsoverweging, bijvoorbeeld als
argument om voorzichtig te zijn
met versoepelingen waarbij
vooral jongeren ruimte krijgen.
Voor die tijd leek het risico niet
echt meegenomen in de afwegin
gen. Zo wordt verspreiding van
GO ZATERDAG 29 MEI 2021
Restaurants en
terrassen zijn in
Denemarken sinds
april alweer (deels)
geopend. foto reuters
- Marion Koopmans
