kwijt dan rijk
Onder politici
Rechts is te verdeeld om
te kunnen samenwerken
Samenwerken
metJA21
vinden veel
WD'ers te
instabiel Ze
vrezen dat
de partij
uiteen
spat
- V--:.' -
-1; - - *■-'
en vijandig deel van de wereld. En
natuurlijk is er de Holocaust. Geen
enkele president zal het wagen de
slachtoffers van de Tweede We
reldoorlog in de steek te laten.
„Nooit" zegt de diplomaat nog
maar eens.
2000
2017
Politiek verslaggever Hans van Soest schrijft elke week over wat er speelt in Den Haag.
Deze week: revolutionaire partijen hebben de neiging altijd ruzie met elkaar te maken.
erwijl deze week de par
tijleiders een voor een
bij de informateur
langsgingen om te pra
ten over wie er straks
met wie wil samenwerken in een
nieuw kabinet, werd even ver
derop het Binnenhof gefilmd. Het
zijn opnames voor een nieuwe tv-
serie getiteld Het jaar van Fortuyn.
Een figurant met plaksnor speelt
Fortuyns toenmalige rechterhand
Mat Herben.
En als D66-leider Sigrid Kaag te
gen de verzamelde pers vertelt dat
er voor de zomer een nieuw kabi
net kan zijn met wat haar betreft
PvdA en GroenLinks erbij, zit de
echte Mat Herben in zijn woon
plaats Linschoten vol ongeloof te
kijken naar wat er allemaal ge
beurt in Den Haag. ,,Dus Groen
Links heeft verloren, de PvdA
heeft nog maar negen zetels over
en toch wordt er met hén gespro
ken en wordt de rechtse meerder
heid in de Tweede Kamer gene
geerd?''
Herbens verzuchting komt niet
uit de lucht vallen. VVD-leider
Mark Rutte zei voor de verkiezin
gen 'niet met een wolk linkse par
tijen' te willen regeren. Maar in
middels lijken de liberalen zich er
bij te hebben neergelegd in elk ge
val met D66 en PvdA of Groen
Links te gaan samenwerken. Sa
menwerken met JA21 vinden veel
VVD'ers te instabiel, uit angst dat
die rechtse nieuwkomer net als
zoveel voorgangers met ruzie uit
een zal spatten.
Bij de verkiezingen haalden de
meer conservatieve partijen VVD,
CDA, PVV, Forum voor Democra
tie, Christenunie SGP, JA21, BBB
en 50Plus samen 87 zetels. En hoe
wel de term rechts de lading niet
helemaal dekt, heeft Nederland al
sinds jaar en dag een rechtse
meerderheid. Links is altijd in de
minderheid geweest, zelfs in de ja
ren 70.
Maar rechts is alles behalve een
eenheid, betoogt Meindert Fen-
nema, emeritus hoogleraar poli
tieke theorie. ,,Er is een groot ver
schil tussen de VVD en alles
rechts daarvan. Dat zijn revolutio
naire partijen die het systeem ver
werpen. Thierry Baudet spreekt
van een partijkartel, Geert Wil-
ders vindt dat Nederland geen on
afhankelijke rechtspraak kent. En
revolutionaire partijen, die heb
ben de neiging altijd ruzie met el
kaar te maken.''
Dat is niet iets exclusief voor
rechtse partijen, zegt Fennema.
Zelf was hij ooit lid van de com
munistische partij. Iedereen die
ook maar een beetje afweek van de
partijlijn werd gezien als verrader
of werd ervan beschuldigd te
zwichten voor de vijand. ,,Heel
onaangenaam. Partijen die de we
reld willen veranderen, zijn min
der bereid tot compromissen.''
Fennema ziet bij veel rechtse
partijen leiders die claimen na
mens het volk te spreken. Dan is
het lastig te accepteren dat er an
deren zijn die ook namens hun
achterban spreken. ,,Baudet zei vo
rig weekeinde zelfs dat hij voor
zijn achterban de pijn wil lijden.
Dat zei Jezus ook. Nou: als je denkt
dat je de Messias bent, accepteer je
geen andere profeten. En an
dersom vergroten anderen de ver
schillen ook door dit soort partijen
antidemocratisch te noemen,
waardoor samenwerken lastig
wordt.''
En dan hebben we het nog niet
over de inhoudelijke verschillen.
De PVV is bijvoorbeeld rechtser
dan de VVD over thema's als mi
gratie en de Europese Unie, maar
op economisch terrein noemt
Rutte de partij altijd 'linkser dan
de SP'. Toenmalig VVD-fractie-
voorzitter Klaas Dijkhoff zei vorig
jaar dan ook dat er 'een wonder
moet gebeuren' eer zijn partij zou
gaan samenwerken met de PVV.
De ChristenUnie is op bijvoor
beeld het terrein van migratie juist
weer klassiek links. En de liberale
VVD zit anders in medisch-ethi-
sche zaken dan het confessionele
CDA.
Mat Herben is tegenwoordig ge
meenteraadslid voor Lokaal Mont-
foort. Het jaar van Fortuyn, waar
de tv-serie over gaat, ligt al weer
bijna twintig jaar achter hem. Na
Herbens Kamerlidmaatschap voor
de LPF zag hij de een na de andere
nieuwe partij de erfenis van For-
tuyn opeisen. Het leidde vooral tot
veel geruzie. Vorige week
scheurde Forum voor Democratie
voor alweer de derde keer na het
opstappen van Kamerleden
Wybren van Haga, Olaf Ephraim
en Hans Smolders (eerder net als
Herben ooit Kamerlid voor de
LPF). „Het probleem met al
die nieuwe partijen is dat ze
dezelfde fout maken als wij
met de LPF destijds: ze
kunnen niet omgaan met
onderlinge meningsver
schillen", verzucht Her
ben. „Binnen bestaande
partijen is er net zo
goed ruzie, maar
dat weten ze be
ter buiten de pu
bliciteit te hou
den. Zolang rechts
geen eenheid
vormt, staat dus een
groot deel van de
kiezers buitenspel."
GO ZATERDAG 22 MEI 2021
Boven:
Israëli's
spelen een
potje voetbal
op het strand
van Tel Aviv.
Onder: Palestijnen
voetballen tegen
de achtergrond
van de muur op
de Westelijke
Jordaanoever.
FOTO GETTY IMAGES
-• - «iSJfcM- -'v -
- -- *--5^ r--~. - - i,
Een bezoek van Ariel
Sharon (later premier
van Israël) aan de Al-
Aqsa-moskee leidt tot
de Tweede Intifada.
Deze duurt vijf jaar.
Bombardementen (Is
raël) en aanslagen (Pa-
lestijnen) eisen meer
dan 4000 levens.
Amerika verplaatst zijn
ambassade van Tel Aviv
naar Jeruzalem. President
Trump bestempelt daar
mee Jeruzalem als hoofd
stad van Israël. Dat is een
slag voor de Palestijnen,
die Oost-Jeruzalem als de
hoofdstad van een onaf
hankelijke staat zien.
