'Sommige mannen van sommige
generaties hebben er moeite mee
als een vrouw zich stevig opstelt'
s Barbara Baarsma (51) op aarde
om de wereld te redden? De
argeloze kijker van Op1, Jinek,
Humberto, Beau, de kranten
lezer of de luisteraar van
nieuwsradioprogramma's zou
zomaar kunnen denken van wel.
De coronacrisis, de klimaatcrisis,
voedselverspilling, de energie
transitie, mensen met torenhoge
schulden - geen onderwerp zo
complex of beladen of ze praat
erover mee. Er zijn veel mensen
die haar daarom op handen dragen,
maar er zijn er ook bij wie haar
status als 'economisch orakel'
danig op de zenuwen werkt.
Ze is eraan gewend dat haar
mailbox af en aan volstroomt
met haatmail, met seksistische
opmerkingen, met beledigingen,
zegt ze. 'Weet je wat ik dan doe?'
Ze drukt op een denkbeeldige
knop. 'Delete, delete, delete. Ik heb
een olifantenhuid gekweekt en
weet dat ik met de beste intenties
bij die programma's zit, oprecht
om dingen duidelijk te maken,
mijn wetenschappelijke inzichten
te delen met een breed publiek.
Laat ik het netjes zeggen: sommige
mannen van sommige generaties
hebben er moeite mee als een
vrouw zich stevig en onafeankelijk
opstelt en een opinie heeft die ze
onderbouwt en kan verwoorden.'
Maar begin dit jaar waren de
aantijgingen van een andere
orde. Nadat Barbara Baarsma
half februari plannen van de actie
groep Herstel NL op tv toelichtte,
viel het halve land over haar heen.
De artsen, economen en andere
wetenschappers in dat collectief
presenteerden een plan om de
coronalockdown op te heffen,
terwijl kwetsbaren tegelijkertijd beter
beschermd moesten blijven tegen corona,
onder meer door aparte zones in te stellen.
Niet realistisch en onethisch, luidde de
kritiek. Tegenstanders riepen dat Herstel NL
oude en zieke mensen in kampen wilde
opsluiten zodat jonge mensen weer konden
feestvieren. 'Ik had rekening gehouden met
kritiek,' zegt ze terugkijkend, 'maar niet in
deze mate en niet zo op de persoon. Er kwamen
zoveel enge reacties, doodsbedreigingen zelfs.
Dat heeft mij echt geraakt.'
Kort na de lancering van de publiekscampagne
stapte ze onverwacht uit Herstel NL, waarna
werd gespeculeerd over ruzie in de tent.
Radiostilte volgde, op de tv liet ze zich niet
meer zien. Waarom niet? 'Ik heb de luwte
opgezocht vanwege die vaak heel persoonlijke
doodsbedreigingen. Ik dacht: heb ik dit er
nog voor over? Nee. Ik had er gewoon geen
zin in. Ik koos ervoor om niet te reageren op
de vraag waarom ik vertrok. Men is alleen
maar tevreden als ik zeg dat er ruzie is binnen
Herstel NL. Maar er was geen ruzie. Ik dacht:
ik sta altijd 10-0 achter, welk gesprek ik ook
voer. Het enige wat ik kan doen is verdedigen,
verdedigen, verdedigen. Maar het is niet zo
dat ik niet meer wil deelnemen aan het debat.
Dat wil ik wel, ook in de media, als dat helpt.
Ik krijg brieven, vooral van vrouwen, die
vragen of ik alsjeblieft weer van me wil laten
horen. "Fijn dat er ook zo'n geluid was,"
schrijven ze dan.'
'Er zijn dingen ongelukkig samengelopen.
Ik streefde - als wetenschapper - al vanaf
het begin van de pandemie naar een open
dialoog over de corona-aanpak. Ik vond dat
het kabinet ook moest kijken naar alterna
tieven, dat er meer belangen meegewogen
moesten worden. Ik sloot mij in november
aan bij Herstel NL omdat ik die dialoog niet
in mijn eentje voor elkaar kreeg. Begin febru
ari merkte ik dat die ruimte in het publieke
debat wel ontstond. Achteraf had ik er mis-
schien beter toen al uit kunnen
stappen. Wat meespeelde: er zaten
elementen in Herstel NL waar ik
me niet bij thuis voelde, vooral
de snelheid waarmee ze alles per
1 maart rücksichtslos open wilden
gooien. Dat kon gewoon niet.'
Er gingen geruchten dat vanuit
politiek Den Haag druk was uit
geoefend op de initiatiefnemers
om te stoppen.
'Dat bericht was voor mij de
druppel. Want dat was gewoon
ni'et waar. Er werd gedaan alsof
er een Haags complot tegen ons
was, dat politici ons dwarsboom
den. Dat ervoer ik echt niet zo.
Ik wilde geen onderdeel van die
speculaties zijn.'
'Nee. Spijt niet. Ik sta nog steeds
achter beleid waarbij je naar risico's
kijkt die verschillende groepen
lopen en maatregelen daar op
toesnijdt. Ik heb wel gemerkt: er
is geen vrije discussie, je wordt
in een kamp geduwd. Het corona-
beleid heeft tot ónwaarschijnlijke
polarisatie geleid. Dat snijdt zelfs
dwars door families heen. Of je
volgt de lijn-Rutte, of je bent een
viruswappie, of je bent onethisch
en moreel verwerpelijk, zoals ik
kennelijk. Dat raakte me. Ik stelde
die vragen als econoom, maar als
persoon vind ik het afschuwelijk
om te zien dat de reguliere zorg
in het gedrang is gekomen. Dat
kankerpatiënten niet de behande
ling krijgen die ze nodig hebben.
Dat kinderen niet naar school
konden. Dat het geestelijk welzijn
van studenten onder druk staat.
Zaken die geen rol leken te spelen
14
CD
Z
O
X
10
I
O
ue
O
Q
co
LU
I
Maar waarom besloot u om uit Herstel NL te
stappen?
U bent flink onder vuur komen
te liggen. Heeft u spijt van uw
deelname?
