I
Kritiek Rekenkamer
op financieel beheer
verrast De Jonge niet
CNV: Volledig heropenen
onderwijs niet wenselijk
5
Bedrijven, zoals
Randstad, stelden
kosteloos personeel
ter beschikking
voerder van minister voor Medi
sche Zorg Tamara van Ark (VVD).
'Daarnaast waren ook de op dat
moment zeer sterk fluctuerende
wereldmarktprijzen van mond-
maskers van invloed -'dagkoer-
sen'- op de prijzen.'
Krijgt dit nog een
politiek staartje?
Wellicht. Want ook na uitgebreide
schriftelijke verklaringen van Van
Liendens stichting, zijn bedrijf en
het ministerie blijft onduidelijk
hoeveel profijt de voormalige
ambtenaar had van de deal en of
op het ministerie van VWS alles
precies volgens het boekje is ge
gaan. Dat er (grote) winsten ge
maakt zijn tijdens de pandemie is
een feit waar ook overheidsinko-
pers zich bij neerlegden, zo klinkt
het op het Binnenhof. ,,Zo véél
partijen hebben winst gemaakt",
verzucht een bron.
PVV-Kamerlid Fleur Agema wil
nu weten of CDA-minister Hugo
de Jonge van Volksgezondheid een
rol heeft gespeeld. ,,In hoeverre
was De Jonge hierbij betrokken?"
zegt Agema. ,,Hij en Van Lienden
zijn beide van het CDA. Daar wil
ik opheldering over." Eerder deze
week zei De Jonge dat de kwestie
'niet zijn portefeuille' was (PvdA-
minister Martin van Rijn ging
daarover, nu is dat dus Van Ark,
red.). Maar een precies antwoord
op de vraag of hij zelf contact heeft
gehad met Van Lienden gaf hij
niet: ,,Ik ga daar helemaal niets
over zeggen, we houden ons aan
de portefeuilleverdeling. Ik
ben er niet bij betrokken."
Overigens beschikt Nederland
over duizelingwekkende voorra
den beschermingsmiddelen na de
hamsteroperatie die vorig voorjaar
begon. Het landelijk inkoopappa
raat heeft dik 255 miljoen chirurgi
sche mondkapjes op de plank lig
gen, nog eens bijna 48 miljoen
maskers van betere kwaliteit
(FFP2), bijna 65 miljoen jassen en
een half miljard paar handschoe
nen.
DEN HAAG Het volledig her
openen van het voortgezet on
derwijs is volgens CNV On
derwijs niet wenselijk. Minis
ter Hugo de Jonge kondigde
gisteren een extra Catshuis-
overleg aan waarin besproken
wordt of alle middelbare-
schoolleerlingen weer tegelij
kertijd naar de les kunnen,
zonder 1,5 meter afstand van
elkaar te houden.
,,Het zal voor de leraren las
tig worden om afstand te hou
den van de leerlingen", zegt
een woordvoerster van de on
derwijsbond. ,,En het meren-
deel van de docenten is nog
niet gevaccineerd, dus dan lo
pen ze verhoogd risico op co
rona.'' Dat betekent volgens de
zegsvrouw dat het ziektever
zuim hoger zal liggen. ,,Dat
zorgt alleen maar voor een ho
gere werkdruk en onrust in de
examenperiode. Waarom zou
je organisatorisch zo'n risico
nemen voor de laatste paar
weken van het jaar?" vraagt ze
zich af. De Algemene Onder
wijsbond zegt dat de scholen
alleen volledig open zouden
moeten als het OMT-advies
volledig positief is.
De Algemene Rekenkamer velt bij
de jaarlijkse controle van de rijks
uitgaven op Verantwoordingsdag
een hard oordeel. Zo ontbreekt be
wijs of ingekochte beademingsap
paratuur aan zorginstellingen wel is
geleverd. Ook werden rekeningen
voor testen betaald zonder te con
troleren of de aantallen wel klop
ten. Daarnaast ging van alles mis
met aanbestedingsregels en werd
de Kamer meer dan eens te laat
geïnformeerd.
Volgens het hoge college van
Staat is het financiële beheer bij het
ministerie 'ernstig tekortgescho
ten'. Ruim 5 miljard euro aan pu
bliek geld is niet op de juiste wijze
verantwoord, wat de Rekenkamer
wijt aan 'structurele zwakheden in
de bedrijfsvoering'.
Hozen
Demissionair minister van Volks
gezondheid Hugo de Jonge zegt in
een reactie dat het harde oordeel
'niet als een verrassing' komt. Wel
wijst hij erop dat het 'nou eenmaal
crisis' was: ,,Het was hozen, het was
kopen wat je kopen kon, want er
móest bescherming, beademings
apparatuur en testcapaciteit komen.
En niet over zes weken, maar mor
gen."
De Rekenkamer wijst er echter
op dat het financieel beheer op
Volksgezondheid al jaren rammelt.
,,Er zijn al zeventien jaar onvolko-
menheden met subsidies", zegt
president Arno Visser.
Door corona kwam dit structu
rele probleem nog duidelijker aan
de oppervlakte, stelt Visser. Al in
september was duidelijk dat het op
grote schaal mis ging met de aan
schaf van test- en beschermings
middelen. De Jonge - verantwoor
delijk voor de financiën van het de
partement - kwam echter pas begin
dit jaar in actie om greep te krijgen
op de uitgaven. Daardoor kon niet
meer worden voorkomen dat er in
de verantwoording 'forse fouten en
onzekerheden' werden geconsta
teerd: onduidelijk is of het geld
rechtmatig is besteed en of de be
dragen precies kloppen.
De Algemene Rekenkamer
voerde de druk bij De Jonge flink op
door begin april bezwaar te maken,
een instrument dat slechts zelden
wordt ingezet. Hierbij werd om een
verbeterplan gevraagd, een verzoek
dat de minister prompt inwilligde.
Op 6 mei is daarom het bezwaar in
getrokken. Desondanks beoordeelt
de Rekenkamer het tekortschie
tende financieel beheer als een
'ernstige onvolkomenheid'.
Er móest
testcapaciteit en
bescherming komen.
En niet over zes
weken, maar morgen
De Jonge erkent dat corona niet
voor alle geconstateerde tekortko
mingen opgevoerd kan worden.
,,Dat deel ik met de Rekenkamer.
De financiële functie op VWS moet
worden versterkt."
Volksgezondheid is niet het enige
ministerie dat ervan langs krijgt.
Rijksbreed constateerde de Reken
kamer vijftig onvolkomenheden,
met name op het terrein van finan
cieel beheer, it en informatiebevei
liging. Van 9,1 miljard euro aan
rijksuitgaven staat niet vast of die
volgens wettelijke regels juist zijn
uitgegeven. Dit bedrag komt neer
op 2,48 procent van de totale ver
plichtingen van het Rijk, terwijl de
Rekenkamer een 'tolerantiegrens'
van 1 procent hanteert. Over nog
eens 4,3 miljard euro aan uitgaven
oordeelt het college dat de rechtma
tigheid in het geding is, wat overi
gens niet betekent dat geld in ver
keerde zakken is beland.
Onrechtmatig
Een belangrijke oorzaak voor de
kwalificatie 'onrechtmatig' is dat
het kabinet vooral in het geval van
corona het parlement niet vooraf
informeerde voordat het tot uitga
ven besloot. De Tweede Kamer, die
het budgetrecht heeft en uitgaven
eerst moet goedkeuren, kwam
daardoor voor een voldongen feit te
staan.
Dit was ook het geval bij de tot
standkoming van de Catshuisrege-
ling, waarbij het kabinet besloot
slachtoffers van de toeslagenaffaire
30.000 compensatie te geven. Vol
gens de Rekenkamer is met het pas
seren van het parlement 'de hoek
steen van het democratisch bestel
in het geding'. De Algemene Re
kenkamer noemt de uitkomsten
van het jaarlijkse onderzoek 'zorge
lijk' en plaatst daarom een kritische
kanttekening bij de goedkeuring
van de rijksrekening 2020. Over het
jaar 2019 gebeurde dat ook al.
donderdag 20 mei 2021
GO
vette winst?
Sywert van Lienden regelde
vorig jaar 40 miljoen mond
kapjes uit China. Daar hoorde
een nota bij van 100 miljoen
euro. foto shutterstock
Het ministerie van Volksgezond
heid (VWS) heeft financiële
spelregels overtreden bij de
aankoop van testmateriaal, be
schermingsmiddelen en de uit
kering van zorgbonussen. Minis
ter Hugo de Jonge erkent de te
kortkomingen, maar vraagt ook
begrip. ,,Het was kopen wat je
kopen kon."
Laurens Kok
Den Haag
- Hugo de Jonge, minister van
Volksgezondheid
Minister Hugo de Jonge wijst er in reactie op het harde oordeel van de Rekenkamer op dat 'het nou
eenmaal crisis was'. foto anp
