RIVM: Besmetting met corona kan toch over grotere afstand
4
CORONA KOSTENOVERSCHRIJDING
Deugde de mega-mondkapjesdeal wel
die het ministerie sloot met Sywert van
Lienden? Nog altijd is onduidelijk hoeveel
winst de voormalige lobbyist/commentator
maakte met de levering van 40 miljoen
mondmaskers. Vier vragen over de kwestie.
Het ministerie van
Volksgezondheid
heeft tijdens de coro
nacrisis gesmeten met
geld, onder meer om
beschermingsmiddelen (mond
kapjes, schorten, brillen) in te
slaan. Bij de verantwoording ging
van alles mis, concludeert de Re
kenkamer, maar ook rond de tot
standkoming van inkooporders
zijn er vraagtekens. Iemand die
flink lijkt te hebben geprofiteerd
van de mega-hamsteroperatie is
Sywert van Lienden. De bekende
talkshowgast en ex-gemeen
teambtenaar regelde in april vorig
jaar 40 miljoen mondkapjes uit
China voor 100 miljoen euro. Maar
na onthullingen van de Volkskrant
rijst de vraag of dit louter nobel
werk in crisistijd was of dat Van
Lienden de kans greep om zich
met miljoenen euro's belasting
geld te verrijken.
Wie is Sywert
van Lienden?
De meeste Nederlanders kennen
Van Lienden (30) van de De Wereld
Draait Door, waar hij regelmatig
aanschoof als politiek commenta
tor. Als 16-jarig broekie verscheen
hij al in de media als voorzitter
van het Laks, de belangenclub die
zich inzet voor scholieren.
Van Lienden schreef columns en
werd steeds actiever op het poli
tieke front: in 2012 lanceerde hij de
G500, een jongerenbeweging die
de Nederlandse politiek van bin-
nenuit wilde hervormen. De jon
geren werden massaal lid van
VVD, CDA en PvdA met als doel
om bij partijcongressen de koers
van de partijen bij te sturen. Uit
eindelijk 'landde' Van Lienden bij
het CDA. Voor die partij schreef
hij zelfs mee aan het laatste verkie
zingsprogramma.
Vorig jaar stortte hij zich op het
leveren van hulpgoederen voor de
coronacrisis. Hij zat zich naar ei
gen zeggen 'op te vreten over het
gebrek aan actie van de overheid'.
Hij richtte de non-profitorganisa-
tie Stichting Hulptroepen Allian
tie op, waarmee hij naast mond
kapjes ook sneltesten ging leveren.
In mei zegde hij zijn baan als amb
tenaar bij de gemeente Amster
dam op.
2 Waar gaat de
kwestie over?
Een grote mondkap-order (40
miljoen maskers voor 100 miljoen
euro) die Van Lienden vorig
jaar sloot met het ministe
rie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS).
Met zijn stichting Hulp
troepen Alliantie re
gelde Van Lienden be
langeloos mondkapjes,
maar ondertussen liet hij
deze grote order voor de
overheid via een eigen
bv lopen. Zo zou
hij dus flink
verdiend
hebben
aan de
pande-
mie.
Over het persoonlijke profijt
rept Van Lienden niet, wel
benadrukt hij dat alles in
de haak is: de overheid
wilde geen onderne
mersrisico dragen, zijn
stichting kon dat niet
en dus richtte Van
Lienden de bv op. Als
hij inderdaad veel geld heeft ver
diend aan de verkoop, is dat in te
genspraak met wat hij altijd heeft
beweerd: dat hij dit allemaal 'om
niet' zou doen. Reden waarom be
drijven, waaronder Randstad, ook
kosteloos personeel ter beschik
king stelden om de stichting te
helpen.
Waarom werd het
13 miljoen meer?
De megadeal die Van Lienden via
zijn aparte bv sloot, pakte voor de
overheid bijna 13 miljoen euro ho
ger uit dan in een prijsopgaaf van
een week eerder, zo schreef
de Volkskrant gisteren. Toch stelt
het ministerie in een reactie dat er
niet onnodig veel geld naar Van
Lienden is gegaan: prijzen fluctu
eerden enorm in de eerste weken
en maanden na de corona-uit
braak, 'dagkoersen' op de wereld
markt van beschermingsmiddelen
wisselden sterk en waren afhanke
lijk van onder meer levertijden,
volumes en producenten: 'In de
periode die voorafging aan de uit
eindelijk gemaakte afspraken zijn
er door (Van Lienden, red.) ver
schillende voorstellen gedaan. In
die voorstellen varieerden prijzen
en volumes', schrijft een woord-
Tot voor kort schreef het RIVM op
de website dat het 'niet duidelijk is
of de kleine druppels (aerosolen)
die in de lucht blijven hangen een
rol spelen bij de verspreiding van
het virus'. En ook: 'Ondanks dat het
coronavirus Sars CoV-2 nog een vrij
nieuw virus is waarvan nog lang
niet alles bekend is, weten we dat
andere mensen vooral via de wat
grotere druppels besmet worden.'
Sinds gisteren staat er het vol
gende: 'Onder bepaalde omstan
digheden kan besmetting ook
plaatsvinden via virusdeeltjes die
in de kleine druppeltjes (aerosolen)
een grotere afstand kunnen afleg
gen. Bijvoorbeeld in ruimtes waar
geen of te weinig ventilatie is en/of
veel mensen, vooral voor een lan
gere tijd, bij elkaar zijn.'
Een duidelijk onderscheid tussen
grote en kleine druppels wordt niet
meer gemaakt. 'In principe geldt:
hoe groter de afstand, hoe kleiner
de kans op besmetting. Dit komt
doordat de grotere druppels niet zo
ver komen. En de kleinste druppels
verdunnen over een grotere af
stand. Ook een goede luchtverver
sing draagt bij aan het voorkomen
van verspreiding.'
Een woordvoerder zegt dat de
nieuwe tekst beter recht doet aan
de wetenschappelijke inzichten. Er
W Inzicht verandert
weinig aan de
maatregelen om het
virus te bestrijden
is geen sprake van een koerswijzi
ging, stelt hij. ,,Dit gaat ook niet lei
den tot nieuwe adviezen. Afstand
houden, drukte mijden en handen
wassen blijven nog steeds cruciaal.
Ook het belang van goed ventileren
benadrukken we al lange tijd."
Het RIVM heeft de mogelijke over
dracht via aerosolen nooit ontkend.
RIVM-baas Jaap van Dissel stelt
echter dat de erkenning van die
route weinig verandert aan de
maatregelen die genomen moeten
worden om het virus te bestrij
den. Toch zien mensen die al langer
hameren op het belang van over
dracht via de lucht in de nieuwe
stap aanleiding tot verdere aanpas
singen van beleid. ,,De voorlichting
moet structureel worden aange
pakt", zegt Francesco Franchimon,
wetenschapper en zelfstandig on
dernemer in de ventilatiebranche.
,,In Duitsland en België is goed ven
tileren integraal onderdeel van de
overheidscommunicatie. In Duits
land is er een speciaal icoontje voor
dat in alle communicatie gebruikt
wordt, net zo goed als voor afstand
houden, testen en handen wassen."
Franchimon spreekt van een
'goede' en 'grote' aanpassing in de
tekst van het RIVM. ,,Na een jaar
lijkt er eindelijk sprake te zijn van
verandering. Dat het RIVM nu er
kent dat besmetting ook over gro
tere afstand kan plaatsvinden, is
echt een belangrijke stap. Maar het
gaat erom wat er vervolgens mee
wordt gedaan. Goede ventilatie en
luchtverversing moeten nu echt
onderdeel worden van ons beleid,
ook bij de heropening van bepaalde
gebouwen." Ook andere officiële
organen, zoals de Amerikaanse
CDC, pasten onlangs hun commu
nicatie over de verspreiding van het
virus aan, met een grotere nadruk
op de rol van aerosolen.
donderdag 20 mei 2021
GO
Mondkapjesdeal: échte hulp of
Niels Klaassen
Den Haag
j
A Sywert van Lienden.
SCREENSHOT WNL
Het RIVM heeft de officiële
richtlijnen op zijn website aan
gepast, en stelt nu expliciet dat
mensen via aerosolen over gro
tere afstand besmet kunnen
raken met het coronavirus. Ook
stelt het rijksinstituut niet langer
dat verspreiding via grote drup
pels belangrijker is dan via
kleine druppels.
Sander van Mersbergen
Bilthoven
