Waeter
10 ZEELAND
Onlangs kreeg
de Antwerpenaar
de nieuwbouw te
zien die nu aan Het
Steen kleeft, het
oudste gebouw in
de stad. En dat
zorgt voor verhitte
gemoederen.
Zuiderburen
Streektaal
NIEUWBOUW CRUISETERMINAL
Het was schrijver Jeroen
Olyslaegers die de kat de
bel aanbond. „Alleen een
contraire fooraap kan dit
mooi vinden", schreef hij op Face-
book. Meteen werd online een pe
titie gelanceerd. 'Breek de koterij
onverwijld af', was de boodschap.
De petitie is intussen op weg naar
20.000 handtekeningen.
Burgemeester Bart De Wever
(N-VA) is niet onder de indruk. ,,Ik
schort mijn oordeel op tot de wer
ken af zijn", vertelde hij tijdens een
interview met Radio 2. ,,lk zou ie
dereen willen vragen om geduld te
hebben." De Wever maakte de ver
gelijking met de Eiffeltoren in Pa
rijs. „Iedereen in de buurt wilde
dat ding zo snel mogelijk afgebro
ken zien."
De oorsprong van Het Steen ligt
tussen 1200 en 1225, als poortge-
1 -
bouw van een burcht. In 1549
schonk Karel V het gebouw aan de
stad. Het werd toen 's Heeren
Steen genoemd, later simpelweg
omgedoopt tot Het Steen. Na de
Tweede Wereldoorlog vormde Het
Steen de poort naar het Nationaal
Scheepvaartmuseum. De jongste
jaren vond een jeugdatelier van
theaterhuis Het Paleis onderdak in
het historische gebouw. Tot de
plannen voor de bouw van een
cruiseterminal concreet werden.
Tot zover de geschiedenis, maar
wat vindt historicus Herman Van
Goethem van deze heisa? ,,Men
heeft onderschat dat Het Steen het
hart van de stad raakt. De plek ligt
heel gevoelig", meldt hij op de site
VRT NWS. De rector van de Uni
versiteit Antwerpen vindt de
nieuwbouw persoonlijk niet ge
slaagd, maar plaatst wel een kant
tekening. Want bij het rechttrek-
De nieuwbouw lelijk?
Ik vind vooral Het
Steen lelijk
ken van de Schelde in 1880 moest
ook Het Steen eraan geloven. ,,Wat
we nu zien is een soort Disney-
land-constructie met een neogo
tisch torentje uit 1894. Rond 1910
1920 kwamen er bijgebouwen bij,
net als in de jaren 50. Het is de
vraag of dit de goede beslissing
was voor Het Steen."
Ruzier over schoonheid
Wie kan daar beter over oordelen
dan een architect? Dat dacht het
VRT-programma De Afspraak op
het tv-net Canvas. Leo Van Broeck,
voormalig Vlaams Bouwmeester,
baarde opzien met zijn uitspraken.
,,Veel Antwerpenaren vinden het
niet mooi, maar dat is naast de
kwestie. Architectuur moet maat
schappelijke meerwaarde creëren,
over schoonheid heb je altijd ruzie,
want iedereen heeft een andere
smaak. Er zijn trouwens heel wat
Antwerpenaren die het ontwerp
mooi vinden." In de studio zat ook
de Brusselse opiniemaker Luckas
Vander Taelen. Ook hij liet zich op
merken. ,,Of ik die nieuwbouw le
lijk vind? Ik vind vooral Het Steen
lelijk!"
Alle partijen zijn het over één
zaak wel eens. De communicatie
met de Antwerpenaren ontbrak.
Wat gaat er gebouwd worden en
waarom? Vindt de burger dit goed
of slecht? Die vragen kwamen er
niet of nauwelijks. Plots was het
daar, de aanblik op de nieuwbouw.
'De Antwerpenaar is niet meer zo
boos geweest sinds het horizontale
vuurwerk.' Die zin las je de afgelo
pen weken vaak in de Vlaamse me
dia, maar verdient wat duiding. In
1993 was Antwerpen de culturele
hoofdstad van Europa. Intendant
en latere cultuurschepen Eric An-
tonis (1941-2014) deed voor het
openingsfeest op 27 april een be
roep op de Franse kunstenaar
Pierre-Alain Hubert. Een groots,
spectaculair vuurwerk op de
Schelde zou volgen. Maar Hubert
koos voor de kunst van een hori
zontaal vuurwerk. De mensen
massa op de Scheldekaaien mocht
naar een mistige illusie kijken. De
socialistische burgemeester Bob
Cools werd in de Antwerpse stra
ten nog lang weggehoond.
Je kan 't je bienae nie voórstelle,
m3 onderd jaer eleej was t'r op
Schouwen-Duveland gin drien-
kwaeter zó-as noe. De maansen aode
messchien in de keuken 'n pompe,
m3 de meêste aode achter 't uus 'n re-
henbak te staen. As ze waeter moste
aelde ze dat daeruut.
Dan mó je bedienke, dat 't netuur-
lijk uut de dekhoote kwam, waer of
vee mossen zaete in die aode echt gin
lure om ulder poep op te vangen.
Neênt, de goote was nie schoón. 't
Was dust gin wonder dat 'r dü de
dokters wier ezeid dat 't zó toch nie
langer kon. D'r wier eêst 'n commis
sie benoemd, die de komst van drien-
kwaeter most voórbereije. Dat was 3
in 1909. D'r kwaeme proefboriengen
in 'n aolf jaer laeter wier de NV Wa
terleiding Maatschappij Schouwen-
Duiveland op'ericht. Die wou de ans-
lutieng vó de maansen verplichte.
Dat viel eêmae verkeerd. "Onze ou-
wers konde 't zonder, dust wulder
kunne 't ok mit de pompe in mit de
rehenbak doe".
Inhezonde brieven
Geloaf 't of nie, m3 't waere juust de
gemeênteraeden van Renisse in
Aemstie die tehenstemde. De burhe-
meêsters liete deskundihen komme
om de raedsleden te overtuhen. De
burhemeêster van Renisse wees ok
op "het vreemdelingenverkeer" in op
't gemak as "brandbluschmiddel", m3
't ei nie ge'olpe. In de Zierikzeesche
Nieuwsbode, in dien tied de belang-
riekste krante op 't eiland, stienge ge-
reheld inhezonde brieven, waerin
voór- in tehenstanders mekaore
deeje uutschaale.
Oahen gienge ope
In 1930 wier 't pompstesjon bie de
dunen in Aemstie mit 'n feêst ge
opend in daenae kwaeme d'r van 't
eêle eiland ophetohe berichten. Je
kan zaahe dat bie vee maansen
d'oahen ope gienge. Pas op 1 april
1939 ei Renisse mee'edae in Aemstie
was de leste gemeênte die wier
an'eslote.
Ik kenne maansen die in de vuufti-
her jaeren naer de West'oek kwaeme
in deeje kampeere zó-as 't eihenlijk
mot: waeter koke op 'n outvier. Dat
k3 je van de toeristen noe nie mi
vraehe. 't Is m3 goed dat die gewoon
de kraene kunne opedraoie waer of
dan schoón water uutkomt.
Slechte grond
D'r is trouwes op Schouwen genocht
waeter te zien. De polders mit slechte
grond ze veranderd in groóte plas
sen. Ik was jaeren eleej, toe dat ze
daemee behonne, nog wè 'n bitje be
nauwd dat 'r wè 's te vee mohhen
zouwe komme, m3 dat è'k nog nie
emorke. Wè bin d'r duzende ganzen
ier neer'estreke. Die bin eêl blie. Ik
zie ok veuhelaers dü ulder kiekers
naer onze plassen kieke. Ik bin gin
boer. Of die noe zo blie mit aol die
ganzen bin, dat weet ik nog zó net
nie.
dinsdag 11 mei 2021
GO
Beroering rond Het Steen
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: Beroering
rond Het Steen in Antwer
pen
Dominique Piedfort
Antwerpen
-
SMS 1 iT*
De aanbouw
aan Het Steen.
FOTO CAMILE
SCHELSTRAETE
-Luckas Vander Taelen
Mooi of lelijk? Zeg het maar.
Horizontal vuurwerk
Henk Blom
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Henk
Blom in het
Schouws.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
