GEZOND
Zo genietje verstandig van de periode na de
Achter protesten
tegen corona
schuilt angst
nationale
vacaturebank
20
René Diekstra
We hunkeren na de lockdown naar
gezelschap en uitbundigheid, maar
volgens psychologen moeten we niet te
hard van stapel lopen. Wat is verstandig?
weemaal ben
ik op straat
aangesproken
op m'n column
waarin ik
schrijf waarom ik me
toch laat vaccineren. Dat
is, zei de een, gewoon
stom. Want als anderen
mijn voorbeeld volgen en
door bloedstolsels om
het leven komen, dan is
dat door mijn toedoen.
De ander verweet me
lichtgelovigheid 'op het
domme af. Want door
me te laten vaccineren
laat ik me door Rutte en
zijn bende virologen als
een schaap naar de
Hoe kun je de
pandemie bot
weg ontkennen,
met al het leed?
slachtbank leiden. Bo
vendien loop ik het risico
bij de tweede vaccinatie
een microchip in m'n lijf
te krijgen waarmee m'n
gedrag op afstand kan
worden bestuurd.
Hoe kan iemand de pan-
demie botweg ontken
nen, terwijl de ravage en
het leed van Covid over
de hele wereld te zien
zijn? En het wetenschap
pelijk bewijs zich opsta
pelt. Ik denk aan een
publicatie van twee col
lega's en mezelf over de
psychologie achter ont
kenning. Daarin be
schrijven we twee ver-
René Diekstra werd
tweemaal aangespro
ken op zijn keuze zich
te laten vaccineren. De
gesprekken hielden
hem lang bezig.
schijnselen. Eén is het
Galileo-effect, genoemd
naar Galileo Galilei
(1564-1642) die door het
Vaticaan werd gedwon
gen zijn waarneming dat
de aarde rond de zon
draait in plaats van om
gekeerd, te ontkennen.
Want, zo zei de Paus, 'ik
voel niet dat ie draait dus
draait ie niet'. Vergelijk
dat met: 'ik zie geen
Covid-besmettingen in
mijn omgeving, dus be
staan ze niet'.
En dan is er nog de eer
ste regel van de magiër.
Die luidt: mensen zijn
bereid alles te geloven
ofwel omdat ze bang zijn
dat het waar is, ofwel
omdat ze bang zijn dat
het niet waar is.
voor Covid omdat ze ge
loven dat het virus inder
daad rondwaart, ook al
hebben ze het nooit ge
zien. Een kleinere groep
verkondigt steeds fana
tieker dat het virus niet
bestaat omdat ze bang
zijn dat ze ongelijk heb
ben. Achter hun protes
ten en fanatisme gaat dus
angst schuil. Angst dat
wat je hoopt dat niet
waar is, wel waar zal blij
ken. Maar toegeven van
die angst voelt zodanig
vernederend, dat je 'm
met alle mogelijke mid
delen het zwijgen oplegt,
verdringt, ontkent.
Wie jouw ontkenning
niet deelt is daarom of
stekeblind, of tegen jou.
Het trieste gevolg laat
zich raden. Covid blaast
naast immuunsystemen
ook relaties op.
KIMBERLY PALMACCIO
ADVIES 1
Bouw het gefeest
langzaam op en plan
rust in je agenda
Volle cafés, nachtclubs, voetbalstadi
ons en concertzalen. Epidemiologen
voorspellen op basis van historische
patronen en economische data een
roerige jaren 20 en een summer of love
als de coronamaatregelen versoepeld
worden: een periode vol euforie.
Psychiater en hoogleraar Dirk De
Wachter begrijpt die behoefte, maar
voorziet ook problemen. ,,Het gevaar
bestaat dat we verloren tijd willen in
halen en dat plezier niet meer voor
opstaat.''
Kijk maar naar de grote hoeveelhe
den drugs die er in de tijd van heftig
hedonisme werden gebruikt: coke en
opium (roaring twenties), wiet en lsd
(summer of love I, in 1967), coke en xtc
(summer of love II, in 1988). Het ver
raadt een heviger drang naar geeste
lijke bevrijding dan louter met zijn
allen weer onbezorgd naar buiten
mogen en dansen op een feestje.
Volgens De Wachter moeten we
daarmee uitkijken. ,,Na het zoveelste
feestje zal het genieten niet meer
werken. Je gaat dan feesten om het
feesten, zoals verslaafden gebruiken
om te gebruiken. Je ervaart de kick
niet meer.'' Het is ook simpelweg on
mogelijk om verloren tijd in te halen.
Dat is hetzelfde als slaap inhalen: het
bestaat niet. Je brein heeft aan een
derde van de gemiste slaaptijd ge-
noeg om weer in evenwicht te ko
men, datzelfde geldt voor 'zinnen
prikkelend' vermaak als feestjes, fes
tivals en andere sociale activiteiten.
De Wachter: ,,Ik hoop niet dat ik
klink als een oude zak, maar we
moeten doseren. Ons niet vól in het
leven storten met allerlei activiteiten
na corona, maar bedachtzaam zijn.
Verlies je niet te veel in het idee dat
het 'nu moet gebeuren'. Bouw het
gefeest langzaam op, plan rust in je
agenda. Niet omdat ik het zeg, maar
omdat jouw geest dat nodig heeft.''
ADVIES 2
Fysieke klachten?
Trek aan de bel
,,Ons brein heeft zich aangepast aan
de lange lockdown met weinig prik
kels", zegt psycholoog Josje Smeets,
auteur en expert op het gebied van
geluk. ,,Op het moment dat je je
plotseling herhaaldelijk aan veel
prikkels blootstelt, door opeens veel
te feesten bijvoorbeeld, raakt je brein
in stressstand. Op lange termijn kan
dit schadelijk zijn voor je mentale
gezondheid.''
'Een verwerkingsproces
verloopt nu eenmaal
chaotisch, daar horen
domme dingen bij'
Ze legt uit: je brein maakt antistoffen
aan om prikkels tijdens sociale activi
teiten te verwerken, zoals adrenaline
en cortisol. Door de lockdown is je
brein daar minder aan gewend. Als je
nu gaat feesten met de nodige men
sen, muziek, drank en misschien
drugs, moet je brein extra hard wer
ken, waardoor het uitgeput en over
prikkeld raakt.
,,Op korte termijn zul je dit niet per
se merken; het gevoel van blijdschap
voor, tijdens en na het feesten
overheerst'', zegt Smeets. ,,Je bent
misschien wel moe en uitgeput, maar
geneigd de lichamelijke signalen te
negeren. Dat houd je een tijdje vol,
misschien weken, maanden, totdat je
sneller prikkelbaar wordt. Je gaat
slechter slapen en eten, krijgt te
maken met een verzwakt afweer
systeem en voelt je somberder.''
Dan is het tijd om aan de bel te
trekken, want het structureel
negeren van fysieke klachten kan
volgens Smeets in het ergste geval
leiden tot een burn-out.
,,Natuurlijk zijn er uitzonderingen
en is dit voor iedereen anders: intro
verte mensen moeten alerter zijn en
bewuster rust plannen. Dat geldt
voor extraverte mensen die vóór
corona veel feestten minder, maar
ook zij zijn inmiddels gewend aan
een avondklok, vroeger slapen en
minder sociaal contact.''
Over generatie Y (geboren tussen
1980 en 2000) en Z (geboren tussen
eind jaren 90 en 2015) maakt Smeets
zich de meeste zorgen: ,,Ik vrees voor
de millennials die het idee hebben
dat ze het maximale uit het leven
moeten halen, het liefst zo snel mo
gelijk. Het zijn dezelfde mensen die
last hebben van sociale vergelijking -
vaak door sociale media. Zit je straks
eindelijk een avond rustig op de
bank, zie je op de Instagram dat Jan
tje en Pietje aan het feesten zijn en
Je vindt je nieuwe baan op nationalevacaturebank.r
DINSDAG 11 MEI 2021 GO
Veel mensen zijn bang
c Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
Ons brein moet
weer wennen
aan feestjes
- JEAN-PIERRE VAN DE VEN
