Land van grutto's
en een Zündapp
9
van om de oorzaak van die ver
moeidheid te achterhalen.''
Met de huidige technieken, legt hij
uit, is er in de hersenen vaak geen af
wijking te zien. ,,Met MRI-scans
kunnen we bij de meeste mensen
niet aantonen wat er aan de hand is.''
Longartsen vertelden eerder in deze
krant hetzelfde verhaal. Ook zij zien
geen opvallende dingen, terwijl de
patiënt toch echt kortademigheid
ervaart, of druk op de borst.
Het geeft mensen vaak het gevoel
dat ze van het kastje naar de muur
worden gestuurd. Neuroloog Van
Dijk gebruikt liever een ander
spreekwoord: „Schoenmaker, blijf bij
je leest. Als ik als neuroloog niet kan
aantonen dat er zenuwschade is, kan
ik daar geen therapie op richten. Wel
kunnen we samen kijken hoe we
patiënten het beste begeleiden.''
De arts ziet een parallel met chro
nische Q-koortspatiënten, en met
mensen die lang last houden van een
hersenschudding. ,,Zij hebben verge
lijkbare klachten én bij slechts een
kleine groep wordt een stoornis aan
getoond. We kunnen alleen die
groep helpen.''
Voor de andere mensen rest... Ja,
wat eigenlijk? Olde Loohuis trekt
zich hun lot zeer aan. ,,Het gaat om
zulke grote aantallen, en het zijn
zulke vreselijke verhalen. Er móét
meer onderzoek komen. Niet naar de
aantallen mensen en hun klachten,
zoals het RIVM komend jaar doet,
maar naar behandelingen, medicij
nen. Deze mensen moeten vooruit
geholpen worden.''
Immuunsysteem
Theorieën over wat er met patiënten
- in meerderheid vrouw, tussen de
25 en 65 - aan de hand is, zijn er ge
noeg. Sommige wijzen naar het im
muunsysteem. „Corona is voor de
mens een nieuw virus, waar ons
afweersysteem heftig op kan reage
ren'', zegt Farid Abdo, neuroloog en
intensivist in het Radboudumc. ,,Dat
geldt mogelijk ook voor de afweer-
cellen in de hersenen. Dit kan ervoor
zorgen dat hersencellen minder goed
Klachten huidige situatie
werken en je concentratieproblemen
krijgt, stemmingsstoornissen of een
minder goed werkend geheugen.''
,,We zien ook dat veel longcovidpa-
tiënten last ondervinden bij zaken
die met het autonome zenuwstelsel
te maken hebben'', zegt Olde Loo-
huis. ,,Dat regelt dingen waar je niet
meteen invloed op hebt: je hartslag,
zweten, temperatuur. Het lijkt erop
dat deze zenuwen aangetast zijn.''
Ergotherapeut Van Erp: ,,Sommige
patiënten hebben een enorme over
prikkeling in hun handen en voeten.
Mogelijk komt dat door een bescha
diging van de zenuwen. Mensen krij
gen hartkloppingen terwijl ze op de
bank zitten. Of het zweet breekt ze
ineens uit.''
De aantasting van de autonome ze
nuwen is een van de hypotheses,
zegt neuroloog Van Dijk. ,,We moe
ten eerst zien aan te tonen of die
klopt. Daar is wetenschappelijk on
derzoek voor nodig. Dat is volop ge
start, maar vraagt echt meer tijd en
middelen. Pas daarna kun je eventu
eel denken aan een medicijn. Dat is
nog heel ver weg.''
Voor de afzienbare termijn is het
voor de steeds groter wordende
groep mensen met aanhoudende
klachten op de tast zoeken naar ver
betering. Olde Loohuis erkent dat
er 'geen echte behandeling' is. Wel
komen er bemoedigende signalen
vanuit de hoek van ergotherapeuten.
,,Wij zoeken naar een balans tussen
belasting en belastbaarheid'', zegt
Van Erp. ,,En vanaf een laag niveau
beginnen met opbouwen.''
Puntensysteem
Met een puntensysteem houden
mensen hun inspanningen elke dag
in de gaten. ,,Mensen kunnen op
goede dagen in hun hoofd vaak veel
meer dan wat in de praktijk het geval
blijkt'', zegt revalidatiearts Paulien
Goossens. ,,Met een ergotherapeut
maken ze een schema dat ze kunnen
volhouden.''
Ze ziet dat het resultaat heeft. ,,80
tot 90 procent van mijn patiënten
gaat zo goed vooruit, dat ze niet naar
een revalidatiecentrum hoeven.''
Ook longcovidpatiënt Nienke
Doornbosch noteert elke dag haar
punten in een schriftje. ,,Dat is heel
goed voor mij. Ik ben toch een type
dat niet wil zeiken en gewoon door
gaat. Dit maakt me bewust van wat
ik allemaal doe. Ik moet nu echt even
aan mezelf denken.''
Tegelijk is de vraag naar welk ni
veau wordt toegewerkt. Hoewel veel
patiënten op een gegeven moment
hun leven weer oppakken, kan geen
enkele arts beloven dat alle longco-
vidpatiënten weer de oude worden.
,,Ik weet het niet'', zegt Goossens.
,,Veel mensen zijn al blij als ze dage
lijkse dingen weer kunnen doen en
weer kunnen werken.''
C-support helpt nu de eerste
patiënten die na een jaar ziekte de
arbo-beoordeling krijgen, en nog
niet in staat zijn hun werk te hervat
ten. Komt het met hen nog goed?
Het eerlijke verhaal, zegt neuroloog
Van Dijk, is dat er waarschijnlijk een
groep overblijft die niet helemaal
beter wordt. ,,De voortgang van de
medische wetenschap wekt veel ver
wachtingen, maar we moeten ook
bescheiden zijn en erkennen dat we
niet overal een oplossing voor heb
ben. Een deel van ons werk is men
sen genezen, een ander deel gaat over
mensen begeleiden hoe ze met klach
ten kunnen omgaan. Het tweede is
in sommige gevallen reëler.''
Patiënt Nienke Doornbosch weet
als huisarts maar al te goed dat lang
durige ziektes ook chronisch kunnen
worden. ,,Ik heb steeds meer pijn aan
mijn voeten, en ik weet uit mijn
praktijk dat zenuwschade of zenuw
pijnen op latere leeftijd vaak niet
meer overgaan. Ik word niet vrolijk
als ik daarover nadenk, ik heb nog
heel wat jaren voor de boeg. Maar
hoe gaan die eruitzien?''
IN QUARANTAINE
DAG 420
We waren een paar dagen in het
noorden. Een huisje tussen de
weilanden, Friesland, in de
woeste dagen die het land zomaar over
vielen. Windvlagen, regenbuien en echt:
plaatselijke stormen. Je hoort ze aanrollen
door de bomen, even woest ontladen boven
ons huisje op de terp, en dan weer verder
zoeken naar een nieuw slachtoffer.
Maar niks zo mooi als de woeste wolken
hemel boven Friese weilanden (nou ja,
wel een paar dingen natuurlijk, maar in
de top 10 van mooie Hollandse dingen...),
dicht bij het Lauwersmeer, waar alle wei
devogels van Nederland aan hun nesten
werken en hun opschepperige vluchten
maken. Scholeksters, kraaien, wilde een
den, gigantische meeuwen en grutto's.
Grutto's, je leest er weleens over, maar dan
ineens zit je aan een veld waar ze dag in dag
uit rondfladderen en direct duidelijk wordt
waarom ze zo heten, al roepen ze meer
'rrrrrruttó, rrrrrruttó'.
Het mooiste vind ik als een paar van die
grote vogels met veel klapwieken in een
snelle vlucht voorwaarts van het weiland
opvliegen en dan in één waai, woosh, zich
door de wind in een gracieus lome vlucht
laten meenemen naar achteren. Hoe heer
lijk moet dat zijn. Alsof je op een immens
asfaltplateau met een grote auto in enen
je achteruit mag inschakelen en dan maar
gassen, zonder de angst ergens tegenaan
te botsen.
Het land moest op slot, de
winkels dicht, maar met vis
en hongerige passanten
doe je toch goede zaken
Nou ja, wat doe je verder op zulke dagen
behalve vogels kijken, koffie drinken,
Qwixxen en Monopoly spelen? Lezen, zou
je misschien zeggen, als je geen kinderen
tussen de 6 en 10 had die schatjes zijn, maar
ook constant aandacht willen. Vermaak!
Eropuit! 'We willen wat doen!'
Wandelen dus en ritjes langs de dorpen
van het noorden, waar het niet uitzonder
lijk is om een man op een Zündapp tege
moet te komen. Naar de haven van Lau-
wersoog ook, waar - serieus - een 'kibbe-
ling-drive-through' bestaat, voor een lunch
vers uit de boten van de Waddenzee. Sta
daar even bij stil. Het land moest op slot, de
winkels dicht, maar je hebt vis en honge
rige passanten en dan bouw je met een paar
schotten aan de achterkant van je hyper
moderne viswinkel een schuurtje waar
je desalniettemin goede zaken doet. Want
tijdens corona blijkt dat Nederland houdt
van geïmproviseerd winkelen.
Vier zakjes met dampende vis, de kinde
ren in de achterbak, wij achter de voorruit
waar de regen tegenaan zwiept, met uit
zicht op een vissershaventje. Klein geluk,
groot? Wie zal het zeggen.
zaterdag 8 mei 2021
GO
voor een raadsel
Aantal
O 500 1000 1500
Vermoeidheid
Concentratieproblemen
Geheugenproblemen
Kortademigheid
Hoofdpijn
Spierpijn
Slaapproblemen
Somberheid/prikkelbaarheid
Pijn op de borst
Overgevoeligheid voor licht en geluid
Hartkloppingen
Duizeligheid
Gewrichtspijn
Minder of geen geurbeleving
Wisseling van temperatuur
Buikklachten
Problemen met gezichtsvermogen
Hoesten
(Nacht-)zweten
Keelpijn
Huidproblemen 9
C
Terugkerende infecties t
c
Anders -
Frank
Poorthuis
Frank Poorthuis schrijft dagelijks over
het gezinsleven tijdens corona.
Reageren:
frankpoorthuis@dpgmedia.nl
