II
Reisexpositie met een Zeeuws tintje
10 ZEELAND
EXPOSITIE VANDEVLIET EN VAN OERS IN GHL EN CAESUUR
Plekken waar
kunstenaars
nieuwe ideeën
kunnen delen met
publiek worden
zeldzamer. Daarom
is het zo waardevol
dat er locaties zijn
als GHL en
Caesuur in
Middelburg.
Monnikenwerk
Enkele dagen terug her
dachten we de bezetting
en vierden we de vrij
heid. Vrijheid betekent
ook ruimte voor kunste
naars om te onderzoeken wat
kunst kan zijn en daarbij onbe
kende paden te betreden. In GHL
en Caesuur kan dat. In GHL toont
Harry Vandevliet (Utrecht,1947)
zeven paviljoens op schaal, geïn
spireerd door Insel Hombroich,
een door een bemiddelde make
laar gesticht kunstpark. Vandevliet
maakte een prachtig ensemble,
een gedroomd museum. Met een
markante toren die tot hoog in de
lucht reikt en daar het water uit de
wolken haalt om een droge bodem
te bevloeien. Een metafoor voor
kunst: vanuit dromen en denken
tot materialisatie komen die helpt
de wereld vruchtbaar te maken en
tot bloei te brengen.
Nu zal niet elke mini-zaal die
VandeVliet heeft ingericht voor
eenieder meteen begrijpelijk zijn.
Ook ik heb bijvoorbeeld niet met
een een verhaal bij een reusachtige
metalen kom waaraan loden con-
soles zijn bevestigd. Maar ik stel
me wel de ontmoeting voor met
zo'n met zo'n metershoog object.
En dan bedenk ik dat een console
de drager kan zijn van een beeld,
van een gedachte. En dat die
enorme kom ook vol gedachten
kan zijn. Maar als die in die kom
rond blijven draaien, gebeurt er
niets. Om verder te komen moet je
eruit, denkend en kijkend de we
reld in.
Elk van de objecten en object
combinaties die Vandevliet toont,
stimuleert verwondering en prik
kelt de fantasie. En als je zoals ik
niet alles meteen snapt, dan neem
je de beelden in gedachten mee
naar huis om er later nog eens op
terug te komen.
Dat doe ik, want er is nog een
andere plek: Ceasuur, waar Romee
Van Oers (Leiderdorp, 1993) en
kele weken werkt. Zij is nieuws
gierig naar wat je kunt doen met
de standaardelementen van de
schilderkunst: verf, doek, een dra
ger, vorm, kleur en handschrift. Ze
bracht een prachtig klein werkje
mee als uitgangspunt voor een bij
de ruimte passende presentatie.
Op het moment dat ik kom, staat
er een aantal semi-transparante
rollen papier op de vloer, elk voor
zien van één kleur. Ze staan in el
kaar gedraaid, als zuilen in de
ruimte. Sommige 'zuilen' bestaan
uit meer vellen papier, soms met
verschillende kleuren. De kleur is
sterker aan de binnenzijde, maar
hij schemert ook door naar buiten.
Alleen als de zuilen worden uitge
rold, wordt wat zij in zich dragen
zichtbaar.
Metafoor
De zuilen ogen kwetsbaar, als ge
stalten die een plek zoeken in ver
houding tot anderen. Ik zie ze als
personages, als metafoor voor ons
zelf. Van Oers gebruikt ook de
wanden van de ruimte als drager:
ze heeft er losjes van kleur voor
ziene doeken aan bevestigd. Bij
haar is de schaal juist een-op-een,
zodat je deel uitmaakt van haar
werk. Naast opbrengst van onder
zoek en beeld van kwetsbaarheid
is dit ensemble een metafoor voor
Om verder te komen
moet je eruit,
denkend en kijkend
de wereld in
ons bestaan. Ook u en ik hebben
een scala aan kleuren in ons en
kunnen ons alleen ontwikkelen
als we elkaar de ruimte geven.
Corrie Kopmels vertrok in de
jaren zestig uit 's-Graven-
polder om theologie te stu
deren aan de Universiteit van Am
sterdam. ,,Ik bleef daarna in Am
sterdam, verhuisde later met man
en twee kleine kinderen naar Epe
en woon nu al weer vijftien jaar in
Harderwijk. Zeeuws spreken doe
ik tegenwoordig niet vaak meer,
maar als ik een vriendin bel - ze
woont in Groningen - dan schake
len we automatisch over."
,,Zelf ben ik nooit zo heel erg
kerkelijk geweest. Mijn ouders wa
ren, zoals dat toen werd gezegd,
'gewoon hervormd'. In mijn tijd
gingen alleen de gereformeerde en
oud-gereformeerde kinderen uit
het dorp naar de christelijke
school, de anderen naar de open-
bare school. In mijn herinnering
keken zij jaloers door de ramen
wanneer wij van de openbare
school 's middags eerder uit wa
ren. Zij moesten dan nog psalmen
zingen", vertelt ze.
,,Ons gezin was wel kerks. Mijn
vader was er praktisch mee bezig,
mijn moeder was vromer. Op zon
dag mochten we wel fietsen en
wandelen, maar niet zwemmen. Ik
heb er niks naars aan overgehou
den hoor! Wij meisjes kregen van
onze ouders dezelfde mogelijkhe
den als jongens. Mijn broer stu
deerde al theologie in Utrecht,
maar die stad leek mij te saai. Ik
ging naar Amsterdam." In 1975
studeerde Corrie af. Ze werd geen
predikant, maar ging werken in de
psychiatrie.
Voor het werkschrift ZEVEN
werken van barmhartigheid, dat
deze week uitkwam en met het
PKN-blad Diakonia werd ver
spreid, maakte Jeltje Hoogenkamp
schilderijen en schreef Corrie ge
dichten. De schilderijen en ge
dichten vormen ook een reisexpo-
sitie. Eerder werkte Corrie mee
aan de vertaling van de Bijbel in
het Zeeuws.
,,Dat was mooi. Mijn He
breeuws zat er nog aardig in en dat
was bij het vertaalwerk van
waarde." De gedichten in het
werkschrift getuigen ook van
Zeeuws DNA. ,,Mijn basis is Zee
land, nu ik wat ouder en kwets
baarder word lijkt het alsof ik wat
meer hang naar en steun vind in
de omgeving waar ik mij als kind
veilig wist. Ik ben altijd bij Zee
land betrokken gebleven. Als ik
hier in Harderwijk langs het water
loop, kan ik daar zomaar aan den
ken. Er komen dan woorden of
fragmenten van zinnen in mijn
hoofd. Dat kan het begin zijn van
een gedicht. Ik schrijf ze thuis niet
uit, ik tik ze op de laptop. Aan de
fragmenten haakt als vanzelf iets
vast, dat voeg ik toe. Dan komt het
krassen, strepen en knippen.
Daarna laat ik een gedicht rusten.
Wanneer ik het later oppak, veran
der ik nog het nodige", legt Corrie
uit.
,,Ik ben getraind in het dichters
collectief in Zwolle. Iedere maand
dichtten we rond een ander
thema, lazen we elkaar voor en be
oordeelden we elkaars werk. In het
werkschrift gaan drie gedichten
over Zeeland. Het gaat ook over co
rona trouwens, bij De doden begra
ven. En een jeugdherinnering
paste zó naadloos bij Naakten kle
den één van de andere zeven wer
ken:
Dit wordt de warmste dag,
een mus viel van het dak.
Nu wil vader zwemmen.
Veldfles, brood en droge vis,
alles wordt ingepakt.
Ik mag uit de kleren.
Bloot dans ik op de dijk
tot mijn gebloemde moeder
mij schaterlachend vangt
en in een badpak dwingt.
zaterdag 8 mei 2021
Verwondering en kwetsbaarheid
Nico Out
Recensie
Installatie van Romee Van Oers.
T/m 30/5. Harry Vandevliet, Gra
venstraat 63 Middelburg. Zo.
13.00 - 17.00 uur. T/m 22/5. Ro
mee van Oers, Caesuur, Lange
Noordstraat 67 Middelburg.
Za.14.00 - 17.00, afspraak via
romeevanoers@msn.com. An
dere dagen via caesuur@
zeelandnet.nl.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
Paviljoens van Harry Vandevliet. foto s nico out
