<D
\^m
IRENE VAN DEN BERG
14
CORONA CONSUMPTIE
Hang een prijskaartje aan
vervuiling, en de wereld
wordt schoner. Dat is het idee
achter de handel in emissierechten,
een soort tegoedbonnen voor CO2-
uitstoot. Deze week steeg de prijs
daarvan tot een recordhoogte. Dins
dag kwamen de kosten van 1 ton
CO2-uitstoot voor het eerst boven de
50 euro uit. Dat vervuilen duurder
wordt, klinkt als winst voor het kli
maat. Toch was het ook een cham
pagnemomentje voor sommige grote
vervuilers.
Dat komt door de perverse prikkel
in het systeem. Europa heeft een
CO2-grens gesteld voor de hele indu
strie. Per jaar krijgt elk bedrijf, dat
boven een bepaald maximum uit
stoot, een aantal emissierechten.
Heeft een bedrijf meer tegoedbon
nen dan het uitstoot, dan mag het de
overgebleven rechten verkopen. Zo
levert het dus geld op om te verduur
zamen. Maar, en daar komt de weef
fout, sommige bedrijven krijgen een
groot deel van die emissierechten
gratis. Zij kunnen, van onze belas
tingcenten, een lucratief handeltje in
vervuiling opzetten.
Het zijn de usual suspects die veel
gratis emissierechten krijgen, onder
meer Tata Steel, Shell en AkzoNobel.
Dat gebeurt vanwege hun 'concur
rentiepositie'. Anders gezegd, deze
industriegiganten dreigen hun fa
brieken naar het buitenland te ver
plaatsen als ze eerlijk moeten afreke
nen voor de klimaatopwarming die
ze veroorzaken. En daar zijn politici
gevoelig voor. Want ja, werkgelegen
heid. En als de fabriekspijp in China
of Afrika staat te walmen, is het kli
maat niet beter af, zo luidt het geza
menlijke verhaal van politiek en be
drijfsleven.
Nu die gratis rechten in prijs stij
gen, zijn deze grote vervuilers spek-
koper. Weekblad De Groene Amster
dammer ontdekte eind vorig jaar dat
Tata Steel sinds 2007 opgeteld 646
miljoen euro heeft verdiend aan het
systeem van emissierechten, dat juist
bedoeld is om grote vervuilers te be
lasten.
De prijs van de CO2-bonnen steeg
de afgelopen tijd doordat Europa er
ieder jaar minder uitgeeft, en ze dus
schaarser worden. De Europese
Commissie besloot onlangs nog
sneller te willen afbouwen. Ze wil
ook iets doen aan die gratis rechten,
maar achter de schermen probeert
de zware industrie dat van tafel te
vegen. De oplossing lijkt simpel: po
litici moeten zich niet laten chante
ren door de zware jongens.
Maar het dilemma is wat mij be
treft veel fundamenteler: kun je kli
maatverandering wel bestrijden met
hetzelfde systeem dat het veroor
zaakt heeft? Doorgeschoten markt
verwerking heeft ertoe geleid dat be
drijven steeds goedkoper zijn gaan
produceren, zelfs ten koste van een
leefbare planeet.
Die eenzijdige focus op geld ver
dienen en het opschroeven van de
winst versterk je alleen maar met
emissierechten die van milieuver
vuiling een handeltje maken. Het is
De politiek kan
bedrijven gewoon
een maximum CO2-
uitstoot opleggen
niet verrassend dat een multinatio
nal als Tata Steel, die gedijt binnen
een systeem van marktwerking en
zo min mogelijk overheidsbemoei
enis, ook nu weer als winnaar uit de
bus komt.
Het kan ook anders. De politiek kan
bedrijven gewoon een maximum
CO2-uitstoot opleggen. Geen te
goedbonnen, geen gehandel, maar
verduurzamen. Punt uit. De motiva
tie voor bedrijven om te vergroenen
is dan niet daarmee nog meer geld te
verdienen, maar simpelweg dat de
overheid van ze eist dat ze onze aarde
leefbaar houden.
Aperam
DSM
Signify
Nederlanders gingen in 2020 51 miljoen keer
minder naar de supermarkt dan het jaar ervoor. Het
is een van de opvallende conclusies die retailprofessor
Pierre-Alexandre Billiet trekt in zijn onderzoek naar
consumentengedrag tijdens een pandemie.
Brussel
Aanleiding om zijn boek
Private Consumption in
Times of Pandemic te
schrijven was de
nieuwsgierigheid van
Pierre-Alexandre Billiet naar ons eet-
en koopgedrag in coronatijd. Ook
voelde de Belgische retailprofessor de
behoefte om speculaties over dit ge
drag te staven aan data.
Pierre-Alexandre Billiet: ,,Toch wel.
Tijdens de eerste piek hamsterden
we vooral wc-papier en houdbare
producten, zoals pasta, rijst en con
serven. Dat hamsteren was een pa
niekreactie; uit angst dat we ernaast
zouden grijpen. Daarna zijn we
vooral luxe en verse producten gaan
kopen. Je zou denken dat mensen in
tijden van crisis de hand op de knip
houden en zich soberder gedragen.
Maar mensen die financieel amper
zijn geraakt, hebben daaraan geen
boodschap. Ze kunnen hun geld niet
uitgeven aan etentjes, reizen of uit
gaan. Wél kunnen ze hun hart uitle
ven in supermarkten en in speciaal
zaken, en dat hebben ze ook massaal
gedaan. In België is vorig jaar 35 pro
cent meer kreeft verkocht, en ook
dure wijnen, chocolade, snoep en
snacks plusten met dubbele cijfers.
We bakten ook heel wat af. Het ge
volg is dat we gemiddeld 2,1 kilo zijn
aangekomen. Trouwens, we verwen
den niet alleen onszelf, maar ook
onze huisdieren. We gaven onze
hond of kat ook betere en duurdere
voeding. A-merken van dierenvoe-
ding werden 80 procent meer ver
kocht.''
miljoen bezoeken afnam, en in Ne
derland gingen we 51 miljoen keer
minder naar de supermarkt; terwijl
de omzet van deze ketens door
sluiting van horeca en niet-essenti-
ele winkels door het dak ging.
,,Klopt. Dat heeft ermee te maken dat
we per supermarktbezoek veel meer
kochten. Dus we gingen minder
vaak, maar onze winkelkar was beter
gevuld. Dat minder frequent bezoe
ken van de supermarkt is overigens
een behoorlijke bedreiging voor deze
winkels. Als supermarkten zich niet
heruitvinden, wacht ze hetzelfde lot
als bijvoorbeeld schoenen- en kle
dingwinkels: steeds minder filialen
en een hyperconcentratie van enkele
internationale spelers, met een conti
nue daling van het aantal supermark
ten. Hun grootste bedreigingen zijn
De pandemie heeft het
perfecte evenwicht van
vraag en aanbod
grondig verstoord
de opkomst van online boodschap
pendiensten, en niet te vergeten de
thuisbezorging van maaltijdboxen en
kant-en-klaarmaaltijden. Uit onder
zoek van het FoodService Instituut
Nederland blijkt dat Nederlanders
minder vaak zin en tijd hebben om te
koken. De helft heeft minstens één
keer per week geen zin om te koken,
in 2019 was dat nog 35 procent. Daar
van profiteren de maaltijdbezorgers.
De supermarkten zullen zich in de
fysieke winkels moeten onderschei
den met verse, duurzame en ook ge
makkelijk te bereiden producten.
Anders hebben ze een groot pro
bleem.''
zaterdag 8 mei 2021
^0 @ivandenberg
Hoe bedrijven
verdienen aan
Irene van den Berg is journalist
en columnist, gespecialiseerd in
financiële psychologie. Zij probeert
ons economische gedrag te
verklaren.
O
GO
Staalproducent
liet kwartaal
cijfers zien die
beter zijn dan
verwacht.
Biotechbedrijf
kwam met
aanpassing
strategie.
-U%
Winststijging fijn
chemiebedrijf
viel tegen.
Beleggers
namen winst na
koerssprong
eerder deze
week.
o
'Crisis? We
zijn nog nooit
zo verwend
geweest'
Sanne Schelfaut
Zijn onze eet- en koopgewoonten
door elkaar gehusseld door co
rona?
Toch constateert u op basis van
onderzoek door marktonderzoek
bureau GfK dat het supermarktbe
zoek in uw land vorig jaar met 33
- Pierre-Alexandre Billiet,
retaildeskundige
Ondertussen worden de bood-
