AUTO
Mensen waren eerst bang voor ongelukken door
bladcadeau
Bestel via bladcadeai
Bijna 90 jaar geleden presenteerde Philips
zijn eerste autoradio. Hij woog 12 kilo en was
nagenoeg onbetaalbaar. Anno 2021 leidt de
autoradio een zieltogend bestaan in de
spelonken van moderne multimediasystemen.
18
Verras je moeder met een B
en ontvang een special naai
of koop in de winkel
VRAAG ANTWOORD
Waarom de
buitenspiegels
niet vervangen
door camera's?
Kan ik ook
de afstands
bediening
uitschakelen?
Is na 1500 km
onderhouds
beurt nodig?
De autoradio kent een rijke
geschiedenis. De eerste
exemplaren uit de jaren 30
van de vorige eeuw waren
enorme bakbeesten. Ze
wogen vaak meer dan 20 kilo en na
men veel ruimte in beslag. Boven
dien waren ze erg duur. Een radio
kostte destijds zo'n 250 gulden, een
nieuwe auto circa 2000 gulden. Taxi
chauffeurs vroegen daarom tot de
Tweede Wereldoorlog een extra bij
drage van hun klanten als die tijdens
de rit muziek wilden horen.
In die beginjaren bleek de auto
radio ook kwetsbaar. Hoewel de 15
centimeter hoge buizen van de radio
verend werden opgehangen, moesten
ze vaak worden vervangen. ,,Toch
was de ontvangst prima'', zegt Ton
Zitman (72), verzamelaar en restaura
teur van autoradio's. ,,Uit die kolos
sale bakken kwam een puik, kraak-
vrij geluid. Vaak werd er jazz en blues
gedraaid, maar ook praatprogram
ma's bestonden al.''
Niet iedereen was direct enthousi
ast over deze moderniteit. ,,Het appa
raat was er nog niet of mensen spra
ken er hun zorg over uit'', zegt Karin
Bijsterveld, geluidshistoricus en bij
zonder hoogleraar wetenschap, tech
nologie en moderne cultuur aan de
Universiteit van Maastricht. ,,Het ge
luid zou de bestuurders afleiden en
ongelukken veroorzaken, vooral in
gebieden met druk verkeer.''
De maatschappelijke controverse
over de autoradio liep zo hoog op dat
zelfs de Amerikaanse president
Herbert Hoover niet aan de grote
klok hing dat hij een autoradio had.
,,Dat zou hem maar partijdig doen
lijken'', aldus Bijsterveld. De radio
industrie begon een lobby en tot een
wijdverbreid verbod kwam het niet.
Storing
In eigen land hield Philips rekening
met die sentimenten en benadrukte
dat de autoradio geschikter was voor
gebruik op het rustige platteland dan
in de drukke stad. Hij was volgens de
fabrikant vooral bedoeld om buiten
de auto gehoord te worden. Tijdens
picknicken bijvoorbeeld, of om in
druk te maken op een leuk meisje.
,,Al rijdend naar de radio luisteren
was moeilijk'', verklaart Bijsterveld.
,,De versterkerbuizen van de radio
konden kapot rammelen, de motor
maakte meer lawaai dan de radio en
de ontvangst werd ernstig gestoord
door de elektromagnetische golven
die vrijkwamen bij het ontstekings
proces in de bougies.''
Desondanks kon je volgens verza
melaar Zitman op de Nederlandse
'Luisteren met licht
en ruitenwissers aan
zorgde vaak voor een
overbelaste dynamo'
wegen al gauw kiezen uit een zender
of vijf, waaronder zelfs enkele bui
tenlandse. ,,Tenminste, als de accu
niet leeg was. Want waar een mo
derne autoradio slechts enkele hon
derden milliampères stroomsterkte
vraagt, trokken de eerste radio's met
zes ampère een behoorlijke wissel op
de stroomvoorziening. Radio luiste
ren met groot licht en de ruitenwis
sers aan zorgde nogal eens voor een
overbelaste dynamo.''
Innovaties rond de autoradio ble
ken meermaals een flop. Zoals de au
to-platenspeler. Zitman: ,,Die werd
weliswaar verend opgehangen, maar
door de slechte wegen van toen
moest de naalddruk zó groot zijn dat
óf je plaat na tien keer afspelen was
grijsgedraaid, óf dat de naald was ge
broken. Ook de 8-Track, een meer-
sporen-cassettesysteem dat in Ame
rika enorm aansloeg, heeft het hier
nooit gered.''
Zitman is eigenaar van een omvang
rijke collectie klassieke autoradio's.
In de loop der jaren groeide zijn col
lectie uit tot meer dan vierduizend
exemplaren. ,,Van na 1980 heb ik
niets meer. Toen het digitale scherm
pje in de mode kwam, werd het me
allemaal een beetje te modern.''
Hét leukste cadeau op afstand
VRIJDAG 7 MEI 2021 GO
Autospecialist Niek Schenk
beantwoordt lezersvragen.
Mail naar auto@dpgmedia.nl
Waarom hebben we nog
steeds van die volstrekt
verouderde zijspiegels
als we met camera's een
veel beter en breder
zicht kunnen projecte
ren op de voorruit, even
tueel op een display?
Dan ben je ook meteen
de luchtweerstand
hoger verbruik) kwijt.
Waar blijven die ingeni
eurs?
—Ron Sebok
Vooral vanwege de lucht-
weerstand zijn enkele au
tofabrikanten al begon
nen met het vervangen
van de buitenspiegels
door camera's, zoals Audi,
Honda en Mercedes. Het
gebeurt nog maar mond
jesmaat, omdat de tech
niek nog niet volmaakt is
en veel automobilisten
eraan moeten wennen.
Het zicht op beeld
schermpjes is vaak niet
optimaal door invallend
licht en reflecties. Ook
worstelen de fabrikanten
nog met de inbouwplek
van die schermen: waar
verwacht de automobilist
die? De projectie van vi
deobeelden op de voor-
of zijruit is ook nog niet
uitontwikkeld. Maar ik ga
ervan uit deze problemen
binnen een paar jaar zijn
opgelost.
Op de sleutel van mijn
Opel Meriva (2015) zit
een knopje waarmee ik
op afstand de autora
men kan bedienen. Dit
knopje wordt soms per
ongeluk ingedrukt als de
sleutel zich in mijn
broekzak bevindt. Het
leidt soms tot onge
wenste situaties. Niet
fijn om er 's ochtends
achter te komen dat de
autoramen de hele nacht
open hebben gestaan.
Kan ik deze functie uit
schakelen?
—Johan Verboord
Nee, dat kunt u zelf niet
doen. Dit is een bekend
euvel van deze generatie
Meriva, maar de Opel-
dealer kan het wel oplos
sen. Waarschijnlijk is bij
uw auto de instructie uit
het zogenoemde TSB
(Technical Service Bulle
tin, no. 2844) nog niet uit
gevoerd. Dat is een soft
ware-update waarmee de
sleutel deze situatie niet
meer zal veroorzaken.
Sinds de vorige beurt
(april 2020) heeft mijn
tien jaar oude auto nog
geen 1500 kilometer ge
reden. Heeft hij nu toch
een normale onder
houdsbeurt nodig, of is
een zogenoemde zomer-
check voldoende?
—Johanna Kock
Het gaat erom of u de
auto gewoon in goede
conditie of juist in topcon
ditie wilt houden. Een
auto op hogere leeftijd
kan elk moment iets gaan
mankeren. Als u echt het
zekere voor het onzekere
wilt nemen, is een volle
dige beurt altijd beter.
Ook die geeft nog steeds
geen garantie dat u niet
wordt verrast, maar de
kans is kleiner. Omdat er
echt op veel meer punten
wordt gecontroleerd en
indien nodig ingegrepen.
Het doek
valt voor de
autoradio
ERIK KOUWENHOVEN
- TON ZITMAN, VERZAMELAAR
Het is bijn