5
Onderzoek naar doden bij protesten Colombia
NIEUWS 15
SPANNINGEN CHINA EN VS
Taiwan speelt een hoofdrol in de oplopende
spanningen tussen China en de Verenigde
Staten. Met veel militair vertoon proberen de
mogendheden elkaar bij Taiwan in toom te houden.
Vijf vragen over een explosief dossier.
De Straat van Taiwan is het to
neel van militair machtsvertoon.
Chinese oorlogsschepen patrouil
leren in de 180 kilometer brede
zee-engte die het Chinese vaste
land scheidt van het eiland Tai
wan. De Chinese luchtmacht heeft
het Taiwanese luchtruim dit jaar
al met 260 vluchten geschonden.
In reactie laten de Verenigde Sta
ten, bondgenoot van Taiwan, zich
gelden met patrouilles van hun
marine. Vorige maand voer het
Chinese vliegdekschip Liaoning
zij aan zij met de USS Theodore
Roosevelt. De VS geeft hiermee
een dubbel signaal af: handen af
van Taiwan, én de Zuid-Chinese
Zee en de Straat van Taiwan zijn
internationale wateren.
In de ogen van Peking is Tai
wan een afvallige provincie die
moet terugkeren in de Chinese
moederschoot. Het slepende
conflict ontstond in 1959, toen
Tsjang Kai-sjek, de door Amerika
gesteunde leider van de Nationa
listische Partij, de burgeroorlog
met de communisten van Mao
Zedong verloor en naar Taiwan
vluchtte. Daar werd de Republiek
China opgericht. Sindsdien spelen
Peking en Taipei een kat-en-
muisspel. Taiwan durft het niet
aan officieel de onafhankelijk
heid uit te roepen, omdat China
dan dreigt met een invasie. Daar
staat tegenover dat Peking al
tientallen jaren de relatie van het
eiland met de VS tolereert. Bij
Amerikaanse wapenleveranties
aan Taiwan klinkt steevast luid
protest van China, maar het land
verbindt er geen zware conse
quenties aan.
De jongere generaties in Taiwan
hebben geen echte historische
band met het Chinese vasteland.
Voor hen is China een buitenland
met een verkeerd politiek systeem.
Steeds meer Taiwanezen koesteren
hun democratie en hun vrijheids-
denken, ze wijzen de oude ge
dachte dat zij onderdeel zijn van
één China faliekant af. De eis om
de onafhankelijkheid uit te roepen
groeit. Twee verkiezingszeges van
»De roep om
onafhankeijkheid
ziet China als een
oorlogsverklaring
president Tsai Ing-wen, in 2016 en
2020, zijn daar een politieke beves
tiging van. Haar Democratische
Progressieve Partij is opgericht
met de belofte van onafhankelijk
heid, een stap die China een oor
logsverklaring noemt. Sinds Tsais
aantreden heeft China de commu-
nicatie met Taiwan afgesloten,
reis- en handelsbeperkingen inge
steld en het militaire tromgeroffel
flink opgevoerd.
Op Taiwan is de roep om een
eigen staat extra aangewakkerd
sinds het aantreden van Donald
Trump. De 45ste Amerikaanse
president had lak aan Chinese
gevoeligheden omtrent Taiwan.
Hij verstevigde de banden met
de bondgenoot met forse wapen
leveranties, waaronder gevechts
vliegtuigen, diplomatieke bezoe
ken aan Taipei en de boodschap
dat China Taiwan met rust moet
laten. Dat was voor veel Taiwane-
zen het signaal dat zij kunnen re
kenen op de VS, mocht China de
aanval openen. Tot nu toe geeft
Trumps opvolger Joe Biden een
zelfde boodschap af. Hij noemt de
Amerikaanse steun aan het eiland
'rock solid', keihard. Biden laat ook
met patrouilles van de 7de Vloot
in de wateren rond Taiwan zien
dat China zich moet intomen.
Amerikaanse topofficieren
waarschuwen voor een invasie.
,,Ik houd er rekening mee dat
China de komende zes jaar zijn
dreigement zal waarmaken'',
zei admiraal Philip Davidson
onlangs in een hoorzitting voor
de Senaat. Volgens hem bevindt
de VS zich dan in een ongunstige
positie, omdat het land moeite
zal hebben snel en adequaat te
reageren. In de strijdkrachten en
onder politici wordt daarom op
geroepen de in 1973 opgeheven
1ste Amerikaanse Vloot in ere te
herstellen. Met mogelijk Singa
pore als thuisbasis voor het ont
lasten van de 7de Vloot. Die be
waakt nu een te groot gebied, van
de Stille Oceaan tot de Arabische
Zee, inclusief de internationale
wateren rond Taiwan. Of er daad
werkelijk wapengekletter komt
van de oplopende spanningen
hangt toch vooral af van de vraag
hoe heilig de 'rode lijnen' zijn die
de hoofdrolspelers hebben ge
trokken. Durft Taiwan het aan
om de onafhankelijkheid officieel
uit te roepen? Beantwoordt
China dat met een invasie? Hou
den de Verenigde Staten zich
vervolgens aan de belofte Taiwan
te beschermen? Er zijn grote oor
logen begonnen om minder.
In Colombia wordt nu al acht dagen
op rij gedemonstreerd uit onvrede
over de regering van president IvSn
Duque. Procureur Francisco Bar-
bosa Delgado en DPC-ombudsman
Carlos Camargo As^s hebben be
kendgemaakt dat ze ook een speci
aal netwerk opzetten om beter in
formatie te kunnen verschaffen
over geweld tijdens de betogingen
die door heel het land plaatsvon
den. Vooralsnog houden ze politie
agenten verantwoordelijk voor de
dood van drie mensen.
24 slachtoffers
In totaal zijn er tot dusver 24 men
sen gedood tijdens de protesten,
onder wie elf slachtoffers op één
protestbijeenkomst. Van zeven ge
vallen is de toedracht nog niet dui
delijk, de moord op zes anderen
wordt vooralsnog niet in verband
gebracht met de protestbeweging
zelf. Camargo As^s heeft gezegd dat
er nog naar vermisten wordt ge
zocht en dat 38 van de 89 mensen
die tijdens demonstraties als ver
mist waren opgegeven inmiddels
zijn teruggevonden. Er zijn in totaal
in de afgelopen acht dagen 850 ge
wonden gevallen bij de betogingen.
In heel het land gaan mensen al
een week lang de straat op om beter
onderwijs, betere gezondheidszorg
en meer veiligheid te eisen. De be
togers van verscheidene bewegin
gen, inheemse en indiaanse bevol
kingsgroepen en vakbonden, eisen
daarbij dat de rechtse president
IvSn Duque aftreedt.
Duque vindt dat de demonstran
ten zich schuldig maken aan 'een
gewelddadig vandalisme' en dat er
in sommige plaatsen geen sprake is
van demonstraties maar van regel
recht 'stadsterrorisme'. Minister
van Binnenlandse Zaken Daniel
Palacios Martmez heeft iedereen
opgeroepen om vooral geen geweld
te gebruiken. De oproerpolitie
kwam woensdagavond nog in actie
met onder meer traangas toen be
togers het parlementsgebouw in de
hoofdstad Bogota belaagden. In een
aantal plaatsen wordt in de marge
van vreedzame betogingen op grote
schaal geplunderd en brand-
gesticht.
De betogingen barstten op
28 april los als gevolg van een wets
voorstel om het belastingstelsel aan
te passen. Dat zou volgens critici
een regelrechte ramp betekenen
voor vooral de middenklasse, die
al zo zwaar te lijden heeft onder
de coronacrisis. De regering van
Duque wilde onder meer hogere
btw invoeren en meer inkomsten
belasting. Het voorstel is voorlopig
van tafel naar aanleiding van de
massale protesten.
vrijdag 7 mei 2021
GO
In januari stuurde China nog een troepenmacht
naar de Oeigoerse regio Xinjiang om de VS duidelijk
te maken dat bemoeienis met 'binnenlandse politiek'
niet wordt geduldksora ap
Hans van Zon
Rotterdam/Taipei
Waarom is Taiwan zo in
het nieuws?
2 Waarom richt China zijn
pijlen op Taiwan?
3 Hoe denken de 23,5 mil
joen Taiwanezen over
China?
4 Hoe reageren de Verenigde
Staten?
Hoe groot is de kans op een
gewapend conflict?
De procureur-generaal van
Colombia en de mensenrechten-
autoriteit DPC gaan moorden en
verdwijningen onderzoeken, die
hebben plaatsgevonden tijdens
de golf van protesten die het
land sinds 28 april overspoelt.
ANP
Bogota
Demonstranten in Bogota trot
seren de oproerpolitie. foto afp
