Hoe zeldzaam is het vloeivleklieveheersbeestje?
9
Just Jansz strijdt tegen windmolens op de grens van Brabant en Zeeland
MM
De gedachte aan romanfiguur Don
Quichot die vocht tegen windmo
lens die hij voor reuzen aanzag en
onrecht bestreed, dringt zich op.
,,Maar hij ging ten onder. Dat zijn
wij niet van plan", lacht Jansz. Ook
is hij geen dolende ridder: de doctor
ingenieur reisde dertig jaar voor
onder meer Shell de aardbol over en
nu al tien jaar als zelfstandig advi
seur en commissaris.
,,Ik ben niet zo op Nederland ge
oriënteerd. Tja, behalve dus qua
windmolens. Maar ik zie mezelf
eerder als de kanarie in de kolen
mijn. Actievoeren zit totaal niet in
mijn aard, dus als zelfs ik in verzet
kom, dan is er toch echt iets mis
met hoe het Ze-Bra-windpark
wordt aangevlogen."
De geplande molens zijn reus
achtig: 200 meter tiphoogte. Vanuit
zijn huis aan de rand van Ossen
drecht kijkt Jansz over de polders al
uit op vijf turbines bij de Kabel
jauwbeek, 1700 meter verderop.
Van de 19 nieuwe Ze-Bra-molens
stonden er tot voor kort 14 op
Zeeuwse en 5 (nu nog 3) op Bra
bantse bodem ingetekend.
Getallengegoochel
,,De eerste al op 1200 meter. Het
RIVM gaat uit van mogelijke ge
zondheidsschade binnen tien keer
tiphoogte. Dus moeten ze op twee
kilometer afstand komen. Plannen
makers leggen data vaak handig uit
om hun zin te krijgen en zetten wie
minder gevoel voor cijfers heeft op
het verkeerde been. 200 meter tip
hoogte klinkt abstract. Zeg je: 'Dat
is 15 meter hoger dan de Euromast',
dan krijg je er wel beeld bij." Jansz
prikt graag door getallengegoochel
heen, zoals laagfrequent geluid van
windmolens, gebrom dat volgens
diverse studies tot slapeloosheid en
verergering van hartklachten kan
leiden. ,,Dat meten ze overdag, 's
avonds en 's nachts. Als je met ge
middeldes schermt, lijkt het mee te
vallen. Maar als jij met je hoofd in
de oven ligt en met je voeten in de
vriezer, is je gemiddelde tempera
tuur ook prima. Toch denk ik niet
dat je het dan erg naar je zin hebt."
Bij het Ze-Bra-plan staat hem te
gen hoe omwonenden geïnfor
meerd zijn. ,,De eerste presentatie
door de initiatiefnemers Eneco,
Zeeuwind en Lindewind kwam erg
laat, 3 februari pas. Zo van: 'Oh, we
moeten nog inspraak regelen. Weet
j e wat, we vertellen wat we gaan
doen, melden dat het ver-
gunbaar en binnen de
wet is. Klaar.' Ik ben
niet activistisch,
maar dat was
voor mij de
trigger."
Tot dan
was Os
sen-
drecht voor Jansz een prettige, rus
tige woonplaats. De reden dat de
wereldreiziger in 2003 daar be
landde? ,,Daar zit ze", wijst hij.
Echtgenote Olga komt uit Hooger-
heide, ze leerden elkaar kennen tij
dens het werk, op industrieterrein
Moerdijk. ,,We wonen hier met veel
plezier."
Jansz wordt in het dorp aange
sproken ('Hou vol') sinds hij het ge
zicht werd van Windstil Ossen-
drecht. Frank van der Linden, die in
2020 als eerste de Ze-Bra-bui zag
hangen is de grondlegger, de kern-
groep telt zes leden. ,,En 120 men
sen vragen om onze nieuws
brief." Gezien zijn werkervaring
werd al rap naar Jansz gekeken als
woordvoerder. Hij sprak in bij de
Woensdrechtse raad en wil dat nog
doen bij buurgemeente Reimers-
waal.
,,Groot respect voor lokale poli
tiek, er komt veel op hen af. En ook
wij zijn voor duurzame energie,
maar in redelijkheid. Als bedrijven
flink kunnen verdienen en overhe
den kunnen scoren, krijg je echter
niet altijd de beste besluiten. Er is
Zeg je: 'Dat is 15
meter hoger dan de
Euromast', dan krijg
je er wel beeld bij
altijd wel een bureau dat een pas
send rapport schrijft of een tabel
letje dat van pas komt, maar als je
graaft in de cijfers, blijken ze vaak
inconsistent."
Jansz is zo'n graver. ,,In de Regio
nale Energie Strategie stippelen de
West-Brabantse gemeenten een
route uit tot 2030 om duurzaam te
worden. Prima. Voor Woensdrecht
gaat het om 86 miljoen kWh per
jaar: 50 via zon, 36 via wind. Maar de
zonneparken die hier al vergund
worden, leveren al 108 op. Dus hoe
veel Ze-Bra-molens heb je nodig?
Nul."
Onaangenaam verrast
De eerste opzet telde 16 molens,
waarvan ééntje in Woensdrecht.
Het college, onaangenaam verrast,
trad in overleg met Reimerswaal,
bevoegd gezag in dit plan, om ver
stoord uitzicht door een dubbele rij
turbines bij Rilland te voorkomen.
,,De locaties verschoven, maar plots
bleek het zoekgebied uitgebreid en
ging het om 19 stuks, waarvan 5 bij
Ossendrecht."
Intussen zijn er op aandringen
van de Woensdrechtse raad twee
molens oostelijk van de A4 ge
schrapt. ,,Van 14 5 nu 14 3. Maar
wij willen er nog twee weg, zeker
die net naast de A4, die staat even
dicht bij het dorp als die twee ge
schrapte. Ga terug naar 15 1. En
maak van die ene een dorpsmolen
waarin burgers mogen participe
ren. Dan hebben ze behalve lasten
ook wat lusten én krijg je meer
draagvlak. Maar dat idee is niet se
rieus besproken."
Jansz herhaalt dat Windstil graag
in gesprek blijft. ,,Maar desnoods
stappen we naar de Raad van State.
Als Eneco zou ik die vertraging
zwaar laten meewegen in de risico
analyse. Dankzij forse subsidies zijn
windprojecten erg interessant. En
grondeigenaren verdienen zo meer
dan ze ooit bijeen kunnen boeren.
Maar dat wil niet zeggen dat omwo
nenden zich dit door de strot moe
ten laten duwen. Ik zoek nooit ruzie,
maar laat niet over me lopen."
NATUURJOURNAAL
Vorige week zat er op de bui
tenmuur een nietig lieve
heersbeestje dat er in eerste
instantie een beetje bijzonder uit
zag. Binnen bij wat meer licht her
kende ik het beestje als het vloei-
vleklieveheersbeestje; een soort
die zijn naam dankt aan het wat
rommelige patroon van vlekken
en strepen, waarbij de vlekken
soms in elkaar overvloeien. Aan
dat laatste heeft deze soort zijn
naam te danken. De kleur van de
dekschilden is roze en ook dat is
een goed kenmerk om het vloei-
vlekje van andere soorten te on
derscheiden. Wat bijzonder is: dit
is nu al de derde keer dat ik een
lieveheersbeestje in de tuin vind
dat hier als zeldzaam beschouwd
wordt. Het is mijn allereerste
waarneming op de kleigrond, dus
die zeldzaamheid zal best wel
kloppen als je het vergelijkt met
het voorkomen van allerlei andere
lieveheersbeestjes. Anderzijds zie
je dat dergelijke zeldzaamheden
toch best vaak voorkomen, juist op
een plek waar je zo intensief kijkt
als in je eigen tuin. Met andere
woorden: de zeldzaamheid van dit
ini-mini beestje is relatief.
Op internet vind ik dat het
vloeivleklieveheersbeestje in
Zuid-Europa wel gebruikt wordt
voor de bestrijding van bladluizen
in de granaatappelteelt en
bij de teelt van pista
ches. Hetzelfde
wat hier in Ne
derland veel
gebeurd is
met het
veelkleurig
Aziatisch
lieveheers
beestje.
Die werd
geïmpor
teerd vanuit
China en Ja
pan om blad
luizen te bestrij
den. Maar zoals
meestal het geval is bij
de introductie van exoten liep
dat slecht af. Het Aziatisch lieve
heersbeestje is zeer agressief tegen
ons oorspronkelijk inheems ze-
venstippig lieveheers
beestje en die
dreigde door de
introductie van
zijn exoti
sche ver
want van
het toneel
te ver
dwijnen.
Boven
dien
bleek dat
dit exoti
sche kou-
kleumpje
nogal graag
binnenshuis over
wintert; een ver-
schijnsel wat je vaak ziet bij soor
ten met een exotische oorsprong.
Toen ook nog eens duidelijk werd
dat het veelkleurig Aziatisch lieve
heersbeestje zich bij gebrek aan le
vende prooien soms tegoed doet
aan wijndruiven was het beestje
definitief uit de gratie.
Gelukkig volgde er een verbod
op de import en het gebruik van
Aziatische lieveheersbeestjes en
sindsdien is het evenwicht gelei
delijk bezig om zich te herstellen.
Het vloeivleklieveheersbeestje
heeft niet alleen bladluizen op zijn
menu. Ook de larven van kleine
bladhaantjes (eveneens kevertjes)
vormen een belangrijke voedsel
bron. In het oosten van Nederland
is het vloeivlekje een gewone
soort, maar bij ons blijft het een
nogal schaarse en exclusieve ver
schijning.
donderdag 6 mei 2021
GO
'Als zelfs ik in verzet kom...'
Van de luwte naar het oog van de
storm: Just Jansz knokt met
Windstil Ossendrecht tegen
windmolens in de polder op het
randje van Zeeland en Brabant.
,,Ik voer actie tegen wil en dank."
Peter de Brie
Ossendrecht
- i - v tMagmgfw
- Just Jansz
Just Jansz is
het boegbeeld
geworden van
Windstil Ossen
drecht. ,,Ik zoek
nooit ruzie, maar
laat niet over me
lopen."
FOTO MARINA POPOVA
Een tweewekelijkse rubriek
over natuur in Zeeland
Chiel Jacobusse
Vloeivleklieveheersbeestje
