WERK Sluit niemand buiten in vacatureteksten Waarom we doen wat anderen doen Overledenenverzorger nationale vacaturebank 18 Je brein op het werk Kun je als vrouw reageren op een vacature voor klusjesman? En wat als gevraagd wordt of Nederlands je moedertaal is, en dat niet zo is? Experts vragen aandacht voor discriminerende taal in vacatures. en ik nou zo slecht met instructies?' vraag ik aan vriendin L. 'Nee, het was echt niet te begrijpen!' zegt ze. We gingen naar dezelfde coronateststraat om 's avonds naar een con cert te mogen. Zij was met de auto bij de ingang blijven staan, omdat ze niet wist waar ze heen moest. Ik fietste door, maar werd teruggestuurd om mijn fiets weg te zet ten en aan te sluiten in de rij auto's. De testmevrouw reikte een tissuedoos aan zodat ik mijn neus kon snuiten. Ik gooide het propje in een vuilnisbak, waarop ze 'nee!' gilde. Blijkbaar had het niet in die prul lenbak gemoeten, maar waarin dan wel? Later besefte ik dat ik mijn mondkapje niet had gebruikt, geen idee waar ik dat moest opzetten. Als ik iets lastig vind van deze coronaperiode, dan zijn het alle nieuwe handleidingen. Walste je eerst op de automatische piloot een winkel of kof- fietentje binnen, nu sta je te zoeken naar een ge plastificeerd A4'tje met ingewikkelde instructies. Vroeger bij gym kon ik al geen touw vastknopen aan de uitleg van de do cent die wilde dat je óver de kast sprong en óp de bok (of toch andersom?) Hoe dan? Liever kijk ik hoe anderen het doen. Die tic hebben we alle maal. Als we niet goed weten wat we moeten kiezen, doen we onbe wust wat anderen doen. Dat werkt meestal per fect. Blijkbaar weten an deren wel hoe het moet of hebben ze informatie die jij niet hebt. Als je in de rij staat voor de wc en iedereen negeert het laatste hokje dat vrij is, dan zal dat een reden hebben. We kopen de computer die volgens de site het meest ver kocht is en kiezen het ta feltje op het terras waar net mensen zaten. Toch loont het soms om verder te kijken. Dan blijkt dat laatste wc- hokje prima en die com puterbeoordeling nep. Wat doet een Een kwart van de mensen die in de afgelopen twee jaar gesolliciteerd hebben, heeft tijdens het proces discrimi natie ervaren. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Nationale Vacaturebank onder ruim duizend respondenten. Sollicitanten voelen zich vooral buitengesloten vanwege hun leeftijd, nationaliteit en gender. ,,Dat gevoel is helaas in veel gevallen terecht'', reageert Nicol Tadema, schrijfster van onder meer het boek Werven met woorden. ,,Ik zie regelma tig discriminerende vacatureteksten voorbijkomen. Het taalgebruik dat daarbij hoort, zit bij sommige organi saties diep ingebakken.'' Gedragsverandering Met haar tekstbureau Voor Tekst geeft Tadema werkgevers regelmatig advies over vacatureteksten. ,,Het merendeel van de mensen die vaca tureteksten opstelt, is zich onbewust van hun discriminerende taalge bruik'', zegt ze. ,,Dat zijn over het algemeen geen tekstschrijvers, maar bijvoorbeeld teammanagers, recrui ters of hr-medewerkers. Wanneer ik aangeef dat dit niet is toegestaan, zie ik ze oprecht schrikken. Daarna wordt de tekst aangepast.'' Tadema vindt het belangrijk dat buitensluitend taalgebruik in vacatu reteksten wordt aangekaart. ,,Over het algemeen hebben de mensen die dat schrijven juist het beste met an deren voor'', licht ze toe. ,,Door er met hen over in gesprek te gaan, is een gedragsverandering snel ge maakt.'' Toch is een 'inclusieve' tekst schrij ven, die voor iedereen geldt, gemak kelijker gezegd dan gedaan, zegt Sterre Leufkens, docent Nederlandse taalkunde aan de Universiteit 'Er is één hokje: daarin zit de heteroseksuele, witte man. Verder valt iedereen erbuiten' Utrecht. ,,Ik denk dat de mensen die vacatureteksten schrijven neutraal proberen te zijn, maar dat is lastig vanwege onze taal'', licht ze toe. ,,In het Nederlands heb je eigenlijk geen neutrale woorden.'' Loodgietster? Volgens Leufkens ligt de oorsprong van ons onbewuste taalgebruik deels bij de voorbeelden die we in de maat schappij zien. ,,In Nederland denken we bij een wetenschapper bijvoor beeld vaak aan een wit persoon, om dat die hier het meeste voorkomen. Je kunt in een taal niet zichtbaar maken dat je ook mensen met een andere achtergrond bedoelt.'' Dat er in het Nederlands geen neu trale woorden bestaan, zorgt volgens haar vooral bij beroepsnamen voor problemen. ,,Het vrouwelijke woord voor een bepaalde functie heb je mis schien wel geleerd, maar in het dage lijks leven kennen we meer voorbeel den van mannelijke loodgieters dan van vrouwelijke. Bij secretaresses wordt door datzelfde effect weer automatisch aan een vrouw gedacht.'' Daarin schuilt volgens UvA-taal- wetenschapster Ingrid van Alphen nu precies het gevaar. ,,Veel vrouwen en mensen die non-binair zijn, heb ben de mannelijke vorm allang aan vaard. Dit komt doordat ze nooit in aanraking zijn gekomen met een vrouwelijke vorm. Dat is het pro bleem.'' Van Alphen wijdde een groot deel van haar carrière aan onderzoek naar taal en gender. ,,Dat het gebruik van de vrouwelijke vorm van functiebe- Je vindt je nieuwe baan op nationalevacaturebank.n wie je ook bent, wat je ook wil worden DONDERDAG 6 MEI 2021 GO Neuropsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragin gen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? B Lijkt dit je wat? Kijk voor vacatu res op de site van deze krant bij /werkt SYLVIA GEENJAAR (64) is overledenenverzorger bij Barbara Uitvaartverzorging. Wat doe je precies? ,,Ik was en kleed de overledene en zorg dat het haar netjes zit." Wat is het mooiste aan je werk? „Familieleden erbij betrekken.'' In samenwerking met Nationale Vacaturebank Als je denkt aan 'de directeur', wie zie jij dan voor je? SANNE MEIJER - INGRID VAN ALPHEN

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2021 | | pagina 18