Commission européen
European Commission
8 NIEUWS
CORONA BESTRIJDING
Via een stroeve vaccinatiecampagne ploetert
Nederland zich binnen Brusselse kaders naar het einde
van de coronacrisis. Lege restaurants, volle ziekenhuizen: hoe
helpt de EU eigenlijk bij de coronabestrijding?
at we te dan
ken hebben
aan de Euro
pese Unie?'',
verzucht een
bron op het Binnenhof. ,,Laat me
even denken.'' Nog niet zo veel, is
impliciet de boodschap. Het 'ver
driet van Brussel' is groot: er was
gedoe rond de inkoop van vaccins
en praktische procedures rond het
verlenen van keurmerken slepen
maar voort. Een aanvraag kan
zomaar anderhalf jaar lopen, al
worden nu sneller ontheffingen
verleend. Jaloers keek men afgelo
pen jaar op het Binnenhof naar de
VS of het Verenigd Koninkrijk,
landen die niet gehinderd werden
door trage beleidsmolens.
En het is ook pijnlijk: wie de in
ternationale ranglijstjes raad
pleegt, ziet dat de EU qua gezette
prikken nog altijd ver achterloopt
op landen als Israël, Amerika en
dus ook het VK, dat vorig jaar uit
de unie stapte. Terwijl terrassen
er vaak weer vol zijn en zieken
huizen leeg, is het in de EU op de
meeste plekken nog andersom.
Hoe dat komt? Kort door de
bocht: Brussel is een politiek-
bestuurlijk gedrocht dat leidt tot
halfbakken besluiten en onein
dige vertragingen. Deels klopt die
onderbuikanalyse, zegt Remco
van de Pas, expert internationale
volksgezondheid en verbonden
aan Clingendael en het Instituut
voor Tropische Geneeskunde in
Antwerpen. ,,De manier waarop
de EU is ingericht léidt tot vertra
ging." Maar, vervolgt Van de Pas,
dat komt niet omdat Brussel dat
zelf wil. ,,Dat is omdat de 27 lid
staten het zo hebben ingericht. De
Europese Commissie mag pas
handelen als alle regeringsleiders
dat goedkeuren.''
Toen de coronacrisis uitbrak,
had de EU op het gebied van
volksgezondheid 'geen enkele be-
voegdheid', stelt Justus de Visser,
oud-diplomaat, voormalig
ambassadeur en schrijver van een
boek over de EU en de corona
crisis. ,,Lockdownmaatregelen,
winkelsluitingen, de volgorde
waarin een bevolking wordt ge
vaccineerd, daar heeft Brussel
allemaal niets over te zeggen.''
Kortzichtig
De EU-lidstaten houden een on
derwerp als volksgezondheid lie
ver volledig in eigen hand, consta
teert ook Europarlementariër
Sophie in 't Veld (D66). ,,Als je het
mij vraagt nogal onnozel en kort
zichtig. Het betekent wel dat de
EU totaal geen middelen in de ge
reedschapskist had toen de crisis
uitbrak. Met touwtjes en plak
band is er vorig jaar een vaccin-
inkoopstrategie op touw gezet.''
Hoe vooral lidstaten onderling
de boel een paar versnellingen
kunnen vertragen, is te zien bij het
Europese inkoopprogramma voor
mondkapjes, schorten en andere
beschermingsmiddelen. Eind ja
nuari 2020 ligt er een plan, maar
lidstaten wachten een maand
voordat er een klap op gegeven
wordt. Rijkelijk laat als je weet dat
midden februari experts waar
schuwen dat de mondkapmarkt
'leeg is'.
Illustratief voor de stroeve aan
pak is ook de 'vaccinatiecoup' die
de Nederlandse minister van
Volksgezondheid Hugo de Jonge
samen met zijn collega's in Duits
land, Frankrijk en Italië pleegde.
De Jonge, gefrustreerd over het ge
brek aan actie in Brussel, ging met
deze 'vaccin-alliantie' zelf in on
derhandeling met AstraZeneca, en
maakte in juni de eerste deal. Hoe
wel de landen benadrukten dat ze
de ingekochte 300 miljoen doses
eerlijk over de EU-landen zouden
verdelen, was de Europese Com
missie net als veel collega-lidsta
ten woest over het wilde verbond.
,,Het was misschien leuk om een
mooi nummertje te kunnen ma
ken in de eigen nationale media,
maar het was een bezopen idee'',
zegt oud-diplomaat De Visser.
,,Een paar weken eerder hadden ze
in de EU nog afgesproken om sa
men op te trekken. Natuurlijk
krijg je dan meteen de volle laag.''
En het is ook een beetje flauw,
vindt In 't Veld. ,,Bijna elke lid
staat, ook Nederland, durft het
niet aan om de Commissie meer
bevoegdheden te geven. Dus voor
elke scheet moeten alle 27 lidsta-
ten weer apart toestemming ge
ven. En vervolgens ga je klagen dat
'Brussel' niet opschiet." Ook Van
de Pas vindt dat de lidstaten 'boter
op hun hoofd' hebben. ,,Ze willen
alle controle en regie in handen
houden, en daarmee vertragen ze
zelf de boel.'
Het idee van de vaccin-alliantie,
gevormd door vier van de rijkste
EU-landen, appelleert desondanks
aan een gevoel dat ook hier leeft.
Als we zelf de vaccins hadden in
gekocht, zouden we dan niet veel
meer succes hebben gehad? We
hebben immers geld zat
Kenners gruwen van het idee
dat landen tegen elkaar opbieden.
D66'er Sophie in 't Veld zegt: ,,Met
Eerste prik gehad
dinsdag 4 mei 2021
GO
Personeel
van de Pfizer-
fabriek waar
coronavaccins
worden ge
maakt in het
Belgische
Puur.
FOTO REUTERS
M Commissie
voorzitter
Ursula von
der Leyen op
een perscon
ferentie
over corona
vaccinaties.
FOTO REUTERS
'Meer lef en
leiderschap bij
volgende crisis'
Niels Klaassen
Chris van Mersbergen
Den Haag
Percentage van de bevolking dat
minstens één prik heeft gehad.
040521 BRON: OurWorld in Data, RIVM, Stand 2 mei
Coronavirus
Vaccine
mjectinn only
