NIEUWS 3
Informateur: nu nog even niet gaan praten over wie met wie in kabinet wil
Informateur Herman Tjeenk Willink
merkte nog wat 'ongemak' bij par
tijen, maar zijn algemene indruk: er is
weer ruimte voor een nieuw kabinet
onder leiding van premier Mark Rutte.
Alleen moet de VVD-leider dan nog
wel eerst een soort sollicitatiegesprek
voeren met de andere partijen in de
Tweede Kamer. Daarin moet hij dan
laten zien dat hij - net als iedereen -
voorstander is van een nieuwe
bestuurscultuur in Den Haag.
Tjeenk Willink presenteerde giste
ren zijn eindrapport. Nadat de forma
tie in een impasse was geraakt, werd
de ervaren informateur aangezocht
om een oplossing te zoeken. Hij moest
op zoek naar mogelijkheden om het
onderlinge vertrouwen te herstellen.
Uit de gesprekken die hij met de frac
tievoorzitters van de zeventien par
tijen in de Tweede Kamer voerde,
blijkt dat alleen PVV, SP en Bijl
samenwerking met Rutte uitsluiten.
Zonder de VVD is er eigenlijk geen
meerderheidscoalitie te vormen.
Partij voor de Dieren, Denk en Boer
BurgerBeweging (BBB) zeggen het
'niet geloofwaardig' te vinden. Bij de
rest is de deur niet dicht. Zelfs niet bij
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers
Partijen die Rutte niet
uitsluiten, staan ook
niet meteen klaar om
hem te omarmen
die vier weken geleden nog zei niet
meer met Rutte te willen. Achter ge
sloten deuren vertelde hij Tjeenk Wil
link echter dat hij samenwerking met
niemand uitsluit, blijkt uit de
gespreksverslagen. Al ziet Segers 'nu'
geen rol voor zijn partij in de formatie.
Typerend is ook een uitspraak die
D66-leider Sigrid Kaag donderdag
avond deed in een debat over de toe
slagenaffaire. Op 1 april diende ze nog
een motie van afkeuring in tegen
Rutte en zei: ,,Hier scheiden onze we
gen.'' Donderdagavond legde ze uit dat
ze daarmee niet voor eeuwig afstand
van hem nam. ,,Ik bedoelde: ik sta op
een ander punt van vertrek.''
Kortom: het beweegt in Ruttes rich
ting, maar daarmee is de formatie nog
niet vlot getrokken. ,,Dat partijen iets
niet uitsluiten, wil niet zeggen dat zij
een kabinet onder Rutte bij voorbaat
omarmen'', benadrukte Tjeenk Wil
link. Want partijen willen nog wel dat
de VVD-leider openlijk boete doet. In
Den Haag heeft iedereen de mond vol
van 'nieuwe bestuurscultuur', 'meer
dualisme', 'minder achterkamertjes',
'meer transparantie'. Rutte moet nu
laten zien dat hij na drie kabinetten te
hebben geleid, begrijpt dat het anders
moet. Volgens de VVD komt de partij
leider volgende week met zijn ideeën
daarover. Rutte wil daar ook een tv-
interview over geven.
Overigens benadrukt Tjeenk Wil
link nogmaals dat het te makkelijk is
om Rutte symbool te maken van een
politieke cultuur waar 'hij niet in zijn
eentje verantwoordelijk voor is'. Het
zijn partijen zelf die graag met elkaar
overleggen achter gesloten deuren om
besluitvorming voor te koken.
Waarschuwing
Veelzeggend is dat uit het gespreks
verslag met de informateur blijkt dat
zowel GroenLinks-leider Jesse Klaver
als PvdA-leider Lilianne Ploumen
waarschuwen voor een (te) dun
regeerakkoord, ook iets waar iedereen
nu de mond van vol heeft. Klaver is
echter bang dat er dan alleen globale
afspraken worden gemaakt, terwijl
zijn partij juist gedetailleerde afspra
ken wil maken over het klimaatbeleid.
De partijen komen pas op 12 mei
weer bijeen om te overleggen hoe het
verder moet in de formatie. Tjeenk
Willink stelt voor niet al meteen te
gaan praten over wie met wie in een
kabinet wil, maar eerst met zijn ze
ventienen te debatteren over de vraag:
welke grote problemen moet een
nieuw kabinet aanpakken? Partijen
die daar dezelfde ideeën over hebben,
zouden dan later met elkaar kunnen
praten over een nieuw kabinet.
Achter de schermen hebben Kaag,
Ploumen en Klaver al de nodige kopjes
koffie gedronken. Rutte heeft altijd
gezegd dat hij 'niet met een wolk aan
linkse partijen' wil regeren. Maar dat
was voordat hij bijna melaats werd
verklaard door iedereen.
FORMATIE
De minister
president is
in Nederland
meer president
dan minister
zaterdag 1 mei 2021
Rutte moet solliciteren
naar zijn eigen baan
De partijen nemen er de tijd voor in
de formatie. Tijd kan helpen om ze
zover te krijgen dat ze toch weer
met VVD-leider Mark Rutte gaan
samenwerken. Want informateur
Herman Tjeenk Willink ziet een
route naar een kabinet-Rutte IV.
Tobias den Hartog
Hans van Soest
Den Haag
Informateur Herman Tjeenk Willink overhandigde gisteren zijn verslag aan voorzitter van de Tweede Kamer Vera Bergkamp. foto anp
Premier Mark Rutte is prima in
staat om de bestuurscultuur
in Den Haag te veranderen,
zegt de afgezwaaide informa
teur Herman Tjeenk Willink.
,,Na onze gesprekken heb ik
daar alle vertrouwen in.''
Peter Winterman
Den Haag
In zijn eindverslag zet Tjeenk
Willink (79) alle lichten op
groen voor een vierde kabinet-
Rutte. Volgens de formatie
veteraan moet er wel flink wat
veranderen in de Haagse
bestuurscultuur: minder over
leggen achter de schermen,
een onafhankelijke Tweede
Kamer en een regeerakkoord
dat niet langer helemaal dicht
getimmerd wordt.
U schrijft ook dat er een 'an
dere invulling van het minis
ter-presidentschap' nodig is.
Wat moet een nieuwe premier
volgens u anders doen?
Tjeenk Willink gaf gisteren een toelichting op zijn eindrap
port over de formatie van een nieuw kabinet. foto phil nijhuis
„Door allerlei omstandigheden
is de minister-president in
Nederland meer president dan
minister. Daardoor is Rutte
symbool geworden van de
bestuurscultuur waaraan hij lei
ding heeft gegeven, maar waar
van hij niet de enige represen
tant is. De minister-president is
zich daarvan bewust, dat heeft
hij al gezegd. Het huidige coali-
tieoverleg op maandag, dat is
toch niet goed. Dat holt het col
legiaal overleg in de minister
raad uit. Nou, dat is iets con
creets waar je aan kunt werken.
Dat doorbreekt wel een
patroon, overigens ook een
patroon van de coalitiepartijen
en de fractievoorzitters zelf.''
Kunt u meer concrete veran
deringen noemen?
,,Nee, de minister-president
heeft gezegd dat hij daarover
nadenkt. En dat hij daarover
binnenkort met zijn gedachten
zal komen. Hij maakt die dingen
dagelijks mee, ook de spanning
waar je onder staat, dus hij kan
het beste die dingen naar voren
brengen.''
Denkt u dat premier Rutte zélf
in staat is die verandering
teweeg te brengen?
,,Ja. Ik acht hem tot veel in
staat. Maar ik ben dus ook
benieuwd naar die gedachten.
En na onze gesprekken heb ik
daar alle vertrouwen in.''
