l
8 ZEELAND
Frits Barend spreekt op 4 mei tijdens herdenking in Vlissingen
Online digitale herdenking 4 mei
i i I 'f IS g
In het boek Matzes en Mie ontrafelt
Barend samen met zijn vrouw Ma
rijke van Haeften de familiehisto
rie. Barends joodse ouders doken
onder en wisten zo de oorlog te
overleven. Veel andere familiele
den, onder wie zijn grootouders
van vaders kant, zijn vermoord
door de nazi's. De familie van Ma
rijke zat tijdens de oorlog gevangen
in een van de Jappenkampen in het
toenmalige Nederlands-Indië.
,,Klopt! Dat leggen wij in ons boek
uit. Als zogenaamde BN'er kun je
niet verborgen houden dat je joods
bent, was haar gedachte. 'En dat
mag je je familie niet aandoen, dat
ze last krijgen van jouw afkomst.
Luister nou toch eens!', zei ze tegen
mij. Als mensen aan haar vroegen
of ze trots op mij was, zei ze: 'Wat
heb ik eraan? Straks overkomt hem
nog wat, of zijn kinderen'. Ik vrees
dat ze een beetje gelijk heeft gekre
gen. Marijke en ik zijn opgegroeid
in de jaren zestig; wij waren ervan
overtuigd dat de tijd van het antise
mitisme nooit terug zou keren.
Mijn dochter Barbara deelde eens
snoep uit op school. Toen zei een
kind tegen haar: 'Ik wist niet dat jo
den konden delen.'
Krankzinnig. Dat Nehalennia-
scholieren in Middelburg een span-
Wij waren ervan
overtuigd dat de tijd
van het
antisemitisme nooit
terug zou keren
doek boven de ingang van hun
school 'Schularbeit macht spass'
ophingen zonder enige associatie
met het bord 'Arbeit macht frei' bij
de ingang van Auschwitz, neem ik
de leerlingen niet eens kwalijk. Die
ondoordachte actie toont het be
lang van misschien wel verplicht
onderwijs over de holocaust, over
uitsluiting."
,,Naar mijn idee heeft dat zijn oor
sprong in de jaren tachtig. In Lon-
den heb je Tottenham Hotspur, een
van de vier grote clubs daar, die be
kend staat als joods. Hun aanhan
gers noemen zich de Yids, joden
dus, en droegen de Israëlische vlag
met zich mee. De 'Spurs' speelden
een keer tegen Ajax en later ook
Feyenoord. Daarna heeft de Ajax-
aanhang het opgepikt. Ze namen
voor het eerst zelf een Israëlische
vlag op de tribune mee en er kwa
men spreekkoren: 'wij zijn joden,
wij zijn superjoden, wij zijn Ajax-
joden'. Als reactie daarop kwamen
de Feyenoord-supporters vrij snel
met 'wij gaan op jodenjacht' en
werden Amsterdammers en Ajacie-
den per definitie kankerjoden. Het
is volledig uit de hand gelopen. Ik
moet zeggen, de huidige bestuurs
leden en ook de leiding van de voet
balclubs en de spelers zelf doen hun
best om de scherpste kantjes er
vanaf te halen. Maar we zijn er nog
lang niet. Het ideaalbeeld is toch dat
jouw kind met een Feyenoord-shirt
hand in hand naar het voetbalsta
dion kan gaan met mijn kind in
Ajax-shirt. Dat kan nu niet. Dan is
er altijd wel een gek die daarop re
ageert."
,,Dat mensen uitgemaakt worden
voor vuile homo, vuile Turk, dat ze
worden uitgescholden omdat ze
Marokkaan zijn, jood of weet ik veel
- dat snijdt door mijn ziel. Maar dat
is de consequentie als je in groepen
denkt. Dan gaan mensen anderen
beoordelen op afkomst of identi
teit. Denk niet in groepen, maar in
mensen! Mijn ouders zijn in de oor
log verraden door een Nederlandse
buurvrouw. Terwijl een Duitse of
ficier mijn broer en ouders gered
heeft, door bij de huiszoeking een
oogje toe te knijpen."
,,Wat mij betreft is 5 mei groter dan
Koningsdag. Dat gaat ergens over.
Op 4 mei herdenken wij dat
102.000 Nederlandse, joodse land
genoten zijn vermoord, alleen om
dat ze niet voldeden aan de rassen
wetten van het heersende gezag.
Nu waren het de joden, maar voor
hetzelfde geld bedenkt iemand op
een dag dat alle brildragende vrou
wen van 60 eraan moeten. Of alle
kinderen in een invalidenwagentje,
of iedereen met een hoofddoekje.
5 mei is onze
nationale feestdag.
Want toen hebben we
onze vrijheid
teruggekregen
Het was volkomen willekeurig, de
reden is er later bij bedacht. Dat
idee dat er bij de joden wat te halen
viel bijvoorbeeld, is volkomen uit
de lucht gegrepen! De rijke jood is
een mythe. Er is een bekend mopje
over een kinderrijk joods gezin.
Moeder hangt uit het raam en
roept haar tien kinderen naar bo
ven: kindjes, kom thuis, vader
slacht een haring! Negentig pro
cent van de joden was straatarm,
vormde het zogenaamde lompen-
proletariaat. Met alle respect, ik
gun iedereen zijn Koningsdag,
maar 5 mei is onze nationale feest
dag. Want toen hebben we onze
vrijheid teruggekregen."
zaterdag 1 mei 2021
'Denk in mensen, niet in groepen'
Frits Barend: ,,Als je in groepen denkt, in plaats van individuen, ga je anderen beoordelen op afkomst of identiteit." foto neeltje kleijn
Tijdens een eindexamenstunt op scholengemeenschap Nehalen-
nia in Middelburg hingen scholieren dit spandoek op. Frits Barend
neemt het hen niet kwalijk: ,,Het toont het belang van misschien wel
verplicht onderwijs over de holocaust." foto ssg nehalennia
De lezing van Frits Barend wordt
gevolgd door een paneldiscus
sie. Aan tafel schuiven dan ook
Aad Vos (bestuurslid Stichting
Synagoge Middelburg) en Jon
van Caspel, adviseur Stichting
Oorlogsjaren Vlissingen aan.
Dagvoorzitter is Jan Koopman,
voorzitter van de Stichting Oor
logsjaren Vlissingen.
De digitale herdenking duurt
van 15.00 tot 17.00 uur en is
te volgen via een link op de
website van de Stichting Oor
logsjaren Vlissingen, oorlogs-
jarenvlissingen.nl
Journalist en presentator Frits
Barend (van onder meer het te
levisieprogramma Barend Van
Dorp) kan uit persoonlijke erva
ring vertellen wat antisemitisme
is. Hij spreekt daar op 4 mei over
op uitnodiging van de Stichting
Oorlogsjaren Vlissingen. Vanuit
de Sint Jacobskerk wordt dan
een digitale 4 mei herdenking
gepresenteerd rond het thema
antisemitisme, racisme en dis
criminatie - in het verleden en in
het heden.
Ondine van der Vleuten
Vlissingen
Uw moeder schijnt niet blij te
zijn geweest dat haar zoon jour
nalist werd. Nog veel minder,
toen u bekend werd.
-Frits Barend
Wat is dat toch, die anti-joodse
spreekkoren in de voetbalstadi
ons?
Waar komt dat gedrag vandaan?
-Frits Barend
