7
is sprake van manipulatie en een afrekencultuur'
Hoofd: 'Ik herken de kritiek niet'
Machtsmisbruik,
vriendjespolitiek en
seksuele intimidatie
zouden aan de orde van i
de dag zijn bij WOD, de
undercoverafdeling van
de politie. De vuile was
wordt buiten gehangen
na de zelfmoord van een
undercoveragent.
Binnen het team heerst wantrou
wen tegen de leiding en is sprake
van manipulatie en een afrekencul
tuur, zeggen undercoveragenten te
gen deze krant. ,,Wie kritiek uit op
de leiding, wordt er snoeihard uit
gewerkt." In de afgelopen jaren zijn
meerdere undercoveragenten uit
het team gezet, al dan niet met een
afkoopsom en zwijgplicht. ,,Velen
zitten thuis met PTSS, achtervol
gingswaanzin of een drankpro
bleem."
De begeleiding van undercover
agenten, die soms hun leven in de
waagschaal leggen om binnen te
dringen bij criminele organisaties,
schiet volgens hen ernstig tekort.
,,De leiding heeft te weinig ver
stand van ons specifieke werk en
drukt desondanks zijn eigen zin
door, waardoor operaties gevaar lo
pen."
Volgens de undercoveragenten is
de afdeling in enkele jaren tijd afge
gleden van een club die internatio
naal hoog aanzien genoot, tot een
partner waar verschillende landen
moeite mee hebben. Zo is de relatie
met Belgische collega's geschaad en
is een 'kansrijke' operatie in Dene
marken stilgelegd vanwege getroe
bleerde verhoudingen.
Deuk
Het vertrouwen in de leiding van
Werken Onder Dekmantel, kort
weg WOD, heeft een enorme deuk
opgelopen nadat recent een zoge
heten infiltrant uit het team zelf
moord heeft gepleegd. Na jaren un
dercover te hebben gewerkt, zat
zijn afgesproken termijn erop. Hem
was een andere functie binnen de
heimelijke afdeling beloofd, maar
die belofte was weer ingetrokken.
,,Iedereen is aangeslagen en vindt
het verschrikkelijk voor zijn fami
lie", zegt een collega. ,,We kunnen
niet bewijzen dat dit vanwege het
werk is gebeurd, maar de manier
waarop met hem is omgegaan, zal
niet hebben geholpen."
Jannine van den Berg, hoofd van
de Landelijke Eenheid, zegt geen
uitspraken te mogen doen over de
afdeling WOD, maar bevestigt dat
'een collega binnen het heimelijke
werk is overleden'. Ze noemt het
nieuws 'verschrikkelijk voor de fa
milie en naaste collega's'. De politie
is bezig met het optuigen van een
commissie die het sterfgeval gaat
onderzoeken. ,,We willen weten of
mensen voldoende begeleiding
krijgen, inclusief degenen die af
scheid nemen van dit werk."
Die begeleiding schiet ernstig te
kort, zeggen meerdere undercover
agenten tegen deze krant. Hoewel
De manier waarop
met hem is
omgegaan, zal niet
hebben geholpen
het volledig tegen hun natuur is,
zijn ze naar de pers gestapt, zo hoog
is de nood die ze voelen. ,,Crimine-
len mogen geen lachende derde
worden van het feit dat wij naar de
media stappen. Maar we glijden af
door de problemen en het manage
ment wil er niet naar luisteren. We
worden aan ons lot overgelaten."
Tot enkele jaren geleden genoot
de afdeling WOD internationaal
hoog aanzien. ,,We waren fucking
goed: snel, flexibel, creatief." Maar
sinds een aantal jaar gaat de afde
ling gebukt onder machtsspelletjes
en intriges, vertellen de underco
vers. Wie dwarsligt, of kritiek uit op
de leiding, wordt eruit gewerkt. ,,Er
zijn dan twee opties. Je werkt mee
en krijgt een mooie nieuwe functie
aangeboden. Maar wie niet mee
werkt, krijgt de grootste proble
men."
Een voorbeeld. Twee collega's
werden op het matje geroepen om
dat zij lasterpraat zouden versprei
den over een vrouwelijke team
chef. De vrouw zou zich op een in
ternationaal congres hebben opge
drongen aan een buitenlandse un
dercoveragent. ,,Onze twee col
lega's werden beschuldigd van op
ruiing, want volgens de leiding
klopte het verhaal aantoonbaar
niet. Maar zij checkten het verhaal
bij die undercoveragent en het
bleek wél te zijn gebeurd. Deson
danks moesten ze het veld rui
men." Een ander vult aan: ,,Het in
cident verstoorde de verhoudingen
met het buitenland zodanig dat
een belangrijke operatie moest
worden stopgezet."
Het is niet het enige verhaal van
seksuele intimidatie. Een mede
werker van WOD werd beschul
digd van handtastelijkheden bij
verschillende vrouwelijke collega's.
,,In één geval zou het zelfs gaan om
een concrete aanranding, wat na
tuurlijk een strafbaar feit is. Het in
terne bureau VIK heeft de zaak on
derzocht, terwijl deze zaak ernstig
genoeg lijkt om de Rijksrecherche
in te schakelen."
Grote incidenten worden onder
het tapijt geveegd, kleine fouten
worden meteen afgestraft door de
chefs, concluderen WOD'ers. ,,Tel-
kens vallen de klappen op de werk
vloer, terwijl het management het
probleem is. Het heeft ertoe geleid
dat mensen hun mond niet meer
durven open te trekken."
Weinig steun
Undercoveragenten zeggen on
danks hun risicovolle werk weinig
steun te ervaren van hun eigen or
ganisatie. ,,Sommigen lijden aan
PTSS, achtervolgingswaanzin, of
hebben een drank- of gokversla
ving opgebouwd. Naar die mensen
moet echt beter worden omgeke
ken."
Wie na zijn afgesproken periode
met het gevaarlijke werk stopt,
krijgt nauwelijks nazorg, zeggen ze.
,,Terwijl je nog steeds veel stress er
vaart. Je hoeft maar één keer her
REACTIE
kend te worden op straat en het kan
verkeerd aflopen. Je blijft als infil
trant zitten met angstgevoelens: is
die crimineel die ik gepakt heb al
vrijgelaten? Wie kampt er nog met
wraakgevoelens?"
Het dieptepunt in de crisis die
undercoveragenten ervaren, vormt
de volkomen onverwachte zelf
moord van een collega. Is de zelf
moord werkgerelateerd? ,,Ik durf
het niet te zeggen", zegt een be
trokkene. ,,Maar dit gedoe met zijn
vervolgfunctie heeft het er natuur
lijk niet beter op gemaakt. We vin
den het allereerst verschrikkelijk
voor zijn familie. En het is te hopen
dat zo'n trieste gebeurtenis er uit
eindelijk toe leidt dat er iets gaat
veranderen in onze begeleiding. Dit
is een eliteteam, waar heel slecht
mee wordt omgegaan."
zaterdag 24 april 2021
PC
Zware kritiek op leiding
van geheime politiedienst
Koen Voskuil
Driebergen
"ft
Speciale arrestatieteams komen in actie na geslaagde infiltraties van WOD-undercoveragenten in criminele organisaties. foto bert jansen
-Anonieme collega van WOD-
agent die zelfmoord pleegde
Jannine van den
Berg, hoofd van de
Landelijke Eenheid,
zegt de kritische
signalen binnen
WOD 'niet te her
kennen'. Wel erkent
ze dat sommige
leden vanwege
'grensoverschrijdend
gedrag' de afdeling
gedwongen hebben
verlaten. De crisis bij
WOD staat niet op
zichzelf. Binnen de
Landelijke Eenheid
speelt een veelheid
aan problemen. De
Inspectie Justitie en
Veiligheid schreef
eerder een kritisch
rapport over zuster
dienst DLIO en stort
zich nu versneld op
de problemen bin
nen Afgeschermde
Operaties.
Twee jaar geleden
pleegde een techni
sche medewerker
van de Landelijke
Eenheid ook al zelf
moord. Hij had aan
de bel getrokken
omdat hij werd ge
pest door collega's.
