4
CORONA VACCINATIECHEF RIVM
Als hoofd van de prikcampagne beleeft RIVM-
vaccinatiechef Jaap van Delden stormachtige tijden.
De vaccinatietrein lijkt eindelijk op gang gekomen, en dat is
positief. Maar dat niemand weet hoeveel prikken er precies
gezet zijn, zit wel dwars. ,,Dat is niet zo comfortabel.''
Er lijkt het idee te leven
dat het RIVM zonder veel
ervaring aan de klus is
begonnen. Echt grote onzin
oen die andere Jaap
van D. van het
RIVM, Jaap van Del
den (42), gevraagd
werd de uitvoering
van de Nederlandse
vaccinatiecampagne
te gaan leiden, overzag hij dat hij 'het
niet overzag', zegt hij. Het bleek de
juiste analyse, want het aantal hob
bels op de weg was bijna ontelbaar.
Een verkeerde inschatting over welk
vaccin als eerste zou komen, aller
hande gedoe rond het AstraZeneca-
vaccin, een politiek die besloot tot
tientallen verschillende doelgroepen:
het is slechts een greep uit alle uitda
gingen die Van Delden tegenkwam.
,,Elk uur een nieuw avontuur'', vat
de vaccinatiechef samen, gezeten in
een statige vergaderzaal in het oude
RIVM-gebouw in Bilthoven. Einde
lijk is er even tijd om uit te blazen.
De vaccinatietrein lijkt dan toch op
gang gekomen. De grote prikaantal-
len waar Nederland zo lang tegenaan
hikte, zijn eindelijk in zicht. Per dag
worden nu zo'n 100.000 inentingen
toegediend, meldt althans het coro
nadashboard van de overheid. De ko
mende weken gaan die aantallen ver
der omhoog, tot boven de miljoen
per week. Van Delden - brilletje met
ronde glazen, wakkere blik - heeft er
'ontzettend veel zin' in die 'grote vo
lumes te gaan wegprikken'. ,,Dat het
appeltje-eitje wordt, wil ik niet zeg
gen. Maar ik heb er echt alle vertrou
wen in dat het goedkomt.''
,,Jawel, want in Zeeland krijgen men
sen van 63 en 64 jaar alweer bijna
hun tweede AstraZeneca-prik. Maar
op een gegeven moment is het na
tuurlijk wel zo dat we met AstraZe
neca klaar zijn. Dat moment komt
wat sneller dan voorzien, omdat Pfi
zer meer is gaan leveren. We schatten
dat we de leveringen AstraZeneca die
we vanaf de tweede helft van mei
krijgen, grotendeels niet meer nodig
hebben.''
,,Het idee is altijd al geweest: we ko
pen meer vaccins dan we nodig heb
ben, omdat er vaccins zouden kun
nen uitvallen. Als Europa vaccins
overhoudt, zouden ze verdeeld kun
nen worden onder minder rijke lan
den. En misschien zou je een deel
kunnen bewaren voor later.''
Je zou ze ook kunnen geven aan
kwetsbare 60-minners, die met
smart op een vaccin zitten te
wachten en zelf de afweging ma
ken dat ze het heel kleine risico op
de bijwerking voor lief nemen. Het
Europese medicijnagentschap
EMA heeft zelf gezegd dat de
voordelen van het AstraZeneca-
vaccin opwegen tegen de risico's.
,,Ja, maar de Nederlandse Gezond
heidsraad heeft iets anders gezegd.
Wij hebben genoeg andere vaccins
ingekocht om aan 60-minners aan te
bieden. Bovendien krijg je bij Astra
Zeneca pas na twaalf weken de
tweede prik. Bij Pfizer en Moderna is
dat zes weken en bij Janssen is er
maar één prik nodig. Dat speelt ook
mee in de afweging. Bovendien heb
ben we nu nog geen doses AstraZe
neca over.''
Paspoort
Jaap van Delden
kunnen ze nergens meer kwijt,
want alle 65-plussers kunnen nu
een afspraak maken om geprikt te
worden met Pfizer. Zij zullen mis
schien eerder op die prik wachten.
„Terecht. Als ik 66 was en de huisarts
zou me bellen, zou ik me ook afvra
gen: vandaag AstraZeneca, of over
twee of drie weken Pfizer? We gaan
huisartsen daarom nog preciezer be-
leveren, zodat kleinere leveringen
mogelijk zijn en ze daardoor minder
overhouden.''
,,Nee, ik weet niet precies hoe
veel er bij huisartsen ligt. Zo'n
twee miljoen prikken van het
totaal zijn inderdaad geba
seerd op schattingen. Dat zijn
de inentingen die zijn toege
diend bij huisartsen en instel
lingen. Hun registratiesyste
men zijn wel gekoppeld aan
ons centrale systeem, maar het
doorgeven van de data loopt ge
woon achter. Bij de huisartsen
hebben we bijvoorbeeld maar de
helft van de gegevens binnen.
En bij de zorginstellingen is
het ook echt niet
up-to-date. We werken
er hard aan om dat beter
te krijgen. Het getal dat
we nu hebben, is de
beste inschatting die
we kunnen maken, naar
eer en geweten.''
,,Ja, dat is lastig. Er zit
gewoon
marge in dat getal, dat zou ik zelf na
tuurlijk ook liever anders zien. Schat
tingen zijn niet zo comfortabel. Je
werkt liever met registraties.''
„Geschrokken niet. Ik loop al langer
mee in de zorg, dus ik weet hoe het
zit met dingen als digitalisering en
de wetgeving rond privacy. Maar het
zou goed zijn als het anders was. Dit
gaat één van de dingen zijn van de
evaluatie van de coronacrisis.''
,,We zien dat de vaccinatiebereidheid
bij de vaccins van Pfizer en Mo
derna hoger lijkt dan bij Astra
Zeneca. Nu zijn we heel erg gericht
op het vaccineren van de hele vol
wassen bevolking. Maar het kan zo
zijn dat je je straks nog eens op één
bepaalde groep richt, om daar de
vaccinatiegraad te verhogen. Bij
die groepen zou je veegrondes
kunnen houden, waarbij je ieder
een die niet gevaccineerd is nog
een keertje langsgaat.''
zaterdag 24 april 2021
GO
'Ik zou me ook afvragen:
nu AstraZeneca, of over
twee weken Pfizer?'
Annemieke van Dongen
Chris van Mersbergen
Bilthoven
Volgende week komen er als het
goed is een half miljoen doses
AstraZeneca binnen. Komen die
nog wel op? Aan mensen onder de
60 jaar wordt AstraZeneca niet
meer gegeven. De huisartsen zijn
al ver met het inenten van de 60-
tot 64-jarigen; de meeste 65-plus-
sers krijgen Pfizer.
Dat gaat dan om miljoenen vac
cins, want Nederland heeft 11,7 mil
joen doses van AstraZeneca ge
kocht. Daarvan zouden er 6,2 mil
joen pas in het derde kwartaal ge
leverd worden. Wat gaat er met al
die prikken gebeuren?
Huisartsen vertellen ons dat ze wel
degelijk doses overhouden. En die
Jaap van Delden
(42) is programma
directeur Covid-19
vaccinatiepro
gramma bij het
Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en
Milieu (RIVM).
Na zijn mbo Sociaal
Pedagogisch Werk,
hbo Maatschappe
lijk Werk Dienst
verlening en studie
bedrijfskunde
begon hij bij het mi
nisterie van Volks
gezondheid als
Rijkstrainee.
Hij werkte twee jaar
als consultant en
volgde een MBA
(Nyenrode).
Sinds 2006 werkt
hij bij het RIVM, o.a.
als hoofd van het
Centrum voor Be
volkingsonderzoek.
Heeft u überhaupt zicht op wat
huisartsen in hun koelkast hebben
liggen? Vorige week werd het
totaal aantal vaccinaties opeens
met honderdduizenden opge
schroefd, na een nieuwe bereke
ning. Kunnen we het huidige getal
van bijna vijf miljoen prikken, dat
deels uit schattingen bestaat, wel
vertrouwen?
Als bijna de
helft een
schatting is,
hoe kun je dan
de voortgang
van het vacci
natiepro
gramma monito
ren, de effectivi
teit van de vac
cins, de bijwerkin
gen?
Bent u ervan geschrokken dat een
land als Nederland blijkbaar zo
slecht was voorbereid op een pan-
demie dat dit soort dingen niet op
orde was?
Kan het uiteindelijk zo zijn dat de
vaccinatiegraad onder 60- tot 64-
jarigen lager uitkomt, omdat voor
hen het AstraZeneca-vaccin was
gereserveerd?
Het zou dus zo kunnen zijn dat
niet gevaccineerde 60- tot 64-
jarigen deze zomer een
nieuwe uitnodiging krij
gen, bijvoorbeeld om
met Moderna ge
prikt te worden?
,,Ja, dat kan. Zo
als het ook kan
