Families moeten het ergste vrezen bij onderzeebootdrama
V
NIEUWS 3
Rutte: Uitzonderlijk besluit om te laten zien dat er niks is toegedekt
,,Het is een uitzonderlijk besluit'', zei
demissionair premier Mark Rutte gis
termiddag na beraad met de rest van
het kabinet. Maar volgens hem is het
nodig om het nu 'toch te doen'. ,,Er
is een indruk ontstaan alsof het kabi
net allerlei dingen heeft achtergehou
den om politieke redenen. Maar dat is
uit zorgvuldigheid gedaan en niet om
dingen toe te dekken.''
Het kabinet komt maandag, aan het
einde van de middag, nog eens bijeen,
waarna de notulen naar de Tweede
Kamer worden gestuurd. Volgens
Rutte kan dan iedereen zien dat er
'niets onoorbaars is gebeurd'.
Het gaat om de notulen die het ka
binet eerder al ter inzage gaf aan de
parlementaire ondervragingscom-
missie (POK) die onderzoek deed naar
de toeslagenaffaire. Die draait erom
dat duizenden ouders er door de Be
lastingdienst ten onrechte van werden
beschuldigd dat ze hadden gefrau
deerd met de kinderopvangtoeslag.
Sommigen moesten ten onrechte
tienduizenden euro's terugbetalen en
werden geruïneerd.
Eerder deze week ontstond ophefin
de Tweede Kamer na een publicatie
van RTL Nieuws dat er tijdens een mi
nisterraad in november 2019 zou zijn
afgesproken informatie achter te hou
den voor de Tweede Kamer. De sug
gestie die werd gedaan, was dat het ka
binet bang was voor negatieve publi
citeit. Het onderzoek van de POK ging
over de periode tot en met 14 novem
ber 2019. Maar de commissie kreeg ook
de ministerraadsnotulen van de we
ken daarna onder ogen.
Vrijuit
Er loopt al langer een conflict tussen
Tweede Kamer en kabinet over welke
documenten er allemaal moeten wor
den verstrekt. Tot voor kort was het
kabinet daar terughoudend in, zeker
als het ging om stukken van ambtena
ren. Dit uit angst dat als alles openbaar
zou worden, ambtenaren niet meer
vrijuit hun werk kunnen doen.
Hoewel het populair is te zeggen dat
alles in Den Haag 'toch wel uitlekt',
geldt dat zeker niet voor de notulen
van de ministerraad. Die hebben de
status 'zeer geheim' en worden twin
tig jaar achter slot en grendel bewaard.
Voortijdige schending van de geheim
houding is een ambtsmisdrijf en kan
worden bestraft met maximaal een
jaar cel of een boete van ten hoogste
21.750 euro.
Dat betekent niet dat er nooit passa
ges op straat zijn beland. In 2009 lek
ten notulen uit van een discussie in de
ministerraad over de uitdieping van
de Westerschelde. Daaruit bleek dat
toenmalig PvdA-minister van Finan
ciën Wouter Bos zich grote zorgen
maakte over de kosten van de wens
om de Hedwigepolder toch niet onder
water te laten lopen (wat later alsnog
gebeurde). Premier Jan Peter Balke
nende - die als Zeeuw de polder graag
behouden zag - was boos en schakelde
de Rijksrecherche in om uit te zoeken
wie er had gelekt. Een dader werd
nooit gevonden.
Je weet nu
al dat Geert
Wilders
gaat roepen
dat hij ook
de notulen
over corona
wil hebben
- Betrokkene
Ook nu is de kans aanwezig dat het
kabinet besluit de Rijksrecherche in
actie te laten komen. Maandag wordt
hierover beslist. Hoogleraar staats
recht Wim Voermans liet eerder deze
week weten principieel van mening te
zijn dat een lek uit de ministerraad al
tijd onderzocht moet worden. Dit is
omdat schending van de geheimhou
ding vitale belangen van de staat kan
schaden, zei hij tegen RTL Nieuws.
In regeringskringen wordt echter
geschamperd dat zo'n onderzoek 'toch
niks oplevert'. Tegelijkertijd vrezen
partijen de gevaren van actieve open
baarmaking van de notulen na een lek,
zoals nu gebeurt. ,,Je weet nu al dat
Geert Wilders volgende week gaat
roepen dat hij ook de notulen over co
rona of de gaswinning in Groningen
wil hebben'', zegt een betrokkene.
Terwijl er volgens regeringsbronnen
goede redenen zijn waarom wat in de
ministerraad wordt besproken, ge
heim blijft: de regering wordt immers
geacht met één mond te spreken. Als
zou uitkomen dat bepaalde ministers
binnenskamers hun bedenkingen
over bepaalde besluiten hebben geuit,
wordt het moeilijker regeren.
Als iemand weet hoe het is om in
een onderzeeboot in nood te zitten,
dan is het wel Johan Kragten (68)
uit Den Helder. In juli 1973 kwam
zijn onderzeeboot Hr. Ms. Zwaard
vis in grote moeilijkheden. Het wa
ter gutste naar binnen nadat er iets
misging bij het opladen van de ac
cu's. De stroom viel uit. In het pik
kedonker draaiden de mannen
blindelings aan hendels waarmee
ze lucht in watertanks lieten en zo
hoopten te blijven drijven. ,,Je bent
alleen maar aan het handelen, han
delen, handelen'', vertelt de gepen
sioneerde opvarende.
Kragten zonk met zijn kamera
den 60 meter, maar kwam uitein
delijk weer bovendrijven. Zoveel
geluk hebben de Indonesische be
manningsleden nu niet. Afgelopen
woensdag verdween de onderzee
boot spoorloos onder water ten
noorden van het eiland Bali. Ze wa
ren bezig met een torpedo-oefe
ning toen de marinebasis plotseling
geen contact meer kreeg. Het leger
stuurde zes schepen, sonarappara-
F
tuur en een helikopter naar het ge
bied om het gevaarte te vinden.
Vooralsnog is alleen een oliespoor
gevonden. Het schip zelf is nog niet
gelokaliseerd en dat doet het ergste
vermoeden. De zee is er bijzonder
diep, tot 700 meter. De KRI Nang-
gala-402 kan veilig opereren tot
hooguit 500 meter diepte. Ook an
dere landen helpen inmiddels met
zoeken. Nog zonder resultaat.
Kragten krijgt er de koude rillin
gen van. ,,De bemanning zal alles
geprobeerd hebben om met nood-
maatregelen aan de oppervlakte te
komen. In de paar minuten die ze
hebben, is iedereen als een razende
in de weer om de boot te stabilise
ren.'' Ook commandant Herman de
Groot van de Nederlandse Onder
zeedienst vreest het ergste. ,,Theo-
retisch ga je door met zoeken tot de
zuurstof op is. Maar dit is een be
hoorlijk zwart scenario. De boot is
nog niet gevonden.''
Dat er wel olie is gevonden,
maakt de situatie er niet beter op.
Als een onderzeeboot heel diep
zinkt, bezwijkt de drukhuid door
de enorme waterkracht. Dan kun
nen de brandstoftanks openbarsten
en dat kan mogelijk die olie verkla
ren. Een aanvaring is daarvoor ook
een mogelijkheid, maar er waren
geen andere schepen in de buurt.
zaterdag 24 april 2021
Notulen
toch open
Het kabinet maakt notulen van
de ministerraad openbaar waarin
is gesproken over de toeslagen
affaire. Dat is bijzonder, omdat die
normaal gesproken twintig jaar
geheim blijven.
Laurens Kok
Hans van Soest
Den Haag
Premier Rutte
beantwoordt vra
gen na afloop van
de wekelijkse mi
nisterraad, gister
middag. foto anp
Het klinkt als de ergste nacht
merrie; in een gezonken onder
zeeboot wachten tot er redding
komt. De 53 bemanningsleden
van de vermiste Indonesische
KRI Nanggala-402 overkomt het
en ze gaan een cruciale fase in.
Zaterdag is de zuurstof op. Ma
rine-experts hebben weinig
hoop op een goede afloop.
Raymond Boere
Rotterdam
In het ze
nuwcentrum
van de zoek
actie op Bali
worden de
portretten
van de 53
vermiste
bemannings
leden opge
hangen. foto epa
