De jonge ISABEL ALLENDE was zo kwaad over de scheve
man-vrouwverhoudingen in het Chili van de jaren 60, dat haar moeder
dacht dat er iets mis was met haar. In Wat wij willen schrijft Allende over
haar leven als strijdbare vrouw. 'Ik stop mijn boosheid nog steeds in
mijn werk, maar op persoonlijk vlak ben ik zachtmoediger geworden.'
Toen Isabel Allende opgroeide
bestond de term 'feminisme'
nog niet in haar land. In het
uiterst katholieke, conserva
tieve en patriarchale Chili
hadden vrouwen weliswaar kiesrecht,
maar gelijke behandeling van de seksen
stond verder niet op de agenda. Isabel
Allende (78) was dus niet feministisch
in de bekende zin van het woord. Wat
ze wél was, was kwaad. Heel kwaad, de
hele tijd. 'Ik zag hoe oneerlijk het leven
was voor vrouwen als mijn moeder,' zegt
ze. 'Mijn vader had haar achtergelaten
met drie kleine kinderen, ze was volko
men afeankelijk van mijn opa en ooms,
had zelf geen enkele inkomstenbron en
moest als aantrekkelijke jonge vrouw
ook nog haar reputatie bewaken. Ik
aanbad mijn moeder, maar wilde nooit
worden zoals zij.'
De scheve verhoudingen om haar heen,
maakten Isabel Allende opstandig en
koppig. Ze wilde haar eigen keuzes
maken en niet voorbestemd zijn iemands
vrouw en moeder te worden. 'Ik zette
overal vraagtekens bij. Bij wat mijn
leraren vertelden, bij het verbod op
echtscheiding, bij het geloof, en het
idee dat God een man is. Mijn moeder
dacht dat er iets mis was met me: hoe
kwam haar dochter zo tegendraads? Ze
was bezorgd, want op die manier zou ik
nooit een echtgenoot strikken.'
Haar eigen grootvader stond voor
het machismo waar Isabel Allende
zo tegen ageerde, maar toch was ze
dol op hem. Haar wereldberoemde
debuutroman, Het huis met de
geesten, kwam voort uit de brieven
die ze hem schreef. 'Onze relatie
was ambivalent,' zegt ze. 'Zijn
opvattingen over de positie van de
vrouw stonden lijnrecht tegenover
de mijne, maar we waren close en
ik bewonderde hem als mens.
Op zijn beurt vond hij het tegen
natuurlijk dat ik hetzelfde wilde
kunnen als mannen, maar hij
accepteerde mijn rebelsheid. Hij
begreep dat afeankelijkheid niet
bij mij paste. Toen ik trouwde met
mijn eerste man, waarschuwde
hij me zelfs: wie betaalt, bepaalt.
En tegen mijn aanstaande echt
genoot zei hij: je zult haar moeten
temmen als een paard. Haha, stel
je voor!' Ze moet er nu nog om
lachen. 'Alsof mijn man, een
keurige, vriendelijke jongen, dat
had gekund of zelfs maar gewild!'
Toen eind jaren 60 het feminisme
ook in Chili zijn intrede deed en
Isabel Allende voor het progres
sieve vrouwenmagazine Paula
ging schrijven, had ze eindelijk
een plek waar ze haar woede kwijt
kon. 'Nu kon ik die kanaliseren, door
'm te richten op specifieke thema's als
abortus, scheiding, huiselijk geweld,
prostitutie - dingen waar nog nooit
eerder over was geschreven in Chili. Let
wel, dit was in een tijd waarin niemand
het woord vagina uitsprak; je zei het niet
eens tegen je dokter. Dat was een van
de taboes waar Paula over publiceerde.
In zes jaar tijd heeft het blad in Chili de
manier van denken over man-vrouw
verhoudingen drastisch veranderd.'
Hoe ze destijds 'met het mes tussen de
tanden' artikelen schreef, wordt duide
lijk in haar nieuwste boek. Wat wij willen
is een persoonlijk verhaal over haar
leven als strijdbare vrouw. Het laat zich
lezen als een ode aan het feminisme en
als aanmoediging van de jongste genera
tie om te blijven vechten voor gelijke
rechten. 'We hebben al veel bereikt,
maar we zijn er nog lang niet,' zegt ze.
'Wereldwijd hebben vrouwen nog steeds
te maken met systematische onderdruk
king, psychisch en fysiek. Waarom is er
wel een war on drugs en geen war on
violence against women? We zullen die
zelf moeten veroorzaken, de mannen
doen het niet. Vrouwen moeten zich
verenigen tot ze een kritische massa
vormen die het patriarchaat kan vervan
gen door een vredelievend systeem.'
Dat verenigen is ook op kleine schaal
36
Schrijven met
het mes tussen
de tanden
O
1
O
LU
co
LU
I
