9
Heruitgave
Anne Frank
Syrië bestraft
voor aanvallen
Efteling niet
open voor test
en de Spoetnik. Ik las de avonturen
van Jules Verne'', vertelt Marx. ,,Dat
voelde als een sprookjeswereld. Dus
ik ben enorm vereerd dat ik nu zelf
meewerk aan zo'n ontdekkingsreis."
Marx kookt normaal gesproken in
zijn restaurant Sur Mesure in Parijs,
dat twee Michelinsterren heeft. Maar
voor het ruimtevoedsel was een waar
laboratorium nodig. Dat staat in het
Centrum voor Culinaire Innovatie
van de Universiteit Paris-Saclay. De
sterrenkok richtte dat centrum in
2013 op met natuurkundige en schei
kundige Raphaël Haumont.
„Voedsel voor het ISS moet een uur
lang op 140 graden Celsius worden
verhit, om micro-organismen te do
den'', vertelt Haumont. ,,Maar door
die lange en extreme hitte wordt
vlees zo hard als een schoenzool. In
ons laboratorium hebben we er toch
zacht en lekker rundvlees van kun
nen maken. Dat doen we met speci
ale vriestechnieken en het injecteren
van natuurlijke aroma's.''
Hygiëne-eisen
Eten in een baan rond de aarde is iets
heel anders dan eten op aarde. In het
ISS gelden extreem strenge hygiëne-
eisen. Het kan niet zo zijn dat Tho
mas Pesquet gezellig op een Frans
stokbrood knabbelt en de kruimels in
de apparatuur terechtkomen.
,,Ons amandeltaartje hebben we in
ons laboratorium na lang testen zo
kunnen maken dat hij niet kruimelt!''
vertelt Haumont.
De astronauten zelf veranderen
ook in de ruimte. Ze zijn gewichtloos
en zweven. Daardoor verzamelen
bloed en vloeistoffen zich in hun
hoofd, waardoor de werking van bij
holtes verandert en geur- en smaak
vermogen worden aangetast. ,,Je
proeft veel minder: alsof je snipver
kouden bent'', zegt Marx.
Tot slot zijn er voedingseisen. Voor
elke astronaut is precies vastgelegd
hoeveel suiker en zout zijn toege
staan en hoe de mix van proteïnen en
koolhydraten moet zijn. „Astronau
ten zijn topatleten. Je moet nauwge
zet op hun conditie en gewicht let
ten'', aldus Marx.
Voor een sterrenkok zijn al die ei-
sen eigenlijk een gruwel. In zijn eigen
keuken in Parijs is Thierry Marx op
permachtig, maar rond het ISS moet
hij zich houden aan boekwerken vol
richtlijnen.
,,We wilden voor Thomas Pesquet
iets maken met truffels'', legt de kok
uit. ,,Maar truffels zijn gevaarlijk,
vanwege de bacteriën. Dus moesten
we die speciaal bewerken. We wilden
een wijnsaus maken, maar in het ISS
is alcohol verboden. Peper mag niet
als korrel mee in de ruimte: dat is ris
kant als die rondzweeft. Dus we heb
ben van peperkorrels een jus ge
maakt en die m het vlees ingebracht.''
De wijnsaus, dat was nog een hele
missie, vertelt wetenschapper Ra
phaël Haumont. ,,We hebben het re
cept van een klassieke wijnsaus ge
nomen met een mooie Franse grand
cru uit Bordeaux. Met scheikundige
technieken hebben we de alcohol, de
ethanol, er compleet uitgehaald. In
ons lab hebben we tien maanden geëx
perimenteerd. Uiteindelijk slaagden we
erin om de wijnsaus te krijgen zoals we
'm wilden: er zit geen alcohol meer in
maar hij smaakt nog exact zoals die
grand cru.''
In 2016 verzorgden Marx en Haumont
voor het eerst ruimtemaaltijden voor
Pesquet. De astronaut vroeg ze daarna
om verder te experimenteren. Het resul
taat zijn vier gloednieuwe gerechten.
,,We hebben geprobeerd de lat deze
keer nog veel hoger te leggen'', vertelt
Haumont. Er werden nieuwe technie
ken ontwikkeld, de gerechten werden
nog verfijnder.
Kerstomaatjes
Samen deden ze ook een nieuw culinair
experiment voor astronaut Thomas Pes
quet: het maken van ISS-kerstomaatjes.
De uitdaging was om zo'n smaakvol
klein tomaatje volledig intact de ruimte
in te sturen, terwijl wel aan alle eisen
werd voldaan.
,,We hebben de kerstomaatjes ge
vriesdroogd'', zegt Haumont. „Normaal
krijg je dan meestal poeder. Maar wij
hebben in ons laboratorium een speci
aal apparaat staan. Daarmee is al het wa
ter uit de tomaat gehaald. En een tomaat
is 90 procent water! En toch is die kers
tomaat na het vriesdrogen, nadat er
90 procent is verdwenen, nog steeds
compleet rond, rood en intact: er zit
geen schrammetje op. Het is en blijft
een klein tomaatje dat je zo in één keer
in je mond doet. En het is echt een
smaakexplosie in je mond! Want zonder
dat water is de smaak van de tomaat tien
keer sterker. En dat was precies de be
doeling, omdat astronauten in de
ruimte minder proeven.''
Dat is waar het allemaal om draait.
,,Eten is emotie'', zegt Marx. ,,Het klinkt
natuurlijk allemaal heel technisch wat
we doen in ons laboratorium. Maar in
essentie gaat het om de smaak van het
eten en de emotie die dat oproept.''
Een ruimtemaaltijd van een Parijse
sterrenkok, dat is alsof je even van het
aardse leven proeft. ,,Als de astronauten
straks hoog in de ruimte onze blikjes
openmaken, wil ik dat ze iets lekkers
proeven. Ze moeten een fijn gevoel krij
gen en samen genieten. Daar gaat het
om bij een maaltijd, ook in het ISS.''
donderdag 22 april 2021
GO
Amandeltaart] e
van Franse topkok
gaat de ruimte in
Geprepareerde zalm, en andere
ingeblikte heerlijkheden. foto afp
AMSTERDAM Van Het Ach
terhuis, het dagboek van
Anne Frank, verschijnt een
versie in eenvoudige taal.
De hertaling is bedoeld
voor kinderen, scholieren
en nieuwkomers, laat uitge
ver Eenvoudig Communi
ceren weten. Het boek is
getiteld Mijn naam is Anne
en is gemaakt in samen
werking met de Anne Frank
Stichting. „Iedereen moet
de dagboekbrieven kunnen
lezen'', vindt uitgever Ralf
Beekveldt. Het boek gaat
over Annes leven als Joods
meisje tijdens de Tweede
Wereldoorlog.
DEN HAAG Syrië is zijn
stemrecht en andere rech
ten bij de Organisatie voor
het Verbod op Chemische
Wapens (OPCW) kwijt. Van
de 193 lidstaten steunden
er 87 het voorstel van om
het regime van president
Assad op de strafbank te
zetten. Onderzoek van de
OPCW heeft aangetoond
dat de Syrische luchtmacht
verantwoordelijk was voor
drie aanvallen met chloor
gas en het zenuwgas sarin
op Lataminah in 2017. Re
cent bleek dat de lucht
macht ook achter een aan
val in 2018 met chloorgas
op de plaats Saraqib zat.
KAATSHEUVEL De Efteling
gaat zaterdag niet open
voor het testevenement
van Fieldlab. Er was gere
kend op achtduizend men
sen, maar er kwamen
slechts vierduizend aan
meldingen. Dat aantal is te
klein om gedegen onder
zoek te doen, meldt Field-
lab. ,,Evenementen moeten
worden uitgevoerd met een
verhoogd bezoekersaantal.
Met vierduizend bezoekers
zou de onbenutte capaci
teit van attracties en park
veel te groot zijn voor een
reële vergelijking met een
normale situatie.'' Er waren
geen tickets verkocht voor
de testdag, alleen trouwe
bezoekers, zoals abonne
menthouders, waren uitge
nodigd.
