Productie
vaccin
Janssen in
VS ligt stil
Onderzoek: Grootschalig testen helpt verspreiding virus voorkomen
5
tiënten komen opdagen voor hun
prikafspraak. Sinds het nieuws
over de zeldzame ernstige bijwer
kingen van AstraZeneca kampen
zij met meer afzeggingen. Daar
komt bij dat zij vaccins krijgen
aangeleverd in grootverpakkingen
met tien flacons. Uit één flacon
halen ze elf óf twaalf doses. Een
flacon die open is kan maar zes
uur worden bewaard.
Volgens het kabinet moeten
huisartsen hun overtollige vaccins
aan patiënten boven de 65 geven;
Voor sommigen
telt elke week.
Geef huisartsen de
keuze, je wilt geen
vaccins weggooien
'de mensen die ze het hardst nodig
hebben'. Na een spoedadvies van
de Gezondheidsraad in verband
met de zeldzame ernstige bijwer
kingen mag AstraZeneca volgens
de officiële richtlijn niet meer
worden toegediend aan 60-plus-
sers. Aan 65-plussers kunnen
huisartsen de vaccins ook niet
kwijt. Zij kunnen vanaf woensdag
immers een afspraak bij de GGD
inplannen voor een Pfizer-vaccin.
Bijwerkingen
Dat vaccin staat er niet alleen om
bekend dat het beter beschermt en
minder bijwerkingen geeft. Het
beschermt ook nog eens sneller,
omdat mensen al na zes weken
hun tweede prik krijgen. Bij
AstraZeneca zitten er twaalf we
ken tussen. ,,Als ik ze AstraZeneca
zou geven, benadeel ik de 65-plus-
sers nu dus in feite'', zegt Vernooy.
,,Vanuit mijn artseneed kan ik dat
niet doen.''
De Landelijke Huisartsen Ver
eniging (LHV) bevestigt dat het
voor huisartsen in het hele land
steeds moeilijker wordt om hun
voorraad AstraZeneca-vaccin
kwijt te raken. ,,Het laatste wat we
willen, is dat ze in de prullenbak
verdwijnen.'' Sommige huisartsen
negeren de officiële richtlijn en
vaccineren toch 60-minners, zoals
de Zwolse huisarts Johan de Jonge.
,,Zolang sigaretten, de grootse ver
oorzaker van trombose, niet ver
boden worden, blijf ik aan ieder
een in mijn praktijk onder de zes
tig op vrijwillige basis een Astra-
Zeneca-vaccin aanbieden.''
Handhaven
De Inspectie Gezondheidszorg
heeft laten weten daar niet actief
op te handhaven. Maar het over
treden van de officiële richtlijn is
in feite illegaal; als er toch iets
misgaat kan een huisarts daar per
soonlijk voor aansprakelijk wor
den gesteld. ,,Zolang de minister
er geen toestemming voor geeft, is
ons advies dan ook om in de huis
artsenpraktijk geen AstraZeneca
meer toe te dienen'', stelt het Ne
derlands Huisartsen Genootschap,
dat laat weten te 'balen van de on
duidelijkheid'. ,,Voor huisartsen
en patiënten is dit erg vervelend.''
De Tweede Kamer eist actie van
De Jonge vandaag tijdens het coro
nadebat, een meerderheid wil rui
mere richtlijnen. Partijen vinden
dat huisartsen de mogelijkheid
moeten krijgen om restanten als
nog aan kwetsbare 60-minners te
geven. D66-Kamerlid Jan Pater-
notte zegt: ,,Voor sommige men
sen telt elke week. Geef huisartsen
de keuze, je wilt geen vaccins
weggooien.'' PvdA-leider Lilianne
Ploumen: ,,Ik wil dat huisartsen
zelf kunnen bepalen wat ze doen
als er AstraZeneca-vaccins over
blijven. Een meerderheid heeft
mijn motie gesteund, dus ik wil in
het coronadebat van de minister
horen hoe dat uitgevoerd gaat
worden.''
Een woordvoerder van De Jonge
meldt dat het kabinet vasthoudt
aan de adviezen van de Gezond
heidsraad.
BALTIMORE Een Amerikaanse fa
briek waar het mede door Leidse
onderzoekers ontwikkelde Janssen-
vaccin wordt geproduceerd, mag
voorlopig geen nieuwe vaccins ma
ken. Dat heeft de Amerikaanse toe
zichthouder FDA bepaald. In de fa
briek zijn de nodige tekortkomin
gen aangetroffen, onder meer op het
gebied van hygiëne.
De fabriek in Baltimore, Emer
gent BioSolutions, is één van de drie
wereldwijd waar onder de vlag van
J ohnson J ohnson de basis voor het
Janssen-vaccin wordt geproduceerd.
De andere twee zijn die van Janssen
in Leiden en een fabriek in India.
Omdat India de export van vaccins
vanwege problemen in eigen land
stevig beperkt, is de locatie in Lei
den feitelijk de enige die de wereld
markt kan bedienen.
t FDA: Op het gebied
van hygiëne zijn
tekortkomingen
aangetroffen
De gevolgen voor de levering van
het Janssen-vaccin zijn nog ondui
delijk. Nederland verwacht dit
kwartaal 3 miljoen doses van het
vaccin, dat werkzaam is na één prik.
Een woordvoerder van minister De
Jonge zegt in een eerste reactie vast
te houden aan deze afspraak.
Prashant Yadav, een expert op het
gebied van medische toevoerketens,
zegt tegen persbureau Reuters dat
het gaat om 'tamelijk significante'
tekortkomingen. ,,Het kost mogelijk
vele maanden om aanpassingen
door te voeren'', voegt hij toe.
De FDA voerde de inspectie uit
nadat het in Baltimore misging met
de productie van vaccins. 15 miljoen
doses bleken onbruikbaar, nadat
medewerkers van de fabriek per on
geluk ingrediënten van twee ver
schillende vaccins door elkaar
mengden.
Dat staat in een nieuw rapport over
vier proeven met grootschalig tes
ten in Lansingerland, Rotterdam-
Charlois, Dronten en Bunschoten,
dat minister Hugo de J onge (Volks
gezondheid) in ontvangst heeft ge
nomen. De proeven zijn intensief
gevolgd door zowel gedragsonder
zoekers als epidemiologen. Dat
heeft volgens De Jonge een schat
aan informatie opgeleverd.
Bij de proeven werden alle inwo
ners uitgenodigd om zich te laten
testen op corona, ongeacht of zij
klachten hadden. 'De onderzoeken
laten vooral een hoge testbereid
heid zien als het gevoel van urgen
tie onder de bevolking hoog is',
schrijven de onderzoekers. Zo
liet in Lansingerland naar aanlei
ding van een uitbraak van de
Britse variant twee derde van de
bevolking zich testen. In Dronten,
waar géén directe aanleiding was
voor grootschalig testen, was de
opkomst met 28 procent veel lager.
In Bunschoten hielp de proef
mogelijk bij het tijdig opsporen
van het virus, schrijven de onder
zoekers. Tijdens de proefperiode
nam het aantal besmettingen toe
met 20 procent. In de tweede
helft van de proef nam het aantal
besmettingen in de rest van de re
gio Utrecht toe, terwijl Bunscho
ten stabiliseerde. Dat duidt er vol-
gens de onderzoekers op dat de
proef hielp bij het voorkomen van
verdere verspreiding.
Ook in Lansingerland hielp de
proef waarschijnlijk tegen de ver
spreiding van het virus, staat in
het rapport. De onderzoekers con
cluderen dat de acute uitbraak in
de gemeente is ingeperkt en waar
schijnlijk beperkt is gebleven door
een optelsom van factoren, waar
onder het grootschalig testen. De
onderzoekers zijn wel voorzichtig
met hun conclusies en vinden dat
het precieze effect nader moet
worden onderzocht.
De onderzoekers pleiten ervoor
grootschalig testen alleen in te zet
ten bij risicovolle situaties of ern
stige uitbraken omdat de kosten
hoog zijn. In de toekomst moeten
de kosten per test 75 tot 100 euro
bedragen. Een onderzoek zoals in
Lansingerland zou daarmee drie
tot vier miljoen euro kosten.
donderdag 22 april 2021
GO
meer 60-minners
- D66-Kamerlid Jan Paternotte
Grootschalig testen kan een
wapen zijn tegen de versprei
ding van het coronavirus. De
GGD gaat dit gebruiken als extra
middel om corona en andere
infectieziekten te bestrijden.
Johan Hardeman
Bunschoten
Grootschalig testen in de gemeente Bunschoten. foto ruud voest
M Huisarts Sylvia van den
Berg van GGZ Rivierduinen
dient in Rijksmuseum
Boerhaave in Leiden een van
de eerste prikken met het
Janssen-vaccin toe bij een
medewerker van de GGZ.
FOTO ANP
