Toeslagenaffaire blijft een Haagse open wond
NIEUWS 3
FORMATIE TOESLAGENAFFAIRE
We hebben
geprobeerd de
heer Omtzigt te
sensibiliseren.
Dat is niet gelukt
De tweede formatiepoging draaide om
kweken van vertrouwen. Dat plan is door
nieuwe ophef over de toeslagenaffaire
doorkruist. De argwaan is groter dan ooit.
Het recept voor informateur Tjeenk
Willink was: rust, inhoud en vooral
het gedeukte onderlinge vertrou
wen tussen partijen aan het Bin
nenhof herstellen. Gisteren werd
dat proces mijlenver teruggewor
pen. Nieuws over de toeslagenaf
faire werpt een schaduw over de
formatie.
RTL Nieuws sprak met bronnen
die de notulen van de ministerraad
uit november 2019 hebben inge
zien. Daaruit zou blijken dat in het
kabinet meerdere keren werd ge
klaagd over kritische Kamerleden,
zoals CDA'er Pieter Omtzigt, die
zich hadden vastgebeten in de toe
slagenaffaire. Ministers vonden dat
Kamerleden de affaire te veel aan
het oppoken waren. Bovendien zou
er in de ministerraad zijn afgespro
ken de Tweede Kamer niet alle in
formatie te geven die was gevraagd.
Waar Tjeenk Willink hoopte over
'maatschappelijke problemen' te
spreken met de fractieleiders, ging
het plots om het onderwerp dat de
informateur voor zich uit hoopte te
schuiven: het wantrouwen tussen
Tweede Kamer en kabinet. En meer
specifiek: de achterdocht richting
Rutte en zijn regeringspartners
CDA en D66.
De SP ziet in het nieuws van RTL
het bewijs dat Rutte 'alweer' heeft
gelogen. ,,Hij heeft zelf expliciet in
de Tweede Kamer gezegd bezwaar
te maken tegen de suggestie alsof
het kabinet willens en wetens in
formatie had achtergehouden.''
Ook andere partijen als PVV, PvdA
en Denk grepen het RTL-stuk aan
om de schijnwerpers weer op Rutte
te zetten.
Rutte zelf houdt vol dat er geen
informatie is achtergehouden. ,,Er
is niets vreemds gebeurd, niets
onoorbaars. Maar we zullen zorg
vuldig reageren op vragen die le-
ven.'' De toeslagenaffaire was al een
open wond in Den Haag. Gisteren
werd daar weer een schep zout in
gegooid. En niet alleen Ruttes ge
loofwaardigheid staat op het spel.
Ook CDA-leider Wopke Hoekstra -
zelf dus ook deel van het bekriti
seerde kabinet - wordt nadrukke
lijk genoemd in het artikel van RTL.
Volgens de bronnen zou Hoek
stra als minister van Financiën in
de ministerraad óver partijgenoot
Pieter Omtzigt hebben gezegd:
,,We hebben geprobeerd de heer
Omtzigt te sensibiliseren, maar dat
is niet gelukt.'' Ofwel: we zullen
Omtzigt, die zich had vastgebeten
in de affaire, proberen 'tot rede te
brengen'. Dit appelleert natuurlijk
aan de indruk die al bestond: dat
Pieter Omtzigt werd tegengewerkt.
Juist om die reden mislukte de eer
ste formatiepoging (na het 'functie
elders'). Hoekstra nam het toen uit
drukkelijk voor 'onze Pieter' op, nu
zou hij zich mogelijk zelf ook schul
dig hebben gemaakt aan het tegen
werken van Omtzigt. En de relatie
tussen Hoekstra en zijn nummer 2
(nog steeds oververmoeid thuis)
was al niet zo geweldig.
Ook voor Sigrid Kaag dreigt
schade. Ook zij zat bij de minister
raden waar de toeslagenaffaire be
sproken werd. Pijnlijk, want de
D66-leider won in de verkiezingen
met de leus dat er 'nieuw leider-
schap' nodig was. Nu dreigt de
'oude politiek' waar ze deel van
was, haar schade te berokkenen.
In een eerste reactie zei Kaag gis
teren dat ze niet meer precies wist
of ze 'op die momenten erbij was'
in de ministerraad. ,,Ik weet niet of
ik in Nederland was of in Niger.''
Het kabinet werkt nu aan een brief
met daarin een reactie op het RTL-
verhaal. Daarna volgt een debat met
de Tweede Kamer.
oe dan ook blijft Tjeenk Willink
achter met de scherven. Volgende
week woensdag zou de informateur
zijn verslag opdienen van drie we
ken aftasten. Hij hoopte de vraag
wie-wil-nog-in-een-kabinet-met-
Rutte uit te stellen, maar deze is nu
meer aan de orde dan ooit.
De oppositiepartijen grijpen het
RTL-nieuws aan om het vuurtje
nog eens op te poken. Marijnissen
eist van Kaag dat ze nu net als zij
hardop zegt nooit meer met Rutte
in een kabinet te gaan zitten. ,,Of is
dit wat mevrouw Kaag bedoelt met
nieuw leiderschap?'' PVV-leider
Wilders wil 'nu meer dan ooit'
nieuwe verkiezingen. En de PvdA
benadrukt dat Rutte geprobeerd
heeft 'volksvertegenwoordigers on
der de duim te houden'.
Zo is de opdracht van Tjeenk
Willink al bijna mislukt: het onder
linge wantrouwen is eerder toege
nomen dan afgekalfd.
Notulen van de ministerraad blij
ven normaal gesproken 25 jaar ge
heim. Maar leden van de onder
zoekscommissie in de toeslagenaf
faire kregen inzage en tijdens de
ondervraging confronteerden zij
premier Rutte met wat ze gelezen
hadden. Er was 'expliciet 'en niet in
de allervriendelijkste bewoordin
gen' gesproken over Kamerlid Pie-
ter Omtzigt, die het kabinet bleef
bestoken met vragen. Ook werd af
gesproken een door de Tweede Ka
mer gevraagde tijdlijn (wie wist
wat wanneer) kort te houden.
Dat het nieuwsverhaal van RTL
Nieuws gisteren zo insloeg, heeft
twee redenen. Ten eerste werden
meer details bekend. Zo zou vol
gens bronnen van RTL zelfs zijn af
gesproken de tijdlijn niet volledig te
maken. Ook de letterlijke quote van
Omtzigts politieke baas Wopke
Hoekstra was pijnlijk.
Ten tweede is het moment bri
sant. Er was al een vertrouwens
breuk tussen de partijen in de
Tweede Kamer. Het lukt hun niet
samen een kabinet te vormen. Een
nieuwe informateur is aangezocht
om dat vertrouwen te herstellen,
maar niet iedereen is blij met wat
hij doet. Zo is Herman Tjeenk Wil
link volgens PVV-leider bezig 'een
kabinet-Rutte IV te vormen'. En
juist zo'n vierde kabinet-Rutte wil
len veel partijen niet meer.
In 2019 ontrolde de toeslagenaf
faire zich steeds verder. Eerst bleek
dat duizenden ouders jarenlang ten
onrechte door de Belastingdienst
waren beschuldigd van fraude met
de kinderopvangtoeslag.
Waarschuwingen
Terwijl het kabinet nog bezig was
met de schadeloosstelling, werd de
affaire groter en groter. Niet
alleen bleken meer ouders de dupe,
ook bleek meermaals dat waar
schuwingen van ambtenaren aan
hun politieke top dat er iets mis was
bij de fraudebestrijding waren ge
negeerd. Uitgerekend de vraag wie
wat op welk moment wist, lag toen
gevoelig in de ministerraad.
donderdag 22 april 2021
GO
- Wopke Hoekstra, CDA
Donkere
schaduw
over het
Binnenhof
Tobias den Hartog
Hans van Soest
Den Haag
De toeslagenaffaire blijft de ge
moederen bezighouden. Tijdens
de verhoren van de parlemen
taire onderzoekscommissie
werd al een inkijkje gegeven in
hoe er in de ministerraad over
werd gesproken in 2019.
Tobias den Hartog
Hans van Soest
Den Haag
Tweede Kamerlid Pieter
Omtzigt. foto Hollandse hoogte
