9 TERRORISME BEATRICE DE GRAAF Terreurgroep Islamitische Staat staat synoniem voor bloedige aanslagen, maar het was óók een staat, met de daarbij behorende bureaucratie. Terrorisme-onderzoeker Beatrice de Graaf kreeg een inkijkje in honderden documenten van de politie van IS. Ze trachten de lokale bevolking voor zich te winnen door voor orde te zorgen tomie van een terreurstaat zien. Ver gelijk het met de documenten die vrijkwamen na het Derde Rijk, het Franco-regime of de archieven van de Stasi in Oost-Duitsland. Bij IS was de Shurta, de politie, de afdeling die de lokale orde- en veiligheidszaken re gelde. We denken dat er zo'n driedui zend agenten waren. We zijn allerlei zaken tegengekomen: over diefstal van een kip op de markt, over een boer die boos was dat zijn gewas was vernield door het vee van een ander. Maar ook een man die kwam melden dat de baard van zijn buurjongen niet lang genoeg was.'' ,,Dat er documenten van zijn laat zien dat IS die zaken serieus oppikte. En dat vertelt ons dat ze trachten de lokale bevolking voor zich te winnen door voor orde te zorgen. Veel soen nieten die in dat gebied woonden waren daar ontvankelijk voor, omdat de Iraakse of Syrische politie die za ken eerder niet oppakte. IS probeerde ook snel leegstaande politiebureaus weer van agenten te voorzien. Cor ruptie van agenten werd niet getole reerd: we kwamen een klacht tegen over een agent die brood had meege nomen zonder te betalen, het oordeel was dat hij terug moest gaan en als nog moest betalen. IS was een terreurstaat voor andersgelovigen, maar voor lokale soennitische bur gers die zich aan hun wil onderwierpen en des noods hun buren verklik ten, zorgde IS ook voor rust en orde. Dat verklaart voor een deel hun popula riteit onder delen van de bevol king. Soenniti sche moslims hebben de Shurta onder steund en zelfs omarmd, ze begonnen op grote schaal elkaar te verklikken en werkten zo als informele informanten voor het regime. De so ciale, en zelfs ge deeltelijk totali taire controle was enorm.'' De gruwelen van IS staan voor altijd op het netvlies: de aan slagen in Parijs en Brussel, de gefilmde executies van in oranje overalls ge klede gegijzelden, de onthoofdingen op het centrale plein in Raqqa. Maar onder die oppervlakte van uitge kiende wreedheid, zit nog een die pere laag: de normaliteit van elke dag. Ook in het kalifaat, de zelfbenoemde staat van IS die bestond tussen 2014 en 2019 in een deel van Syrië en Irak, werkten ambtenaren en politieagen ten om het dagelijks leven draaiende te houden. Terrorisme-onderzoeker Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht publiceert vandaag samen met de Turks-Amerikaanse onder zoeker Ahmet Yayla een onderzoek naar honderden documenten van de Shurta, de politie van Islamitische Staat. ,,Toen IS verslagen werd en het ge bied van het kalifaat steeds kleiner werd, zijn Ameri kaanse journalisten achter de troepen van de Koer den en Amerikanen aan gereisd. Zij hebben tal loze documenten mee genomen uit verlaten IS- kantoren. Die documen ten zijn in het Engels vertaald: de ISIS-files. Met een team van de George Washing ton Universiteit uit Washington hebben we ons over de docu menten uit poli tiekantoren ge bogen. Ook heb ben we voorma lige IS'ers kun nen intervie wen." ,,Het laat ons de ana- aajJi2US9lJn"ajia5i-iïii ,,IS had verschillende politiedien sten. Waar wij in Europa vooral over horen is inlichtingendienst Emni, die mensen gruwelijk behandelde in hun gevangenissen en aanslagen plande, en de zedenpolitie Hisba, die lijfstraffen kon uitdelen. De gewone politiedienst was officieel ook belast met het uitvoeren van lijfstraffen, maar uit de documenten die wij heb ben gezien, blijkt dat ze zich vooral bezighielden met controleren, be middelen, en klachten op niet-ge- welddadige wijze af te handelen. Maar natuurlijk hing die dreiging van gevangenschap en marteling wel voortdurend boven de markt. De po litiedienst bestond voornamelijk uit lokale mensen, we zijn tijdens ons onderzoek geen namen van Europese Syriëgangers tegengekomen. Die za ten wel bij de andere politiedien sten.'' ,,Dat je moet oppassen als een terro ristische organisatie zich gaat bezig houden met het opzetten van derge lijke diensten. Dan zijn ze niet van plan er snel weer vandoor te gaan. Want IS had de eigen politiedienst al draaiende, voordat het kalifaat werd uitgeroepen. En het is wat je nu in Mozambique ziet gebeuren: daar is een terreurgroep die zich heeft geli eerd aan IS, terrein aan het veroveren. Zij hebben van IS de blauwdrukken gekregen hoe je dan verder kunt gaan. Terreurgroepen als al-Qaeda of de Farc in Colombia houden het geld dat ze binnenkrijgen vooral voor zichzelf en gebruiken het om aansla gen te plannen. IS stopte veel geld in de staat zelf, nestelde zich in de be volking en we hebben gezien waar toe dat heeft geleid.'' woensdag 21 april 2021 GO Eigen IS-politiedienst was fundament van het kalifaat Cyril Rosman Wat vertellen die documenten? In rechtszaken Utrecht U heeft de bureaucratie van een terreurgroep op uw bureau liggen. Hoe bent u aan die documenten gekomen? Het gaat om hon derden documen ten van politie kantoren uit Raqqa en Mosul. Wat trof u aan? Boven: een politie bureau in Raqqa, de hoofdstad van het ka lifaat, in 2014. Onder: een controle in Raqqa. FOTO'S IBID - Beatrice de Graaf, onderzoeker tegen teruggekeerde Syriëgangers wordt de politie van IS juist om schreven als wreed: als iemand zich niet aan de kledingvoorschrif ten hield, kon hij of zij van straat worden geplukt en hard worden gestraft. Wat kunnen we van deze docu menten leren voor de toekomst?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2021 | | pagina 9