'Zonnepanelen peppen windpark Borssele op'
5
EXPERIMENT AANPAK VAN ROT
In een kleddernat
voorjaar verzuipt
de lekkere
Zeeuwse ui te
snel. Daarom test
het Uien Innovatie
en Kenniscentrum
(UIKC) in Colijns-
plaat de teelt op
bedden zoals bij
witlof.
Op een veld van proef-
boerderij Rusthoeve
in Colijnsplaat kijkt
Luc Remijn van de
agrarische adviesorga
nisatie Delphy toe hoe een bed
denfrees zich door de klei vreet.
De Struik-frees van landbouwbe
drijf Arends is op een dieplader
vanuit het Friese Warfstermolen
naar Colijnsplaat vervoerd. Hij
maakt rechthoekige bedden van
anderhalve meter breed. Ze liggen
zo'n 10 tot 15 centimeter boven het
maaiveld. Een stukje verderop
freest het oranje gevaarte witlo
fruggen waarin over enkele uren
in rijtjes van twee uien worden ge
zaaid. Dat is in uienland nog nooit
vertoond, want normaal worden
uien op een vlakke akker gezaaid.
40 experimenten
De proef met uienteeltbedden is
één van de 40 experimenten die
momenteel lopen om de Zeeuwse
uienteelt te wapenen tegen de kli
maatverandering, zegt Remijn:
,,Hevige regenval en perioden van
extreme droogte wisselen elkaar
af. Met een proef als deze zoeken
we naar een oplossing in het geval
het lang en hard regent. Hier lig
gen drie teeltvormen naast elkaar:
zaaien op de vlakke grond, op
brede bedden en in witlofruggen.
We telen in alle drie de gevallen
hetzelfde uienras. We zijn be
nieuwd welk veld of bed de
meeste opbrengst en de beste
kwaliteit geeft."
Nachtmerrie
Volgens Remijn is het dringend
noodzakelijk om in de uienteelt
naar nieuwe wegen te zoeken. De
laatste drie jaren beleefde een flink
aantal uientelers een nachtmerrie.
Hevige regenval in het voorjaar
werd gevolgd door langdurige
droogte, soms extreem zoals in de
zomer van 2018. Twee derde van de
uienoogst in Zeeland ging toen
verloren. De Zeeuwse uienteelt is
voor zoet water vooral afhankelijk
van regen. Slechts voor zo'n 200
van de 6000 hectare is zoet water
in de buurt beschikbaar. Telers
hebben na drie lastige seizoenen
dan ook 600 hectare minder uien
ingeplant. Tegelijkertijd is de ui
een belangrijk agrarisch export
product. Nederland voerde vorig
jaar bijna 1,2 miljoen ton uien uit.
Ruim 80 procent daarvan wordt
verhandeld via Zeeuwse uienbe-
drijven.
Bodemschimmel
Te veel regen is ook een plaag. Als
het land te nat is, kan er niet wor
den gezaaid. En zitten de uien-
zaadjes in de grond dan kan een
flinke bak water leiden tot schim
melziekten en rot. Aangetaste uien
zijn onverkoopbaar. Remijn: ,,In
Zeeland komt bijvoorbeeld veel
fusarium voor. Dat is een bodem
schimmel die het vaatstelsel van
de uien aantast. Binnenin worden
ze bruin. Zulke uien zijn oneet
baar. Op ruggen en bedden kan de
ui mogelijk beter tegen bodemge
bonden ziekten als fusarium. We
Zonder beregening is
teelt van uien op
bedden een enorme
uitdaging
hebben al vastgesteld dat fusarium
minder toeslaat als de structuur
van de grond beter is."
Druppelirrigatie
Een ui wortelt ondiep. In een ver
hoogd zaaibed komt het gewas nog
moeilijker bij water dat in de bo-
dem zit. Is dit wel de oplossing
voor een provincie als Zeeland
waar een gebrek aan zoet water de
achilleshiel van de akkerbouw is?
Remijn: ,,Wij kunnen hier op de
proefboerderij beregenen. We heb
ben geïnvesteerd in een waterbas
sin. Zonder beregening is teelt van
uien op bedden een enorme uitda
ging. Een vervolg kan zijn dat boe
ren investeren in druppelirrigatie.
Zo schep je mogelijk een gedegen
teeltsysteem: droge voeten in het
voorjaar en de mogelijkheid om
water toe te dienen in een droge
zomer. En dan praat je over bij
druppelirrigatie over heel weinig
zoet water. Natuurlijk zijn er ook
akkerbouwers die geen zoetwater
bron in de buurt hebben. Voor die
groep gaat dit ruggensysteem niet
werken. Eind dit jaar weten we
meer. Dan worden de resultaten
van de proef bekendgemaakt."
Frank Balkenende
Vlissingen
Onderzoekers Douwe Vaartjes en
Sara Golroodbari van de Universiteit
van Utrecht tonen in hun studie aan
dat een hybride vorm van duurzame
energie - wind en zon - vaak het
meeste rendement oplevert. Als het
waait, is er doorgaans minder zon en
als de zon schijnt is er veelal minder
wind. Kortom, beide vormen van
groene energieproductie vullen el
kaar bijna naadloos aan en drijven
het rendement op. Er hoeft ook
geen dure stroomkabel naar land te
worden aangelegd, want die ligt er in
het geval van windpark Borssele al.
Cable pooling, heet dat in vaktaal.
Drijvende panelen
Het is voor het eerst dat er onder
zoek naar hybride energie-opwek op
de Noordzee is gedaan. Vaartjes en
Golroodbari kregen daarbij hulp
van Wilfried van Sark, hoogleraar
Integratie van Zonne-energie aan de
Universiteit Utrecht. Hij leidde het
onderzoek, dat in samenwerking
met Rijkswaterstaat en het bedrijf
Oceans of Energy is uitgevoerd. De
studie is een bouwsteen in de route
kaart Zon op Water die minister Bas
van 't Wout in februari aan de
Tweede Kamer zond. Daarin wordt
bekeken in hoeverre windparken en
drijvende zonnepanelen kunnen
worden gecombineerd.
Het onderzoek wijst uit dat de
ruimte en de al aanwezig stroomka
bels in de Noordzee efficiënter wor
den gebruikt als windparken wor-
De visserij heeft geen
last van drijvende
zonnepanelen in een
windpark op zee
den gecombineerd met zonnepane
len. Volgens hoogleraar Van Sark
zijn er geen rigoureuze technische
ingrepen voor nodig. ,,Het zonne-
park moet natuurlijk aangesloten
worden op de kabel die de energie
naar het vaste land brengt. Daarvoor
heb je een heel grote stekker nodig.
Om te voorkomen dat de kabelcapa
citeit overschreden wordt, kan een
begrenzer worden aangebracht. Je
kunt dit ook voorkomen door bij
voorbeeld de wieken anders in de
wind te zetten."
'Nauwelijks nadelen'
De drijvende zonnepanelen in off
shore windmolenparken kennen
nauwelijks nadelen, zegt Van Sark.
,,Noch voor de natuur, noch voor de
vissers. Tussen de windmolens mag
bijvoorbeeld niet gevist worden. De
visserij heeft dus geen last van de
zonnepanelen."
Dat laatste is nog de vraag. In het
onderzoek Vissen met de Wind
wordt gekeken in hoeverre visserij
in windparken op zee mogelijk is,
want de enorme windparken slok
ken veel visgronden op waarvoor
vissers compensatie vragen. Wagen-
ingen Marine Research gaat het on
derzoek uitvoeren, samen met vier
visserijorganisaties en een kennisin
stelling. Daaraan zullen maximaal 12
vissers deelnemen, van wie de
meesten uit Zeeland. De provincie
begeleidt dat onderzoek en draagt er
bijna 40.000 euro aan bij. De groot
ste geldschieter is het ministerie van
Landbouw, Natuur en Voedselkwa
liteit.
zaterdag 17 april 2021
GO
De ui wordt op bed gelegd
Frank Balkenende
Colijnsplaat
Luc Remijn van Delphy bij een verhoogd zaaibed voor uien. foto marcele davidse
-Luc Remijn, adviesorganisatie
Delphy
Het waait vaak op de Noordzee,
maar niet altijd. Dan levert een
windpark even geen groene
stroom. Hoe kun je zo'n wind-
park laten renderen als de wie
ken stilstaan? Door er drijvende
zonnepanelen tussen te leggen,
blijkt uit een nieuw onderzoek in
windpark Borssele voor de
Zeeuwse kust.
-Wilfried van Sark, hoogleraar
J Kijk op de site bij /video
