Geen zin in de buxusmot?
Er zijn genoeg alternatieven
ht bij Bastion Hotels
astionhotels
23
EIGEN TUIN EERST
ROMKE VAN DER KAA
'Je favoriete parfum
bevat mogelijk
bevergeil. Dat ruikt naar
leer, rook en tabak'
Natte hond
Tenenkaas
Kattenpis
Plensbui
geuren
i "7-
Keuze uit alle 34 Bastion Hotels
Inclusief ontbijt voor 2 personen
Aankomsten op alle dagen van de week
Iaten we het voor de verande
ring eens hebben over een
pandemie in de tuinwereld:
de buxusmot. Het goede
nieuws is dat steeds meer
vogels de rups van dit sierlijke
vlindertje op hun menu hebben
staan: mussen vechten erom en ook
kauwen, mezen en zwartkoppen
hebben het smakelijke hapje ontdekt.
En nog meer vrolijk nieuws: ook
parasieten zoals sluipwespen ruimen
al heel wat rupsen op.
Na het zoet het zuur. Minder goed
nieuws is dat huiskatten de stand
van onze insectenetende vogels
danig aantasten en dat veel sluip
wespen aan land- en tuinbouwgif
ten onder gaan, waardoor het op een
natuurlijke manier opruimen van de
rupsen nogal wordt vertraagd. Ooit
komt het misschien goed, maar dat
vraagt geduld. En ons geduld is op,
zoals we dagelijks lezen. Daarom hier
een lijst van buxusalternatieven.
Spiksplinternieuw is de Bloombux.
Klinkt als een soort speaker, maar is
in werkelijkheid een dwergrodo
dendron die met wat fantasie op een
buxus lijkt. Je kunt hem in vorm
knippen en je kunt er een hegje van
maken. En, wat zeldzaam is voor een
rododendron, hij kan
tegen kalk. In juni heeft
hij een zee van
geurende klokken.
Ilex crenata, de stekel-
loze dwerghulst uit
Japan, kennen we al lan
ger. Het struikje is een
goudmijn voor kwekers
van buxusvervangers.
Maar is het mooi? Dat is
een kwestie van smaak.
Vooral de variëteit
'Convexa' lijkt met zijn
omkrullende bladran
den sprekend op hulst,
maar de bladkeur is van
het somberste graf-
groen - als ik ook eens
een woord mag
munten. Ik pas.
Taxus baccata wordt
al sinds jaar en dag
voor hagen en kunst-
snoeiwerk gebruikt. De
gewone Taxus wordt te
groot voor een klein haagje of een
bolletje in een pot, maar de variëteit
'Micro' blijft klein en er zijn ook
andere dwergvormen in de handel.
Eenmaal per jaar snoeien is genoeg.
Taxus is giftig. Misschien geen aan
beveling in deze hysterische tijden.
Lonicera pileata is een struikje met
piepklein blad. Het houdt niet van
natte grond en groeit nogal breed uit,
maar het is en blijft mijn favoriet. In
strenge winters kan het wel een tik
krijgen. Vaccinium 'BerryBux' is een
blauwe bes die compact groeit en van
zure grond houdt. Eetbare bessen en
een schitterende herfstkleur. Geen
groenblijver, maar door zijn wirwar
van takjes en compacte groei toch
bijna ondoorzichtig in de winter.
Een aanrader voor de schaduwtuin.
'Lodense' gaat al
lang mee. Deze
dwergliguster was
een favoriet van
Mien Ruys, de enige
tuinarchitect van
naam die we ooit
hebben gehad.
Somber groen, maar
goed te snoeien.
Euonymusjaponi-
cus 'Green Border'
is een groenblijvend
struikje uit de kar
dinaalshoedfamilie.
Pretentieloos, maar
effectief, met één
klein nadeel: de
plant kan niet
tegen koude
oostenwind. Je
kunt er een
leuke potplant
van maken,
maar haal die bij
strenge vorst dan
wel naar binnen.
PC ZATERDAG 10 APRIL 2021
- HAROLDMCGEE
muskus versterkt amber andere
geuren en geeft het parfums diepte.
En weet je dat je favoriete geurtje
mogelijk bevergeil bevat? Dit
gedroogde restant van een witte
vloeistof uit een beverblaas zit sinds
de 19de eeuw in parfums. Door het
dieet van bevers - boombast en
twijgen - bevat bevergeil de geur-
componenten leer, rook en tabak.
Waarom is de geur van natte hond
zo'n bekende typering, die ook wordt
gebruikt om de geur van vochtige
tapijten, vaatwassers of sommige
dranken te omschrijven? Als een hond
nat wordt van de regen of van zwem
men, ruikt hij sterker dan normaal. Dat
komt doordat het vocht de groei van
microben bevordert. Deze piepkleine
micro-organismen veroorzaken een
muffe zweet-kazige lucht.
Grappig genoeg worden hondenpoten
vaak wél als lekker ruikend ervaren; ze
doen zelfs denken aan tortillachips.
Dit komt door het stofje aminoaceto-
fenon, dat ook in druiven, aardbeien
en kastanjehoning zit. Tegelijk wijst dit
stofje op de aanwezigheid van een
bacterie die tot ernstige infecties kan
leiden. Wees dus alert als de voet
zolen van je viervoeter wel érg sterk
naar maistortilla's beginnen te ruiken.
Geen betere term voor zweetvoeten
dan de Nederlandse term 'tenenkaas',
volgens McGee. 'De overeenkomst
tussen die geuren inspireerde
Nederlandse onderzoekers in 1996
om malariamuggen, die graag op
menselijke voeten en enkels zitten, te
lokken met Limburgse kaas', schrijft
McGee in zijn boek.
Dat komt doordat de chemische
samenstelling van kaas niet zo veel
verschilt van die van onze huid. Kazen
met een gewassen korst hebben een
bepaalde bacteriesoort bij zich die
ook op voeten voorkomt. Sommige
bacteriën op de voeten breken huid-
celresten af tot koolstofketens die
naar Parmezaanse of andere oude
kaas ruiken, andere breken huideiwit
ten af op een manier die tot een meer
zweetachtige, Zwitserse kaaslucht
leidt.
Kan over de (on)aangename geur van
hondenpoten nog worden getwist,
over kattenpis is iedereen het eens:
die stinkt verschrikkelijk. Katten be
nutten hun plas om hun territorium af
te bakenen, daarom ruikt het zo sterk.
In deze urine kunnen dagen later nog
steeds vluchtige geurmoleculen
ontstaan, waardoor die penetrante
geur ook nog eens lang aanwezig
blijft. Zwavelmoleculen uit kattenpis
komen ook voor in voedsel; de geur
wordt onder meer aangetroffen in
aroma's van sauvignon blanc-wijn en
zwarte bessen.
Ook een kattenbak en een mango
hebben meer gemeen dan je zou
verwachten: het zogenoemde 'katten-
keton' - ketonen zijn afvalstoffen die
vrijkomen als vetstoffen worden afge
broken - is zelfs een smaakstof die
wordt gebruikt in de voedselindustrie.
Waarom ruikt de grond zo aards na
een flinke plensbui? Omdat er een
stroom kooldioxide vrijkomt zodra
droge grond nat wordt. De vluchtige
geurmoleculen uit de grond en op
steentjes komen vrij in de lucht.
Tegelijk worden slapende microben
wakker. Ze gaan aan het werk en
brengen zo nieuwe geurmoleculen
teweeg.
Ook geurmoleculen die zijn afgegeven
door schimmels, dieren, planten en
mensen en daarna op gesteente
belanden, komen ineens weer vrij. Dat
is de reden waarom asfalt zo sterk
ruikt na een stevige bui. Het is dus
niet het beton dat we ruiken (ge
steente moet daarvoor tot duizenden
graden verhit worden), maar de geu
ren die zich erop verstopt hebben.
Harold
McGee
IX-
van de
wereld
De geuren van de
wereld, de ultieme
gids voor alles wat we
kunnen ruiken
is verschenen bij
Nieuw Amsterdam
(€50).
1 december 2021
Vaccinium 'BerryBux'
Snoeien, stekken,
planten, verpotten,
zaaien en schoffelen.
Tuingoeroe Romke
van de Kaa helpt een
handje.
Ligustrum vulgare
