Als het paar in 1950 naar Schiphol gaat om een oudere
vakgenoot van Paul op te halen, waarschuwt hij Renata:
'Dit is de man met wie je had moeten trouwen'. Deze
Amerikaanse Deso Weiss blijkt inderdaad haar grote
liefde. Saskia: 'Hij was ook haar ''ticket weg uit Europa''.
Ver weg van de ellende, in New York, kon ze een nieuw
leven beginnen, met een nieuwe naam. Niemand daar
had interesse in haar kampverleden.'
'Hoe tragisch ook, ik moet er niet aan denken wat er was
gebeurd als dat meisje wel geboren was, met niet één,
maar twee zwaar getraumatiseerde ouders. Drie dagen
voor mijn vader in Bergen-Belsen arriveerde, was zijn
vader overleden. Als hij die pijn had toegelaten, en de pijn
van al die andere stervende mensen om hem heen, dan
was hij knettergek geworden. Renata zelf heeft voor haar
promotie in de literatuurwetenschappen verschillende
kampdagboeken geanalyseerd. Daaruit kwam duidelijk
naar voren: de enige manier waarop je kon overleven,
was door je gevoel af te sluiten. En dat kan je daarna niet
zomaar, paf, weer aanzetten. Mijn vader heeft zijn hele
werkende leven gegeven aan de zorg voor zwaar gehan
dicapte kinderen, maar aan ons kon hij zich niet binden.'
'Als puber heb ik een gedicht geschreven met de strekking:
je kon wel houden van een kind met spastische bewegin
gen, dichtgenaaide ogen of een waterhoofd, maar niet
van een eigen, zelfgemaakt kind. Het emotioneert me nu
weer, nu ik eraan denk. Ook hierom: zelfs toen al, als kind,
besefte ik dat hij het wel wilde, maar niet kón. Juist dat
maakt het voor ons, zijn vier kinderen, zo moeilijk. Want
we konden niet boos op hem zijn, konden hem niets ver
wijten. Bij mij leidde het ertoe dat ik dichtklapte. Als ik
eens met iets zat, reageerde mijn vader daarop met een
soort 'gestolde' zin als: ach, als je hebt moeten wachtlopen
bij een stapel lijken, dan kun je je daar niet over opwinden.
Door zo'n opmerking schaamde ik me voor mijn gevoel.
,JTi. f
rl
"'.Jl/St II
Uiterst links, met de
klok mee: Renata
Laqueur in 1943;
trouwfoto van Renata
en Paul Goldschmidt
uit 1942; Saskia's
vader in 1945; Renata
en Paul in Amsterdam
en op het strand; het
dagboek van Renata;
bevrijde gevangenen
in Bergen-Belsen,
1945; Paul in 1936.
De foto's zijn afkom
stig uit Dagboek uit
Bergen-Belsen van
Renata Laqueur.
'Het huwelijk is niet gemaakt voor de hel', zou Renata in
een interview over haar jaren met je vader zeggen.
Hoe ging jij daar als kind mee om?
MEZZA 33
