Het meêst Zeêuwse durp
10 ZEELAND
SLIJPERS GEBREK AAN JONG TALENT
De Antwerpse
diamantsector is
op zoek naar een
nieuwe generatie
diamantslijpers. Dat
zijn er nu minder
dan 500 met een
gemiddelde leeftijd
van rond de 50 jaar.
En dat vormt wel
degelijk een
bedreiging voor de
plaatselijke
diamantwereld.
Zuiderburen
Streektaal
dinsdag 6 april 2021
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: Gezocht:
jonge diamantslijpers in Ant
werpen.
Dominique Piedfort
Antwerpen
Pol Van der Steen vertoeft
al sinds 1975 tussen de
diamanten, maar is zelf
geen diamantslijper.
,,Nee, van opleiding ben ik een in
genieur scheikunde. Mijn grootva
der was een slijper in Nijlen, daar
kan je nog altijd het Kempens Dia
mantcentrum bezoeken. Toch had
ik vroeger geen interesse in dia
manten. Ik ben wel in die wereld
terechtgekomen. Zo ben ik nog
tien jaar lang de voorzitter ge
weest van het Onderzoekscen
trum voor Diamant." Hij is daar nu
nog consulent.
De Kempen vormen een groene
regio in het noordoosten van de
provincie Antwerpen. De streek
telde op een bepaald moment wel
60.000 diamantbewerkers. Tot die
hele handel werd verscheept naar
de lageloonlanden. Zijn er dan nog
slijpers in Antwerpen over?
,,De Kempense slijpers bewerk
ten vooral de kleine diamantjes
voor juwelen die bijna iedereen
kan kopen. Maar de kosten daar
voor lagen heel hoog in vergelij
king met de waarde", vertelt Van
der Steen. „Daarom kwam er die
verhuis naar de lageloonlanden.
India telt nu een half miljoen dia
mantslijpers. Die zaak ligt anders
voor de bewerking van de grote
diamanten. Die gebeurt nu vooral
in New York, Tel Aviv en Antwer
pen. De stad telde in 1975 nog
25.000 slijpers, nu zijn dat er min
der dan 500. De gemiddelde leef
tijd is ongeveer 50 jaar. Binnen
tien jaar gaan die mensen met
pensioen. We verwachten snel een
nijpend tekort aan slijpers. Dat be
dreigt de continuïteit van de hele
Antwerpse diamantindustrie.
Daarom zijn we op zoek naar een
India telt nu 500.000
diamantslijpers,
Antwerpen minder
dan 500
-Pol Van der Steen
nieuwe generatie diamantslij
pers."
Iedereen zou daarvoor in aan
merking komen. Is het dan een
makkelijk vak? ,,Alles gebeurt nu
erg technologisch. Vroeger waren
er amper meetinstrumenten. Maar
je leert het vak niet zomaar, hoor.
Daar zijn verschillende maanden
voor nodig. Daarom haken veel
mensen tijdens de opleiding ook
af. Je moet niet alleen heel handig
zijn. Er is ook heel veel geduld no
dig en je moet stressbestendig zijn.
Maak je een fout en gaat er een
stukje van de diamant af? Dan
spreken we al vlug over kosten die
zo hoog zijn als een maandloon.
Voor een grote diamant kan dat
zelfs een jaarloon zijn. De basis
cursus duurt maar 12 weken, maar
dat moet je zien als een instap in
het vak. Daarna ben je nog lang
geen diamantslijper."
De enige opleiding kan je volgen
aan het Stedelijk Lyceum bij het
Kempisch Dok. De hele diamant
wereld bevindt zich nog altijd in
een paar straten in de omgeving
van het station Antwerpen-Cen-
traal. De meeste mensen denken
dat de joden daar de plak zwaaien,
dat is een klein vooroordeel weet
Pol Van der Steen. ,,Die sector is
nu heel divers met diamantbedrij
ven uit India, China, Rusland,
Zuid-Afrika of Botswana."
Toch wonen er nog altijd 20.000
joden nabij de diamantwijk. Daar
hoort een lesje geschiedenis bij. In
de middeleeuwen werden ruwe
diamanten uit India via de Brugse
haven naar de lage landen ver
scheept. Daar woonden vele
joodse handelaars. Na de teloor
gang van de Brugse haven nam
Antwerpen de fakkel over. Dit
eeuwenoude verhaal kreeg in 1896
een extra boost met de ontdekking
van de Zuid-Afrikaanse diamant
mijn in Kimberley. Die nieuwe
bloei viel samen met de intocht
van Oost-Europese joden, op de
vlucht voor de pogroms. Hun doel
was emigreren naar de Verenigde
Staten, maar veel joden bleven in
Antwerpen om de diamantsector
te versterken.
Frans van der Heijde
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Frans
van der Heijde in
het Walchers.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
Van de winter konde me op de
tillevisie twi mannen op leef-
tied zie, die, op een motor mee
ziespan, deu Nederland hienge om de
eigen-)a3rdige dingen van 'een
durp' te ondekken. Dideu kwaeme ze
ook in Zeêland. Mè 3 zaehe me ze
naeraepe op een aerepelland in
Schouwen, ze kwaeme mè nie nè het
meêst Zeêuwse durpje, nè Béékerke!
Ik schrieve dat nie omdat ik di hroöt
hore bin, mè omdat 3 in de jaeren
vuuftig êne Van Egeraat Google mè)
dat schreef. En ie was kenner van toe
ristische uutstapjes in ons land!
Wat die mannen dus nie onder
zocht ebbe, wil ik noe doe. Ik moe t'r
wè bie zeie dat het mè een eêl klein
stikje van m'n herinneringen is. Ik
zou er een boek over kunne schrieve.
In Béékerke stoeng de (hervormde)
kèreke letterlijk en figuurlijk in het
centrum van 't durp. Ik kwam di as
kind nooit in wan 'mien' kèreke
stoeng in Meliskerke, di hloofde ze
andersEen derde groep ree ook ie
dere zondag di nè toe, mensen die ze
'van de ger-gem' noemde. Niks hin
saemen op weg. As 't slecht weer was
kreeg je de keuze: een regenpak of
tuus bluve! Het leven van aole dag
wier ook bepaeld deu bovenge
noemde achtergrond, 3 waere d'r ook
3 een paer 'heidenen' op 't durp! Die
werkten op zondag in de tuunNae-
bie iedereên kende zien of eur plekke.
Twi schooltjes waere d'r, een griffer-
meerden (vö mien) en een hervorm
den. Op joe schole kreeg je je vrien
den, di hieng je mee om, ook buten
schooltied. Je probeerde zö vee moge
lijk je booschappen t'aelen bie de
middenstanders wi je op zondag mee
in kèreke zat. En tegen de tied dao je
belangstelling kreeg vö 't andere ge
slacht was het nie ona3rdig as je mee
iemand tuus kwam die je op de her
vormde zondagsschole ao ontmoet,
gezeten ao op de griffermeerde kna-
penclub of de cathechisatiegroep van
de 'ger -gem'!
Het meêst Zeêuwse 'straetje' van 't
durp was de Bakkersgang. Ik bin d'r
wat deugelope op weg nè Piet, m'n
hervormde vriend toch saemen op
weg!), een zeune van de bakker. Deu
die Bakkersgang kwam je bie de bak-
kerie terecht, wi de knecht van de
bakker, Jan 'de bakker' z'n broöd-
mande op z'n fiets vulde en zö deu 't
durp hieng verkope! Voorin dat
steegje ei korte tied een kapper een
middeg in de weke gekomme. En ver
der weunde di nog een kolenboer en
een olieboer. De kolenboer ao een
blafferig ondje en dirom vond ik het
rottig om te he vraehen of ze kolen
konde komme brienge. De olieboer
was eên van vier ongetrouwde broers,
die in eên uus weunde en wi ik mee
hröte tegenzin nè toe hieng om ons
peteroliebusje te laete vullen. Ko was
wereldberoemd in Béékerke mee z'n
Caltex-karretje. Ik kan over im en vee
andere Béékerkenaers nog vee
schrieve. Hae t'r zelf mè es kieke! Zö-
lang het nieuwe hotel di nie is, bluuft
het landelijk!
Jong talent is onder diamantslijpers dun gezaaid. foto Antwerp world diamond centre
Diamant niet voor altijd in Antwerpen?
